Τσιρώνης: Γυρίζουμε σελίδα στον τομέα των απορριμμάτων

«Γυρίζουμε σελίδα στον τομέα των απορριμμάτων» δηλώνει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής υπουργός ΠΑΠΕΝ, Γιάννης Τσιρώνης, καθώς την ερχόμενη

Τρίτη αναμένεται να αναρτηθεί προς διαβούλευση ο νέος Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ).

Σύμφωνα με τα λεγόμενα του αρμόδιου αναπληρωτή υπουργού, ο νέος ΕΣΔΑ αναμένεται να θέσει στο επίκεντρο των αρμοδιοτήτων την τοπική αυτοδιοίκηση, δίνοντάς της μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στην επιλογή μεθόδων ανακύκλωσης και διαλογής στην πηγή.

Ο νέος Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) θα μπορούσε ίσως να καταγραφεί ως η πιο ορατή διαφοροποίηση από τα μέχρι τώρα ισχύοντα στο χώρο της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων το πλαίσιο του οποίου παρουσίασε αναλυτικά ενώπιον δημάρχων, αντιπεριφερειαρχών, φορέων και πολιτών, κατά την τριήμερη περιοδεία του στην Πελοπόννησο (28-29-30/5/2015) ο αναπληρωτής υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιάννης Τσιρώνης.

Ο νέος Σχεδιασμός, που αναρτάται την προσεχή Τρίτη στη Διαύγεια για διαβούλευση, εκπονείται σε ευθεία αντίθεση με το περιεχόμενο σχεδίου για την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου, που βρίσκεται εδώ και τρία χρόνια περίπου στο στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας. Πυρήνας του νέου θεσμικού πλαισίου για τη διαχείριση των απορριμμάτων είναι ο δήμος, ως πρώτο κύτταρο δημοκρατικής συγκρότησης της Πολιτείας, και η κοινωνία των πολιτών που ενεργοποιείται και μέσα από επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας, αντίληψη που βρίσκει (χρόνια τώρα) έδαφος στις ευρωπαϊκές χώρες.

Ο απόηχος των ανοιχτών συσκέψεων, της άμεσης ενημέρωσης των θεσμικών παραγόντων και των πολιτών, ταυτόχρονα με την επιδίωξη άμεσης αντίληψης της υφιστάμενης κατάστασης από τον αρμόδιο υπουργό, που επισκέφθηκε διάφορους χώρους διαχείρισης απορριμμάτων στην Πελοπόννησο, αντανακλάται στη φράση του βουλευτή Λακωνίας και πρώην υφυπουργού, Αθανάσιου Δαβάκη: «Μπορούμε να πούμε ότι είστε ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση. Δώστε πόρους, δώστε μέσα, δώστε κατεύθυνση και θα είμαστε όλοι μαζί σας…», εξάροντας έτσι την πολιτική παρουσία και πρακτική τού αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος, κατά τον τελευταίο σταθμό της περιοδείας του, το περασμένο Σάββατο (30/5/2015) στη Σπάρτη.

Για το πνεύμα του νέου ΕΣΔΑ, αλλά και για τα αποτελέσματα των επαφών του με τους εκπροσώπους των αυτοδιοικήσεων της Πελοποννήσου, μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιάννης Τσιρώνης.

• Είχατε μια τριήμερη περιοδεία στους τέσσερις από τους πέντε νομούς της Περιφέρειας Πελοποννήσου…

― Θα πάμε και στον πέμπτο… Απλώς, δεν έβγαιναν τα χιλιόμετρα αυτή τη φορά. Και να το πούμε αυτό, θα πάμε άμεσα στην Αργολίδα.

• Συναντηθήκατε με δημάρχους, με αντιπεριφερειάρχες, με φορείς, με τον ίδιο τον περιφερειάρχη. Τι καινούργιο κομίζετε στους Πελοποννησίους πολίτες;

― Γυρίζουμε σελίδα στον τομέα των απορριμμάτων. Οι δήμοι, που άλλωστε έχουν την υποχρέωση και το δικαίωμα, τυπικά την ιδιοκτησία των απορριμμάτων, θα μπορούν, πλέον, να έχουν πολύ μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων να επιλέξουν μία από τις πολλές μεδόθους ανακύκλωσης και διαλογής στην πηγή, και σ’ αυτήν την προσπάθειά τους θα καταθέτουν τα ολοκληρωμένα σχέδια διαχείρισης και φυσικά θα παίρνουν και τους αντίστοιχους πόρους, που θα δικαιούνται και από την Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης και από τα άλλα συστήματα διαχείρισης ανακυκλώσιμων υλικών. Μέχρι τώρα αυτό δεν γινόταν σε καλό βαθμό. Τώρα θα το ενισχύσουμε σε πολύ σημαντικό βαθμό. Από εκεί και πέρα θέλουμε οι δήμοι, και με συμπράξεις με την κοινωνική οικονομία, να επιταχύνουν πάρα πολύ την ενημέρωση των πολιτών, να μπει η ενημέρωση στα σχολεία, να μπουν οι μαθητές σ’ αυτήν τη διαδικασία συλλογής, υπάρχουν τρόποι να κερδίζουν το χαρτζιλίκι τους από αυτήν την ιστορία, ώστε να έχουμε το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα στο ελάχιστο δυνατό χρονικό διάστημα… Τέλος, προβλέπουμε και κάποιες ενδιάμεσες λύσεις, οι οποίες είναι έτσι σχεδιασμένες, ώστε η υλικοτεχνική υποδομή από τις ενδιάμεσες λύσεις να μην πάει χαμένη, να μπορεί να χρησιμοποιηθεί μετά και από τις οριστικές λύσεις.

• Πριν σας ρωτήσω, τι αποκομίσατε από τις συναντήσεις και τις συσκέψεις με τους αυτοδιοικητικούς παράγοντες, θα ήθελα να μου πείτε, πώς προέκυψε η ανάγκη επανασχεδιασμού. Στην Πελοπόννησο υπήρξε ένας σχεδιασμός, υπάρχει μια διαγωνιστική διαδικασία, ένα μοντέλο της Περιφέρειας το οποίο δεν έχει τελεσφορήσει, η τελική απόφαση εναπόκειται στο Συμβούλιο της Επικρατείας, κι ενδέχεται αυτή να καρποφορήσει το Νοέμβριο. Όπως είπατε ο δικός σας σχεδιασμός (ο οποίος διακρίνεται από μια αιρεσιμότητα, ας πούμε) δεν αντιστρατεύεται το σχεδιασμό αυτό… Τελικά, γιατί διεφάνη ότι υπάρχει οριστική διάσταση απόψεων της Κυβέρνησης με την Περιφέρεια;

― Εμείς δεν έχουμε καμμία διάθεση ν’ αντιδικούμε με κανένα φορέα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Όταν ρωτηθήκαμε, αν ο σχεδιασμός αυτή τη στιγμή που έχει επιλέξει η Περιφέρεια Πελοποννήσου για τους δήμους της είναι μέσα στο πλαίσιο του δικού μας σχεδιασμού, η απάντηση ήταν σαφώς όχι. Δεν ήταν (θετική) για τρεις σπουδαίους λόγους:

Ο πρώτος λόγος είναι ότι προβλέπει η εγγυημένη ποσότητα σύμμεικτων απορριμμάτων να φθάνει σ’ αυτά τα κέντρα, σ’ αυτά τα μεγάλα εργοστάσια, τους 150.000 τόνους… Είναι μια ποσότητα που εκτιμούμε, που και χωρίς να κουνήσουμε το δαχτυλάκι μας, σε λίγα χρόνια, όχι 27 χρόνια που είναι η δέσμευση, δεν θα υφίσταται, γιατί αλλάζουν οι τεχνολογίες πλέον και πηγαίνει όλος ο κόσμος σε κυκλική οικονομία, δεν θα παράγονται τόσα απορρίμματα, άρα αυτή η ποσότητα είναι μια ποσότητα που για τα δικά μας τα σχέδια είναι τεράστια και άρα σημαίνει κόστη για τον πολίτη. Αν υπολογίσετε αυτή την ποσότητα επί 50 - 60 - 70 - 80 ευρώ ο τόνος, ακούγεται ακόμη και για 100 ευρώ, ας πω εγώ 50…, επί 27 ολόκληρα χρόνια, είναι ένα τεράστιο νούμερο.

Το δεύτερο ζήτημα είναι ότι η χωροθέτηση των δύο τουλάχιστον σημείων συναντά τρομερές αντιδράσεις, κάποιες από αυτές είναι και δικαιολογημένες…

• Εσείς επισκεφθήκατε την Παλαιόχουνη…

― Την Παλαιόχουνη και την Καλλιρρόη…

• Τι διαπιστώσατε, κύριε Υπουργέ;

― Ότι οι άνθρωποι εκεί πέρα δεν έχουν άδικο! Γιατί και χωροταξικά (για την Παλαιόχουνη κυρίως το χωροταξικό) και από πλευράς ότι είναι γη υψηλής γεωργικής αξίας και πάνω σε υδροφόρο (η Καλλιρρόη) υπάρχουν λόγοι που δικαίως διαμαρτύρονται. Είναι σε πολύ μικρή απόσταση από τα χωριά. Ο παλιός ΠΕΣΔΑ λέει πεντακόσια μέτρα από τα όρια των οικισμών. Οι χώροι αυτοί βρίσκονται σε απόσταση λιγότερη από πεντακόσια μέτρα από το κέντρο των οικισμών.

Τρίτος λόγος, κι εκεί δεν έχω πάρει απάντηση, είναι ότι δεν άκουσα ούτε ένα δήμαρχο της Πελοποννήσου να έρθει και να πει ότι εγώ θα δίνω εγγυημένη ποσότητα σ’ αυτό το σχεδιασμό (της Περιφέρειας) πέντε χιλιάδες τόνους, έξι χιλιάδες τόνους… Εάν, λοιπόν, κανένας δήμαρχος δεν δεσμεύεται για εγγυημένη ποσότητα, από πού θα βρει η Περιφέρεια την εγγυημένη ποσότητα; Είναι μια απορία που την εκφράζω από την ημέρα που έχω έρθει εδώ.

• Η ένστασή σας, λοιπόν, είναι ως προς το κόστος διαχείρισης…

― Δεν είναι μόνον αυτό το κόστος. Είναι και το κόστος μεταφοράς, είναι και η απώλεια εσόδων από την ανακύκλωση… Διότι μέσα στα σκουπίδια, ας πούμε, υπάρχει αλουμίνιο, κουτάκια αλουμινίου… Όταν εγώ πληρώνω αυτή τη στιγμή 50 ευρώ τον τόνο γι’ αυτό το αλουμίνιο (είμαι ένας δήμος και δώσω μέσα στο χρόνο χίλια κιλά αλουμίνιο), ταυτόχρονα χάνω και άλλα 300 - 400 - 600 - 900 ευρώ ―ανάλογα με την τιμή της αγοράς την εποχή εκείνη― που κοστίζει αυτό το αλουμίνιο… Άρα, έχω διπλή απώλεια για τον πολίτη.

• Ένσταση έχετε και για τον ευρύτερο χωροταξικό σχεδιασμό; Η Παλαιόχουνη, για παράδειγμα, κεντροβαρικά δεν ικανοποιεί τις προβλέψεις του ΠΕΣΔΑ…

― Η Παλαιόχουνη όχι μόνο δεν είναι στο κέντρο της περιοχής, αλλά ακριβώς στο όριο της περιοχής που θα έπρεπε να εξυπηρετήσε. Εκατό μέτρα πιο κάτω θα ήταν εκτός ορίου. Θα ανήκε στην άλλη περιοχή!

• Κύριε Υπουργέ, προβλήματα έχουμε και με την αποκατάσταση των ΧΑΔΑ. Η ευθύνη αποκατάστασης από το 2011 ανήκει στις Περιφέρειες…

― Όχι στις Περιφέρειες. Αυτό ισχύει μόνο για την Πελοπόννησο. Είναι η μοναδική Περιφέρεια, στην οποία μου έδειξαν οι δήμαρχοι οργανωμένα συστήματα, τα οποία θα ήταν αποκατάστασης, και η απάντηση που πήρανε από τις κεντρικές αρχές ήταν ότι δεν τα προχωράτε, διότι η αρμοδιότητα αυτή έχει ανατεθεί, ανήκει στην Περιφέρεια. Και δεν προχώρησαν. Έχουμε έγγραφα από δημάρχους. Τώρα, γιατί η Περιφέρεια δεν προχώρησε κι εκείνη με τη σειρά της, αυτό ας το απαντήσει η ίδια.

• Για τη μη αντιμετώπιση του προβλήματος έχουμε καταδικαστεί να πληρώνουμε, όχι 11 εκατ. όπως ακούστηκε, αλλά 14,5 εκατ. ευρώ κάθε εξάμηνο…

― Από αυτά έχουν μείνει 11 εκατομμύρια νομίζω, απ’ ό,τι λένε, τα άλλα τα έχουμε γλιτώσει, γιατί οι χώροι αποκαταστάθηκαν. Πληρώνουμε 11 εκατ., από τα οποία τα 4.180.000 ευρώ αφορούν στην Πελοπόννησο!

• Υπάρχει τρόπος απομείωσης αυτών των προστίμων; Τα κοινοτικά όργανα μπορούν να πειστούν και να μας αντιμετωπίσουν ευνοϊκότερα;

― Τέλος Ιουνίου κλείνει η πρώτη προθεσμία. Άρα, αυτά θα τα πληρώσει η Πελοπόννησος. Και δεν έχει σημασία εάν θα τα πληρώσουν οι δήμοι, οι οποίοι δεν θέλουν να τα πληρώσουν και ίσως και καλά κάνουν.

• Ποιος θα τα πληρώσει;

― Εγώ δεν θα γίνω αυτή τη στιγμή Υπουργείο Εσωτερικών, ν’ αποφασίσω ποιος θα τα πληρώσει. Το σίγουρο είναι ότι η ευθύνη, κατά δήλωση του κ. περιφερειάρχη, ανήκει στην Περιφέρεια, δεν ανήκει στους δήμους. Υποτίθεται ότι ο περιφερειάρχης έχει δεσμευτεί να λύσει το πρόβλημα άμεσα.

• Μορφώσατε ήδη μια εικόνα από τις επαφές, τις συσκέψεις αυτό το τριήμερο. Γιατί κατά τη γνώμη σας η Περιφέρεια Πελοποννήσου παρουσιάζει αυτή την υστέρηση;

― Κοιτάξτε, γι’ αυτό ας απολογηθεί ο περιφερειάρχης. Εκτίμησή μου είναι ότι πολύ νωρίς εγκλωβίστηκαν σε μία λύση, που μπορεί πριν από δέκα – δεκαπέντε χρόνια αυτή η λύση, του ΧΥΤΥ δηλαδή και των μεγάλων εργοστασίων, να υπήρξε σαν προοπτική. Αυτή τη στιγμή έχουν βρεθεί τελείως άλλες πολιτικές κατευθύνσεις στην Ευρώπη. Προφανώς, μάλλον υπάρχει αυτή η αμηχανία, τον κάναμε που τον κάναμε αυτόν τον σχεδιασμό, κρίμα να πάει όλος αυτός χαμένος. Αλλά και από την άλλη μεριά, να γίνουν όμηροι τα επόμενα 27 χρόνια όλοι αυτοί οι πολίτες, για να μην πάει χαμένος ένας σχεδιασμός τριών - τεσσάρων ετών;… Εάν είχε γίνει αυτός ο σχεδιασμός πριν τέσσερα - πέντε χρόνια, θα μπορούσε να θεωρηθεί αξιόλογος σχεδιασμός, σήμερα σας λέω είναι εκτός της λογικής του Υπουργείου και νομίζω εκτός λογικής της παγκόσμιας κοινότητας.

• Μιλάτε για ένα νέο μοντέλο διαχείρισης. Είπατε στην Καλαμάτα ότι ο σχεδιασμός σας θέλετε να υπακούει στην κυκλική οικονομία και όχι στη γραμμική... Ένα παράδειγμα;

― Δεκάδες παραδείγματα. Μπορούν θαυμάσια οι πολίτες, τα παιδάκια που κατεβάζουν τα σκουπίδια, να πηγαίνουν σ’ ένα πράσινο σημείο, σαν αυτό που βρισκόμαστε, γυαλί - χαρτί - πλαστικό, τα ανακυκλώσιμα, σε χωριστές σακούλες και από την άλλη ο δήμος να βάλει έναν κομποστοποιητή, που είναι κάτι όχι ακριβό, και να περνάει χωριστή ημέρα και να συλλέγει τα βιοαποδομίσιμα σ’ ένα χωριστό κάδο. Αυτά αυτομάτως θα γίνουν ένα εξαίρετο κομπόστ. Μ’ αυτές τις δύο απλές ενέργειες που απαιτούν μόνο τη συμμετοχή του πολίτη και τίποτε άλλο, δεν απαιτούνται βαριές υποδομές, βαριές εγκαταστάσεις, μπορούμε να έχουμε πάνω από 70 - 80% απομείωση των σκουπιδιών.

• Το υπουργείο Εσωτερικών πρόσφατα έδωσε 11 εκατ. ευρώ σε δεκαπέντε δήμους της Περιφέρειας (δρομολογημένη απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης). Γιατί ακριβώς δόθηκαν αυτά τα χρήματα;

― Ακριβώς για να επιταχυνθεί η διαδικασία αποκατάστασης των ΧΑΔΑ. Να κλείσουν κάποιοι ενεργοί ΧΑΔΑ. Να προχωρήσουν αυτοί οι συγκεκριμένοι δήμοι σε συστήματα προσωρινής διαχείρισης, γιατί καταλαβαίνουμε και στον Εθνικό Σχεδιασμό είναι πολύ σημαντικός πυλώνας τα προσωρινά συστήματα, γιατί προφανώς δε γίνεται από τη μια ημέρα στην άλλη οι πολίτες που έχουν μάθει να πετάνε όλα τα σκουπίδια σ’ έναν κάδο ν’ αλλάξουν νοοτροπία. Εμείς αισιοδοξούμε ότι αυτό θ’ αλλάξει πολύ γρήγορα, αλλά ακόμα κι έτσι, για να γλιτώσουμε τα πρόστιμα, έπρεπε να προχωρήσουμε σε συστήματα προσωρινής διαχείρισης.

• Κάποιοι δήμαρχοι διαμαρτυρήθηκαν γιατί αποκλείστηκαν από αυτή τη χρηματοδότηση…

― Δεν μπορώ να μπω σ’ αυτή τη συζήτηση, γιατί δεν ήταν της αρμοδιότητάς μου. Σε γενικές γραμμές όλοι οι δήμοι δικαιούνται χρήματα. Απλώς, κάποιοι δεν έχουν ανάγκη ν’ αποκαταστήσουν ΧΑΔΑ, γιατί δεν έχουν ΧΑΔΑ. Θα μου πείτε αυτοί αδικούνται γιατί είναι πιο πρωτοπόροι. Δεν σημαίνει, όμως, ότι δεν θα πάρουν χρήματα. Δεν θα πάρουν από αυτό το πακέτο.

michanikos-online.gr