Με πυξίδα την αρχιτεκτονική ευφυΐα

αναψυκτήριο-εστιατόριο στον Σχινιά (φωτογραφία: Χαράλαμπος Λουϊζίδης)

Η νέα ελληνική αρχιτεκτονική αναδεικνύεται και αποκτά εξωστρέφεια μέσα από τον θεσμό των βραβείων «Δομές», που απονέμονται ετησίως σε τρεις κατηγορίες.
Φέτος, το βραβείο καλύτερου έργου νέου αρχιτέκτονα έλαβε η κατασκευή του Παύλου Αραβαντινού, που είναι ένα αναψυκτήριο-εστιατόριο στον Σχινιά (φωτογραφία: Χαράλαμπος Λουϊζίδης).




Στον έβδομο χρόνο τους, τα αρχιτεκτονικά βραβεία «Δομές» έχουν γίνει θεσμός. «Ζητούμενο είναι τα βραβεία να συμβάλουν ώστε να βγάλουμε την ελληνική αρχιτεκτονική προς τα έξω», λέει ο Γιώργος Πανέτσος, καθηγητής αρχιτεκτονικής και αστικού σχεδιασμού στο Πανεπιστήμιο Πατρών και ιθύνων νους των βραβείων «Δομές». Αν κάτι χαρακτηρίζει τον θεσμό είναι η νέα κάθε χρόνο κριτική επιτροπή που τα τελευταία χρόνια είναι διεθνής. Φέτος, τους 152 φακέλους μελέτησαν κορυφαία ονόματα, όπως οι αρχιτέκτονες Αlberto Campo Baeza από τη Μαδρίτη, Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ από το Λονδίνο και Enrique Walker από το Πανεπιστήμιο Columbia.

«Επιθυμούμε την ανάδειξη της αριστείας», λέει ο Γιώργος Πανέτσος. «Η αρχιτεκτονική δεν έχει εργαστήρια όπως άλλες επιστήμες. Οι δοκιμές των άλλων είναι το δικό μας εργαστήρι. Βλέποντας, μαθαίνεις. Οσο εκτιθέμεθα στην ευφυΐα, τόσο το καλύτερο. Να αποκλίνουμε από το αυτονόητο, αυτό είναι ευφυΐα».

Φέτος, οι συμμετοχές ήταν και πάλι υψηλού επιπέδου. Τα βραβεία για το 2016 απονεμήθηκαν, όπως είθισται, στο Μουσείο Μπενάκη και δόθηκαν στις προβλεπόμενες τρεις κατηγορίες μαζί με συνολικά επτά επαίνους. «Εχει ενδιαφέρον ότι, ενώ στα πρώτα χρόνια τα πιο πολλά έργα ήταν ιδιωτικές κατοικίες, σταδιακά υπάρχουν ολοένα και περισσότερα έργα κοινωνικού χαρακτήρα», σχολιάζει ο Γιώργος Πανέτσος. «Είναι πολύ σημαντικό ότι μπαίνει σιγά σιγά η καλή αρχιτεκτονική στην καθημερινότητα, έστω και σε αυτά τα λίγα παραδείγματα. Υπάρχει μια νέα αντίληψη επιχειρηματιών που επενδύουν στην καλή αρχιτεκτονική. Είναι μία ποιοτική αλλαγή».

Στην κατηγορία του βραβείου για καλύτερο πραγματοποιημένο έργο των ετών 2011-2015, επιλέχθηκε το έργο των Αγησίλαου Πάγκαλου και Anne Feldman (Pangalos-ducasse-feldman/architectes). Είναι το «Urban Tattoo» (Πολιτιστικό Κέντρο Ken Sar-Wiwa) στο 20ό διαμέρισμα του Παρισιού. «Το κτίριο σχεδιάστηκε σαν ένα υπόβαθρο καλλιτεχνικής έκφρασης», λένε οι αρχιτέκτονες. «Σαν ένας καμβάς, πάνω στον οποίο μπορεί κανείς να ζωγραφίσει με σπρέι ή μπογιά ή να παρέμβει με οποιονδήποτε πιθανό δημιουργικό τρόπο. Οι χρήστες καλούνται να επαναπροσδιορίσουν τον χώρο, να τον μεταμορφώσουν. Συμβάλλουν έτσι, μέρα με τη μέρα, στη μετάλλαξη της μορφής σχεδιάζοντας τατουάζ στο σώμα του κτιρίου».

Οι «Δομές» επιλέγουν ανάμεσα σε αρχιτέκτονες είτε Έλληνες ή ξένους που ζουν στην Ελλάδα είτε Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό. Τα βραβεία απέχουν από εκδοχές εθνικής αρχιτεκτονικής ή ελληνικότητας και προάγουν τη δημιουργία που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο συνδέεται με την Ελλάδα και τους ανθρώπους της. Είναι ένα βήμα εξωστρέφειας και διαλόγου με τη διεθνή σκηνή.

Στην κατηγορία του βραβείου για καλύτερο πρώτο έργο νέου αρχιτέκτονα (2011-2015) βραβεύτηκε το έργο του Παύλου Αραβαντινού, «Αναψυκτήριο-Εστιατόριο» στον Σχινιά, ένα λειτουργικό έργο υψηλής αισθητικής με πέργκολα κτισμένο πάνω στην άμμο. «Η ασυνήθιστη για τα ελληνικά δεδομένα ελαφριά κατασκευή από ξύλο», λέει ο Παύλος Αραβαντινός, «δεν επιλέχθηκε μόνο από την ανάγκη για ελαχιστοποίηση του κόστους και του χρόνου κατασκευής αλλά και για τη βιωσιμότητα και την αρμονική του σχέση με το περιβάλλον και τον άνθρωπο».

Η «Εγκυμονούσα πόλη» είναι το αρχαιολογικό θεματικό μουσείο για την πόλη του Πειραιά, των αρχιτεκτόνων Γιάννη Γιαννούτσου και Χρυσοβαλάντη Μπασούκου, που κέρδισε το βραβείο καλύτερης μελέτης (2011-2015). Είναι μία εξαιρετική δυναμική πρόταση για τον δημόσιο χώρο, που διαπλέκει τη φύση, τα σκληρά και διάφανα στοιχεία και τη διάχυση του πολιτισμού.

ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

www.kathimerini.gr