Εμβολιασμοί και Μύθοι

Γιατί πρέπει να εμβολιάσω το παιδί μου;

Οι εμβολιασμοί είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά και οικονομικά μέτρα που εφαρμόστηκαν για να βελτιώσουν το επίπεδο υγείας τόσο των παιδιών όσο και των ενηλίκων.

Βοηθούν στην προστασία του ανθρώπινου οργανισμού από διάφορες μολυσματικές ασθένειες που προκαλούν

σοβαρές επιπλοκές ακόμη και το θάνατο. Είναι δικαίωμα του κάθε παιδιού να προστατευτεί από τις μολυσματικές ασθένειες και κανένας δεν μπορεί να εξαιρέσει ένα παιδί από το σχήμα εμβολιασμών, αν δεν υπάρχουν σοβαρές αντενδείξεις.

Συχνοί είναι όμως και διάφοροι μύθοι που αφορούν τους εμβολιασμούς όπως,

· Η ομοιοπαθητική ιατρική είναι το ίδιο αποτελεσματική όπως και η ιατρική.
· Η καθαριότητα στο σπίτι και η υγιεινή σε όλους τους κοινόχρηστους χώρους όπως και η σωστή επιλογή των φαγητών είναι ικανοποιητικοί παράγοντες για να προστατεύσουν την υγεία ενός παιδιού.
· Το εμβόλιο MMR για ερυθρά, ιλαρά και μαγουλά μπορεί να προκαλέσει αυτισμό.

Η στάση των ομοιοπαθητικών εναντίον των εμβολίων είναι ανυπόστατη μια και η συμβατική ιατρική από τη στιγμή που εφάρμοσε τους εμβολιασμούς απέδειξε ότι μπορεί να εξαλείψει ασθένειες που κατά καιρούς απείλησαν την ανθρωπότητα όπως η πανώλη και η ευλογιά. Στη νεότερη ιστορία η συμβατική ιατρική παρασκεύασε εμβόλια για την καταπολέμηση του τετάνου, της διφθερίτιδας, του κοκκύτη του αιμόφιλου της ινφλουένζας, της πολιομυελίτιδας, της ηπατίτιδας Α, Β, της μηνιγγίτιδας Α+C, της ανεμοβλογιάς, του πνευμονιοκόκκου, της ιλαράς, της ερυθράς, του μαγουλά, του ροταϊού, και πρόσφατα κατά του ιού των ανθρώπιων θηλωμάτων (human papilloma virus). Με την βοήθεια των εμβολίων ο ανθρώπινος οργανισμός καθίσταται ικανός να αντιμετωπίσει τις ασθένειες αυτές ενώ τα άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί παραμένουν ευάλωτα στις διάφορες ασθένειες.

Ακόμη η αυστηρή καθαριότητα και υγιεινή μεταθέτουν τις μολυσματικές ασθένειες σε μεγαλύτερες ηλικίες με αποτέλεσμα παιδιά και ενήλικες να νοσούν με σοβαρότερα συμπτώματα.

Η χρήση του MMR απασχόλησε πολλές φορές την επιστημονική κοινότητα γιατί κατά καιρούς ενοχοποιήθηκε ότι προκαλεί αυτισμό και προδιάθεση για την νόσο του Crohn. Ακολούθησε διακοπή του εμβολιασμού με καταστροφικές συνέπειες για ένα μεγάλο αριθμό παιδιών που νόσησαν. Οι μελέτες που ενοχοποίησαν το MMR θεωρήθηκαν ότι δε χρησιμοποιούσαν ορθή μεθοδολογία και επιπλέον το ισχυρότερο επιχείρημα υπέρ του εμβολίου είναι ότι ο αυτισμός περιγράφτηκε για πρώτη φορά το 1943 δηλαδή 20 χρόνια προτού παρασκευαστεί το MMR. Επιπλέον μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό LANCET (19/01/2007) επιβεβαιώνει την μείωση της παιδικής θνησιμότητας κατά 60% λόγω ιλαράς μετά από μια τεράστια παγκόσμια εκστρατεία εμβολιασμού που τέθηκε σε εφαρμογή το 1999 με σκοπό να μειώσει τους θανάτους από ιλαρά κατά 50%.

Τι είναι τα εμβόλια και ποίοι οι μηχανισμοί τους;

Μετά από ένα εμβολιασμό το ανθρώπινο σώμα αποκτά την ικανότητα να καταπολεμά τις διάφορες μολυσματικές ασθένειες με τις οποίες μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπο. Για παράδειγμα αν εμβολιάσετε το παιδί σας με το εμβόλιο της πολιομυελίτιδας ο εξασθενημένος ιός που υπάρχει στο εμβόλιο θα διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού για να παράξει αντισώματα εναντίον του ιού. Έτσι όταν το παιδί βρεθεί αντιμέτωπο με τον πραγματικό ιό που προκαλεί την ασθένεια τότε τα αντισώματα που έχουν ήδη δημιουργηθεί θα την καταπολεμήσουν.

Όπως είναι γνωστό τα νεογέννητα διαθέτουν κάποια φυσιολογική ανοσία, δηλαδή αντισώματα που έχουν περάσει από τη μητέρα διαμέσου του πλακούντα στον οργανισμό του όπως και μέσο του θηλασμού. Με το πέρασμα το χρόνου η φυσιολογική ανοσία μειώνεται ενώ παράλληλα το νεογνό αναπτύσσει το δικό του ανοσοποιητικό σύστημα.

Οι δύο τρόποι που επιτυγχάνεται η ανοσοποίηση είναι η ενεργητική και η παθητική.

Στην ενεργητική ανοσοποίηση χορηγούμε σε ένα οργανισμό ζωντανούς εξασθενημένους παράγοντες ή πλήρως εξασθενημένους ιούς με σκοπό να διεγείρουμε το ανοσοποιητικό σύστημα να παράξει αντισώματα που θα προστατεύσει τον οργανισμό αργότερα. Πιο απλά προσπαθούμε να ξεγελάσουμε το αμυντικό σύστημα του οργανισμού για να παράξει αντισώματα που θα τον προστατεύσουν όταν αντιμετωπίσει πραγματικούς ιούς.

Η παθητική ανοσοποίηση επιτυγχάνεται με την απευθείας χορήγηση αντισωμάτων. ( Π.χ. Με γ-σφαιρίνη ) η διαμέσου του πλακούντα, όπως συμβαίνει στο νεογνό.

Οι εμβολιασμοί διαρκούν για ολόκληρη την ζωή;

Τα περισσότερα εμβόλια χρειάζονται σε καθορισμένο χρόνο ενίσχυση με σκοπό την αύξηση και τελικά την διατήρηση των αντισωμάτων σε προστατευτικά επίπεδα για τον οργανισμό.

Για να τεθεί σε χρήση ένα εμβόλιο πρέπει να πληρεί τις ακόλουθες προϋποθέσεις.

· Να μην προκαλεί νόσο ή σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.
· Να προκαλεί μεγάλης διάρκειας ισχυρή ανοσία.
· Το εμβολιαζόμενο άτομο δεν πρέπει να μεταδίδει την νόσο σε άτομα που δεν έχουν νοσήσει.
· Να παρασκευάζεται εύκολα και να μπορεί να μετρηθεί η ποσότητα (τίτλος) των αντισωμάτων.

Τι περιέχουν τα εμβόλια;

Τα εμβόλια περιέχουν ζώντες εξασθενημένους ιούς ή βακτηρίδια , αδρανοποιημένους ιούς ή βακτηρίδια, εξωτοξίνες μικροοργανισμών μαζί με φυσιολογικό ορό, απεσταγμένο νερό και σύνθετο διαλυτικό υγρό μέσα στο οποίο ανιχνεύονται πρωτεΐνες σταθεροποιητικοί παράγοντες , συντηρητικά και αντιβιοτικά.

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες οφείλονται στο αντιγόνο του εμβολίου δηλαδή τον ιό ή το βακτήριο ή ακόμα και στις άλλες ουσίες που περιέχονται στο διαλυτικό υγρό. Συχνότερες είναι οι τοπικές αντιδράσεις όπως ερυθρότητα, πόνος και οίδημα στο σημείο που γίνεται το εμβόλιο.

Στις γενικευμένες αντιδράσεις περιλαμβάνονται ο πυρετός μέχρι και 39,5C μέσα στις επόμενες 48 ώρες από τον εμβολιασμό, η ανησυχία, η κακουχία, η αναφυλαξία, το παρατεταμένο υψίσυχνο κλάμα και σπασμοί που μπορούν να συμβούν μέχρι και 72 ώρες αργότερα.

Αντενδείξεις εμβολιασμών

Ο εμβολιασμός αντενδείκνυται κατά την διάρκεια μιας εμπύρετης λοίμωξης και πρέπει να αναβληθεί μέχρι την πλήρη ανάρρωση του παιδιού στην περίπτωση όμως ήπιας ίωσης που δεν συνοδεύεται από πυρετό ή συστηματικές διαταραχές δεν υπάρχει λόγος για αναβολή. Ο εμβολιασμός με ζωντανούς εξασθενημένους ιούς η βακτηρίδια απαγορεύεται σε άτομα με ανοσολογική ανεπάρκεια, σε άτομα με κακοήθη νοσήματα που παίρνουν θεραπεία με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα ή ακτινοθεραπεία.

Καταστάσεις που δεν αποτελούν αντένδειξη στον εμβολιασμό.

· Οικογενειακό ιστορικό αντίδρασης μετά από εμβολιασμό
· Ιστορικό του ασθενούς με κοκκύτη, ιλαρά, ερυθρά ή μαγουλά
· Προωρότητα. Στην περίπτωση αυτή οι εμβολιασμοί πρέπει να γίνουν χωρίς αναβολή ανάλογα με την ηλικία ζωής και όχι με την διορθωμένη ηλικία.
· Μη εξελικτικές νευρολογικές παθήσεις όπως η τετραπληγία.
· Ή επαφή με κάποια μολυσματική ασθένεια.
· Το άσθμα, το έκζεμα, η αλλεργική ρινίτιδα.
· Η εγκυμοσύνη της μητέρας του παιδιού που θα εμβολιαστεί.
· Αν το νεογνό έχει ξεπεράσει το όριο ηλικίας σύμφωνα με τον πρόγραμμα εμβολιασμού.

Το ιστορικό αλλεργίας στο αυγό δεν αποτελεί αντένδειξη σε όλους τους εμβολιασμούς παρά μόνο στο εμβόλιο της γρίπης και του κίτρινου πυρετού που δεν εντάσσονται στα εμβόλια ρουτίνας.

Εκείνο που συστήνεται να γίνει είναι η εισαγωγή του παιδιού για μια μέρα στο νοσοκομείο ώστε πιθανή αλλεργική αντίδραση να μπορεί να αντιμετωπισθεί άμεσα.

Οικογενειακό ιστορικό πυρετικών σπασμών έχει αυξημένη πιθανότητα να προκαλέσει σπασμούς λόγο του πυρετού που μπορεί να παρουσιαστεί μετά από εμβόλιο. Στην περίπτωση αυτή ο εμβολιασμός μπορεί να γίνει εφόσον θα έχουν δοθεί οδηγίες έγκαιρης χορήγησης αντιπυρετικών.

Τέλος μια χειρουργική επέμβαση δεν αποτελεί αντένδειξη για την χορήγηση ενός εμβολίου και αντιστρόφως ένας εμβολιασμός δεν αποτελεί αντένδειξη στην χορήγηση αναισθητικών φαρμάκων.

Ιδιαίτερη περίπτωση παρουσιάζουν ομάδες ασθενών που δε μπορούν να δεχτούν εμβόλια με ζώντες μικροοργανισμούς όπως το εμβόλιο της ιλαράς,, ερυθράς, μαγουλά και της πολιομυελίτιδας. Τέτοιες ομάδες ασθενών είναι αυτοί που παίρνουν χημειοθεραπεία η ακτινοθεραπεία και σ’ αυτούς που έγινε μεταμόσχευση οργάνων και παίρνουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία. Η χορήγηση των πιο πάνω εμβολίων πρέπει να γίνει τρεις μήνες μετά την διακοπή της ανοσοκατασταλτικής θεραπείας.

Ομάδες παιδιών και ενηλίκων που θα πρέπει να εμβολιάζονται λόγω αυξημένου κινδύνου είναι:

• Ασθενείς που πάσχουν από άσθμα.
• Συγγενείς καρδιοπάθειες
• Χρόνια προβλήματα των πνευμόνων
• Πρόωρα
• Νεογνά που γεννήθηκαν με χαμηλό βάρος (SFD)
• Παιδιά που πάσχουν από σύνδρομο Down
• Παιδιά που πάσχουν από HIV
• Παιδιά που πάσχουν από συγγενείς νεφροπάθειες