Συγκάτοικοι με τα... κιρκινέζια

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ.Οσοι έχουν επισκεφθεί τη Θεσσαλία κατά τη διάρκεια της άνοιξης ή και το καλοκαίρι έχουν ίσως
συναντήσει ομάδες εκατοντάδων γερακιών να πετάνε πάνω από μικρά χωριά λίγων τετραγωνικών χιλιομέτρων. Το θέαμα είναι εντυπωσιακό για τους περαστικούς.
Τα κιρκινέζια ταξιδεύουν στην Ελλάδα από την Αφρική από τις αρχές Μαρτίου, γεννούν εδώ, μεγαλώνουν τα μικρά τους και φεύγουν από τη χώρα μας τον Σεπτέμβριο
Οι ντόπιοι, όμως, μαθημένοι από δεκαετίες έχουν συνηθίσει να «συγκατοικούν» με αυτά τα πτηνά που έφτασαν να θεωρούνται σύμβολο της Θεσσαλίας. Είναι τα κιρκινέζια, γεράκια που δεν ζουν σε βράχους και βουνά αλλά σε κατοικημένες περιοχές, μαζί με τους ανθρώπους, στα ίδια τους τα σπίτια. Είναι τα μοναδικά που προσαρμόστηκαν πλήρως στο ανθρωπογενές περιβάλλον. Τα τελευταία χρόνια το είδος θεωρείται παγκοσμίως απειλούμενο και για τον λόγο αυτόν η Τοπική Αυτοδιοίκηση και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία βρήκαν έναν ιδιαίτερο τρόπο ώστε να βοηθήσουν τα κιρκινέζια να αναπαραχθούν: εγκαθιστούν περισσότερες από 150 τεχνητές φωλιές σε έντεκα χωριά του θεσσαλικού κάμπου.Σε δημόσια κτίρια, σχολεία αλλά και σε σπίτια κατοίκων που θέλουν να βοηθήσουν στην αύξηση του πληθυσμού τους. Η τοποθέτηση ξεκίνησε τον περασμένο Φεβρουάριο στο πλαίσιο του προγράμματος «Life για το Κιρκινέζι» και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του μήνα, ενώ στην παρούσα φάση καλύπτει χωριά των Δήμων Ρήγα Φεραίου και Κιλελέρ.«Πέρυσι στη Θεσσαλία καταγράφηκαν 3.500 ζευγάρια από κιρκινέζια», λέει στο «Εθνος» η υπεύθυνη Επικοινωνίας του προγράμματος κ. Μαργαρίτα Τζάλη. «Στην περιοχή συναντάται η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού που ζει στην Ελλάδα. Ομως τα τελευταία χρόνια ο αριθμός τους μειώνεται.

Σύμφωνα με το BirdLife Inter-national, το 2000 ο αναπαραγόμενος ευρωπαϊκός πληθυσμός είχε εκτιμηθεί στα 16.500-20.500 ζευγάρια».Η αρχιτεκτονική των σπιτιών του θεσσαλικού κάμπου θεωρούνταν ιδανική για τα κιρκινέζια, αφού οι παραδοσιακές κεραμοσκεπές χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο. Χιλιάδες χρόνια τα μικρόσωμα αυτά γεράκια φώλιαζαν σε σπίτια, πλινθόκτιστες αποθήκες ακόμη και εκκλησίες.Τα σύγχρονα κτίρια δεν τους παρέχουν δυνατότητα φιλοξενίας ή προσφέρουν ανεπαρκείς συνθήκες με αποτέλεσμα η αναπαραγωγή του είδους να κλονίζεται.

Μετανάστευση
Τα κιρκινέζια ταξιδεύουν στην Ελλάδα από την Αφρική από τις αρχές Μαρτίου, γεννούν εδώ, μεγαλώνουν τα μικρά τους και φεύγουν από τη χώρα μας τον Σεπτέμβριο. Η παρουσία τους είναι έντονη στα περισσότερα κράτη της βορείου Μεσογείου, ενώ μεγάλη εμπειρία σε τεχνητές φωλιές έχουν η Πορτογαλία και η Ισπανία.Οπως εξηγεί ο κ. Πάνος Κορδοπάτης, εκ μέρους της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, η ανταπόκριση της τοπικής κοινωνίας είναι θετική, αφού οι αγρότες γνωρίζουν τα κιρκινέζια, έχουν διαπιστώσει τη μείωση του πληθυσμού τους και αναγνωρίζουν τα οφέλη που και οι ίδιοι απολαμβάνουν από την παρουσία τους, καθώς εξαφανίζουν ακρίδες και επιβλαβή έντομα. Εκτός από την κατασκευή φωλιών, οι τοπικές Αρχές έχουν μοιράσει στους κατοίκους σπόρους από παραδοσιακές καλλιέργειες, όπως σιτάρι, τις οποίες προτιμά το είδος.
Λιτές φωλιές με ξύλο και χώμα
Η επιλογή των σημείων τοποθέτησης και η προσπάθεια προσομοίωσης των συνθηκών που παρέχουν οι φυσικές φωλιές, ώστε να διασφαλιστούν η ασφαλής διαβίωση και η αναπαραγωγή των κιρκινεζιών απαίτησαν επισταμένες έρευνες. Οι περισσότερες φωλιές είναι ξύλινες με λίγο χώμα, ενώ πειραματικά χρησιμοποιήθηκαν πήλινες και τσιμεντένιες φωλιές με ελαφρόπετρα για θερμομόνωση.

Κατερίνα Ροββά