στα πρώτα επεισόδια του 2014 η πλοκή περιστρέφεται γύρω από τον βασικό πρωταγωνιστή Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και την ανελέητη και αδιάκοπη πάλη για την εξουσία, που εξελίσσεται πλέον σε δικαστικό δράμα.
Ο αρχομανής Τούρκος πρωθυπουργός βρίσκει απέναντί του μια χούφτα δικαστικών με περίσσευμα θάρρους, οι οποίοι χειρίζονται την κολοσσιαία υπόθεση διαφθοράς στην οποία εμπλέκονται κορυφαία στελέχη του κόμματός του (ΑΚΡ), υπουργοί, ακόμα και ο γιος του. Πρόκειται για τον Ζεκερίγια Οζ και για τον Μουαμέρ Ακάς - ο τελευταίος παραιτήθηκε καταγγέλλοντας άνωθεν παρεμβάσεις στο έργο του.
Ο Ερντογάν είχε πολλές αναμετρήσεις κατά τη διάρκεια της πολιτικής καριέρας του με δικαστές. Το 2008, για να αναφέρουμε μία από τις πρόσφατες, ο επικεφαλής της εισαγγελίας είχε αμφισβητήσει στο Συνταγματικό Δικαστήριο τη νομιμότητα του ΑΚΡ. Τότε, όμως, ο Ερντογάν έμοιαζε πιο ψύχραιμος, ενώ, εσχάτως, μπροστά σε οτιδήποτε υπονομεύει την εξουσία του αντιδρά σπασμωδικά και βίαια.
Αυτήν τη φορά δεν μπορεί να στείλει την αστυνομία να δείρει κόσμο, αλλά μπορεί να τη διατάζει να μην υπακούει στους δικαστές. Η υπόθεση είναι τόσο σοβαρή, που στον Τούρκο πρωθυπουργό δεν αρκεί να παίξει το παιχνίδι με τους συνηθισμένους κανόνες και τις χαραγμένες γραμμές διάκρισης των εξουσιών, αλλά πρέπει «να κλείσει το τάβλι».
Ο Ταγίπ Ερντογάν είχε πολλές φορές συγκρουστεί με τους δικαστές κατά τη διάρκεια της πολιτικής του καριέρας. Παλαιότερα έμοιαζε πιο ψύχραιμος, ενώ τελευταία μπροστά σε οτιδήποτε υπονομεύει την εξουσία του αντιδρά σπασμωδικά και βίαια.
Πλέον η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να ανατρέψει τις συνταγματικές ρυθμίσεις που από το 2010 προστατεύουν την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, οι οποίες είχαν γίνει δεκτές με θερμά σχόλια από την ΕΕ. Οπως τελευταία ερμηνεύει κάθε αντίδραση στην ολοένα και πιο αυταρχική πολιτική του, ο Ερντογάν και πάλι έκανε λόγο για συνωμοσία και σκευωρία. Αρκετοί τον πιστεύουν γιατί εντάσσουν την υπόθεση στην κρίσιμη διαμάχη για τις στρατηγικές επιλογές της χώρας στο εσωτερικό και στη διεθνή σκακιέρα.
Σχετικά με αυτές τις επιλογές και τη μεταξύ τους κατανομή ισχύος, ο Ερντογάν έχει διαφωνήσει και διαρρήξει τις σχέσεις του με τον παλιό σύμμαχό του, τον αυτοεξόριστο στις ΗΠΑ ιμάμη Φετχιουλάχ Γκιουλέν, που ελέγχει τη «Hizmet» («υπηρεσία»), ένα δίκτυο επιχειρήσεων (μεταξύ αυτών ΜΜΕ) και εκπαιδευτηρίων.
Η κυβερνητική πλευρά καταγγέλλει «παρακράτος Γκιουλέν» στην αστυνομία και στο δικαστικό σώμα και επισημαίνει πως οι διωκτικές αρχές διερευνούσαν επί 14 μήνες την επίμαχη υπόθεση διαφθοράς, αλλά πραγματοποίησαν τις «υψηλού προφίλ» συλλήψεις στις 2 Δεκεμβρίου, όταν έγινε σαφές ότι η απόφαση για κλείσιμο των σχολών του Γκιουλέν, που είχε ληφθεί προ καιρού, είναι αμετάκλητη.
Βούτυρο στο ψωμί του Ερντογάν στον αγώνα εναντίον των δικαστικών είναι η πρόσφατη προσφυγή του τουρκικού στρατού κατά της καταδίκης εκατοντάδων αξιωματικών στις υποθέσεις «Εργκένεκον» και «Βαριοπούλα» για συνωμοσία κατά της κυβέρνησης του ΑΚΡ.
Λίγες ημέρες πριν από την προσφυγή του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων, εκπρόσωπος του πρωθυπουργού είχε μάλιστα δηλώσει ότι οι καταδικασθέντες αξιωματικοί ενοχοποιήθηκαν από ομάδες στο δικαστικό σώμα που ενορχηστρώνουν τώρα την κολοσσιαία υπόθεση διαφθοράς.
Διώξεις κατά δημοσιογράφων για τον Γκιουλέν
Κάτι που βοηθάει τον Ερντογάν να ενισχύσει το περί «δακτύλου Γκιουλέν» επιχείρημά του είναι το γεγονός ότι ένας από τους δικαστικούς που ερευνούν την υπόθεση κυβερνητικής διαφθοράς είναι ο Ζεκερίγια Οζ. Ο γεννημένος στην Προύσα 45χρονος δικαστικός είναι συνδεδεμένος στη συνείδηση πολλών με το «Hizmet», επειδή είχε απαγγείλει κατηγορίες κατά δημοσιογράφων που άσκησαν κριτική στο κίνημα του Γκιουλέν.
Ομως είναι κι αυτός που είχε χειριστεί -μεταξύ άλλων σημαντικών- την υπόθεση Εργκένεκον και είχε γι' αυτό κερδίσει επαίνους από τους ίδιους που τον καταγγέλλουν σήμερα. Στελέχη του ΑΚΡ τον ονόμαζαν «Τούρκο Ντι Πιέτρο», αναφορά στον Ιταλό δικαστικό της επιχείρησης «Καθαρά Χέρια» κατά της μαφίας. Σήμερα Ερντογάν και Μπουλέντ Αρίντς τον αφορίζουν σαν άνθρωπο «της μυστικής οργάνωσης εντός του κράτους».
Παράλληλα, στις 26 Δεκεμβρίου οι ιεραρχικά ανώτεροί του απομάκρυναν από τη διερεύνηση της υπόθεσης τον Μουαμέρ Ακάς, τον εισαγγελέα που ενέκρινε συλλήψεις υπόπτων, επειδή (υποτίθεται ότι) αυτός παραβίασε την εμπιστευτικότητα των ερευνών. Ο Ακάς είχε παίξει παλαιότερα και αυτός σημαντικό ρόλο σε μεγάλες υποθέσεις, όπως η Εργκένεκον και η δολοφονία του Χραντ Ντινκ, και έχει επιδείξει, όπως κι ο Οζ, μεγάλη στοχοπροσήλωση.
Μετά την απομάκρυνσή του, ο Ακάς με ανοιχτή επιστολή κάλεσε τους πάντες να πάρουν θέση υπέρ της τήρησης της νομιμότητας κατηγορώντας ευθέως την κυβέρνηση για παρακώλυση του έργου του και παρέμβαση στο έργο δικαστών και αστυνομικών.
Δεκάδες υψηλόβαθμοι αστυνομικοί έχουν απομακρυνθεί κατά τις τελευταίες εβδομάδες είτε διότι θεωρούνται άνθρωποι του Γκιουλέν, είτε απλώς γιατί εκτέλεσαν -ως όφειλαν- τα δικαστικά εντάλματα. Μεταξύ αυτών και ο αστυνομικός διευθυντής της Κωνσταντινούπολης.
Ο Ερντογάν είναι εξοργισμένος με τον Ακάς. Ενώπιον χιλιάδων οπαδών του ΑΚΡ στην πόλη Μανίσα την περασμένη Κυριακή, ο Τούρκος πρωθυπουργός κατηγόρησε τον Ακάς ότι μετέτρεψε «αθώους ανθρώπους σε αποδιοπομπαίους τράγους δυσφημώντας τους μέσω εμπιστευτικών εγγράφων», τα οποία διοχέτευσε σε εχθρικά προς την κυβέρνηση ΜΜΕ. Και συνέχισε με γλώσσα που στάζει δηλητήριο.
Χτυπήματα κάτω από τη μέση
«Θα τους εκθέσουμε αν προκαλέσουν τον διχασμό της χώρας κάνοντας κατάχρηση της εξουσίας τους. Πώς σου φαίνεται εισαγγελέα; Κρατήσου, δεν τελειώσαμε ακόμη», είπε ο Ερντογάν απειλώντας τον Ακάς. Ο τελευταίος, μια μέρα μετά, απάντησε ότι δεν ήταν ο ίδιος που άφησε έγγραφα να διαρρεύσουν και κάλεσε τον κόσμο να αναρωτηθεί γιατί η αστυνομία δεν εκτελεί τη δικαστική εντολή έρευνας για τούτη την παραβίαση της μυστικότητας της διαδικασίας.
Ο αγώνας μεταξύ του ΑΚΡ και των δικαστών διεξάγεται και στο πεδίο των ΜΜΕ. Ο Ερντογάν επέλεξε να κάνει προσωπικό το ζήτημα εναντίον των συγκεκριμένων εισαγγελέων. Ηταν θέμα χρόνου να αρχίσουν τα κάτω από τη μέση χτυπήματα, όπως κάποιες επιστολές που αποδόθηκαν ψευδώς στους δικαστικούς. Οι λίβελοι εναντίον τους πληθαίνουν. Οι εισαγγελείς Οζ, Ακάς και Καρά, αμυνόμενοι, υπέβαλαν τη Δευτέρα μηνύσεις καταγγέλλοντας οργανωμένη προσπάθεια σπίλωσής τους...
ΝΙΚΗΤΑΣ ΚΟΥΡΙΔΑΚΗΣ
Γκιούλ - Ερντογάν
Στα χαρακώματα για την παραμονή και τη διαδοχή στην εξουσία
Πιστός στο ενωτικό του προφίλ, ο Τούρκος πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ, μιλώντας για το σκάνδαλο διαφθοράς στο πρωτοχρονιάτικο διάγγελμά του και σε αντίθεση με την οξύτητα του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έκανε έκκληση για ενότητα και τόνισε τη σημασία της διάκρισης των εξουσιών.
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει παίξει κι άλλες φορές τον ρόλο του «πυροσβέστη», όπως πρόσφατα κατά την εξέγερση στο Πάρκο Γκεζί, παραμένει, ωστόσο, ο μεγαλύτερος αντίζηλος του Ερντογάν εντός του κόμματος. Η επιθυμία του να παραμείνει ενεργός στην πολιτική σκηνή ως πρωθυπουργός, μετά το τέλος της προεδρικής του θητείας τον Αύγουστο του 2014, είναι γνωστή σε όλους και κυρίως στον Ερντογάν.
Επιπλέον, ο πρόεδρος θεωρείται ότι είναι φίλα προσκείμενος στο κίνημα του Γκιουλέν που τον επιθυμεί να τον δει να διαδέχεται τον Ερντογάν ως επικεφαλής του AKP και της κυβέρνησης κι επίσης διατηρεί καλές σχέσεις και με τους Αμερικανούς σε αντίθεση με τον Ερντογάν.
Από την πλευρά του, ο Τούρκος πρωθυπουργός που θέλει να γίνει ο επόμενος ένοικος του προεδρικού μεγάρου με διευρυμένες όμως εξουσίες, θα προτιμούσε για διάδοχο στο κόμμα και την κυβέρνηση μια λιγότερο έντονη προσωπικότητα που θα ακολουθούσε πειθήνια τις πολιτικές του.
Και οι δύο άνδρες γνωρίζουν καλά τις επιθυμίες και τις προθέσεις του άλλου με αποτέλεσμα να δημιουργείται χάσμα στις σχέσεις τους που σε αρκετές περιπτώσεις γίνεται ορατό, όπως στην παρούσα κρίση: ο Γκιουλ ήταν αυτός που πήρε την πρωτοβουλία να προαναγγείλει τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης, ενώ ο Ερντογάν έλειπε στο εξωτερικό.
Λέγεται μάλιστα πως ο πρόεδρος άσκησε βέτο για τους επτά από τους δέκα υπουργούς που πρότεινε ο πρωθυπουργός. Κι όπως εκτιμούν οι αναλυτές, η διαμάχη τους θα γίνει πιο έντονη τους επόμενους μήνες, ενώ θεωρούν πολύ πιθανό να παίξει ο Γκιουλ ρυθμιστικό ρόλο.
ΧΡ. ΚΑΤΣΑΡΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου