Η ψυχή μπαίνει στο σώμα: Ανοίγει για το κοινό το Πάρκο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος [εικόνες]

Η μυρωδιά της λεβάντας και του λεμονοθύμαρου μας πολιορκεί. Υπό τη μέθη τους περπατάμε έκθαμβοι, φωτογραφίζουμε συνεχώς με κινητά και ipad το ασύλληπτης ομορφιάς

πάρκο, τον μεσογειακό κήπο, τις κατάφυτες όψεις του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Λίγες μέρες πριν το -πέραν κάθε περιγραφής- πάρκο ανοίξει μέρα και νύχτα για το πρόγραμμα «Η Νύχτα Μέρα στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος», η περιήγηση στο χώρο για τους δημοσιογράφους επιφύλαξε εικόνες μοναδικής ομορφιάς και πληροφορίες που συνθέτουν ένα παζλ τεχνολογικής αρτιότητας.

Από τις 21 ως και τις 24 Ιουνίου, όλοι οι πολίτες θα έχουν την ευκαιρία να περπατήσουμε στο μεγάλο μέρος του Πάρκου που είναι ήδη έτοιμο, να ανέβουμε μέχρι σχεδόν τα 14 μέτρα του λόφου, διασχίζοντας εκτάσεις με λεβάντες, πλατάνια, ελιές, αμυγδαλιές, βότανα της ελληνικής γης, θάμνους. Συνολικά 1.400 δέντρα και 280.000 θάμνοι θα φυτευθούν, ενώ τώρα έχουν ήδη φυτευθεί περί τα 600 δέντρα -ελιές, πλατάνια, κουκουναριές, πεύκα, αμυγδαλιές, ροδιές κ.ά. Τα περισσότερα μεγάλα, σε ύψος και ηλικία, δέντρα έχουν επιλεγεί ειδικά για το Πάρκο και έχουν ήδη φυτευθεί. Προέρχονται από ολόκληρη την Ελλάδα, με εξαίρεση κάποια πλατάνια που ήρθαν από την Κεντρική Ευρώπη.

Τα περισσότερα είναι ενδημικά φυτά που συναντάμε στους λόφους της Αθήνας. Περπατώντας μέσα στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος -η κλίση του δεν ξεπερνά το 5%- φτάνεις μέχρι τον τεχνητό λόφο που έχει δημιουργηθεί με ύψος 14 μέτρα στη στέψη του, και από εκεί βλέπεις και τους γύρω λόφους της Αθήνας. Ενα βουνό, ένα βουνό πολιτισμού, γνώσης αλλά και άθλησης υψώθηκε στην Αθήνα και είναι σχεδόν έτοιμο να υποδεχθεί τους πολίτες -με έναν λαβύρινθο σε μια άκρη του να σε καλεί να περπατήσεις, να σκεφτείς, να δοκιμαστείς, να σε καλεί σε μια διαδικασία σχεδόν αυτογνωσίας.

Περπατώντας μέσα στο Πάρκο, σκέφτομαι πως όχι μόνο θα αγαπηθεί, αλλά οι ίδιοι οι πολίτες αυτό το δώρο, αυτό το δικαίωμά τους, θα το υπερασπισθούν μέχρις εσχάτων, θα το προστατεύσουν, θα το κάνουν να ανθίσει προς κάθε κατεύθυνση. Και αυτή η αγάπη, η έγνοια και η παρέμβαση του πολίτη μπορεί να οχυρώσει το έργο απέναντι στους φόβους για το μέλλον του, κυρίως από τη στιγμή που θα περάσει στο ελληνικό Δημόσιο. Ο διευθύνων σύμβουλος του ΚΠΙΣΝ Γιάννης Τροχόπουλος υπογράμμισε πως «υπάρχουν επιφυλάξεις για το πότε θα λειτουργήσει μετά την παρέμβαση. Αυτό που μπορώ να πω είναι όλοι μας ζούμε για τις εξαιρέσεις. Η ίδια η χώρα στέκει όρθια χάρη στις εξαιρέσεις αντοχής, μόχθου, ανοχής, εργασίας».

Αυτή την εμπειρία θα την έχουμε όλοι οι πολίτες πριν την έναρξη λειτουργίας του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ετσι -ενώ η παράδοση του έργου θα γίνει τον Απρίλη του 2016 και στη συνέχεια προβλέπεται στη σύμβαση διάστημα δέκα μηνών προκειμένου η πολιτεία να αποδεχθεί τη δωρεά και να γίνει η μεταφορά Εθνικής Λυρικής Σκηνής και Εθνικής Βιβλιοθήκης για την έναρξη λειτουργίας γύρω στα μέσα του 2017- σε λίγες μέρες θα μπορέσουμε να απολαύσουμε τον κήπο. Και μαζί ένα πλούσιο πλέγμα δράσεων, για ένα ευρύ φάσμα θεματικών αλλά και γούστων, που θα δώσουν μια πρώτη γεύση των συνολικών εμπειριών που θα βιώσουμε μέσα στο Κέντρο Πολιτισμού στα χρόνια που έρχονται. 

Οπως λένε στο Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, κάπως έτσι η ψυχή μπαίνει στο σώμα του Κέντρου Πολιτισμού. Η Λένια Βλαβιανού, διευθύντρια Επικοινωνίας του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος τόνισε πως μετά τον περσινό εντυπωσιακό χορό των Γερανών, τώρα έρχεται αυτό το πρόγραμμα δράσεων, με το οποίο «ανοίγουμε τις πόρτες του πάρκου για όλους, προκειμένου μαζί να διαμορφώσουμε το πρόγραμμα και το μέλλον του». 

Σημείωνουμε ότι η φράση «η ψυχή μπαίνει στο σώμα» είναι ο τίτλος του φωτογραφικού πρότζεκτ του Βασίλη Μακρή, που από το 2013 φωτογράφησε στο εργοτάξιο, σε διάφορες φάσεις της κατασκευής, δυό χορευτές της Εθνικής Λυρικής Σκηνή, τη Μαρία Κουσουνή και τον Βαγγέλη Μπίκο.

Υπαίθριο σινεμά, προβολή έργων video art κορυφαίων καλλιτεχνών από ολόκληρο τον κόσμο υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια του πρύτανη της Σχολής Καλών Τεχνών του Υale,  Robert Storr, συναυλίες, σκάκι με τον Κασπάροφ, μαθήματα μαγειρικής, ρομποτικής, γιόγκα για παιδιά, αγώνας δρόμου από το Καλλιμάρμαρο προς το ΚΠΙΣΝ, είναι μερικές από τις 50 δράσεις που διοργανώθηκαν.

Προχωρώντας προς το τέλος της κατασκευής

• Όπως θύμισε ο Γιάννης Τροχόπουλος, ο αρχικός τίτλος του έργου ήταν triple project, αφού το Κέντρο θα περιέχει την Εθνική Λυρική Σκηνή, την Εθνική Βιβλιοθήκη και το Πάρκο Σταύρος Νιαρχος (με τον βοτανικό κήπο του).
• Σε αυτή τη φάση, έχει ολοκληρωθεί η φύτευση του λόφου με 600 δέντρα και 62.000 θάμνους, ενώ απομένει να ολοκληρωθεί η φύτευση των πράσινων δωμάτων της Βιβλιοθήκης και της οροφής στο κτίριο στάθμευσης. Θα ακολουθήσει η Εσπλανάδα. Ως το τέλος του 2015 θα έχουν ολοκληρωθεί οι παιδικές χαρές (με διαβαθμίσεις ανάλογα με την ηλικία και παιχνίδια διαδραστικά και σύμφωνα με τις σύγχρονες παιδαγωγικές μεθόδους) που βρίσκονται βόρεια από τα λεγόμενα δυτικά μονοπάτια.

• Σε εξέλιξη βρίσκεται η κατασκευή του καναλιού μήκους 400 μέτρων και πλάτους 30 μέτρων που θα ολοκληρωθεί σε περίπου 4 μήνες. Μέσα του θα περνάει θαλασσινό νερό που μετά από μικρή επεξεργασία θα καταλήγει πάλι στη θάλασσα. Δεξιά και αριστερά από τα κανάλι θα υπάρχουν δυο δεντροστοιχίες με 180 πλατάνια, μεγάλα τόσο σε ύψος όσο και σε ηλικία.
• Στο κτίριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης έχει ολοκληρωθεί ο Πύργος Βιβλίων και βρίσκονται υπό κατασκευή τα μπαλκόνια που θα τον πλαισιώσουν. Εχουν επίσης σχεδόν ολοκληρωθεί οι γυάλινες όψεις του κτιρίου, ενώ σύντομα αρχίζει η κατασκευή των βιβλιοστασίων.
• Το 1.000 θέσεων κτίριο parking έχει επίσης οροφή φυτεμένη με 14 ελιές και θάμνους, ενώ το ύψος του φτάνει στα 18 μέτρα στη στέψη του. Ο λόφος φτάνει στα 12 συν δύο μέτρα, όμως ο περιπατητής δεν θα καταλαβαίνει πως σταματάει ο ένας χώρος και θα συνεχίζει να περπατά προς το ψηλότερο σημείο όλου του Κέντρου.
• Εχει ολοκληρωθεί ο θόλος της Λυρικής Σκηνής, αυτή τη στιγμή μπαίνουν οι μηχανισμοί σκηνής και άρχισε η τοποθέτηση των ξύλινων επενδύσεων. Ξύλινες επενδύσεις έχουν μπει και στην Πειραματική Σκηνή. Το ενεργειακό στέγαστρο της Λυρικής θα ολοκληρωθεί τον Αύγουστο – πρόκειται για εξαιρετικά σύγχρονο και σύνθετο έργο, από τα λίγα στον κόσμο. Αποτελείται από 717 κομμάτια και αυτή τη στιγμή έχουν τοποθετηθεί τα 633 (εξαιτίας της πολυπλοκότητας του στεγάστρου θα καθυστερήσει για τον Απρίλη του 2016 η ολοκλήρωση των εργασιών που ήταν προγραμματισμένη αρχικά για το τέλος του 2015.) Το ενεργειακό στέγαστρο θα παράγει 2GW/h ενέργειας ανά έτος. Σημειώνεται ότι το νερό από τις ντουζιέρες και τους νιπτήρες της όπερας θα χρησιμοποιούνται εκ νέου για τα καζανάκια του κτιρίου.

• Αυτή τη στιγμή οι φορείς που θα στεγαστούν στο Κέντρο (Εθνική Λυρική Σκηνή, Εθνική Βιβλιοθήκη, ΚΠΙΣΝ ΑΕ) έχουν ήδη υποβάλλει στα αρμόδια υπουργεία προς συζήτηση τα επιχειρησιακά σχέδια για το σύνολο των υπηρεσιών και των χώρων τους.
• Τον Ιούνιο θα γίνει ο διαγωνισμός για τον χώρο εστίασης ενώ το φθινόπωρο θα ακολουθήσουν οι διαγωνισμοί για τις υπηρεσίες διαχείρισης των εγκαταστάσεων (συντήρηση, καθαριότητα, ασφάλεια, υπηρεσίες πρασίνων κ.ο.κ). Ελάχιστες θα είναι οι προσλήψεις προσωπικού, αφού -όπως τόνισε η εκτελεστική διευθύντρια του ΚΠΙΣΝ, το Ίδρυμα θέλει να παραδώσει στο κράτος έναν οργανισμό ευέλικτο με χαμηλά κόστη προσωπικού). Το οργανόγραμμα των προσλήψεων θα καθοριστεί σε συνεργασία με το ΥΠΟΙΚ.
• Ολοκληρώθηκε η -μέσω ΑΣΕΠ- διαδικασία πρόσληψης 38 υπαλλήλων για την στελέχωση της Βιβλιοθήκης και αναμένεται να ανακοινωθούν από το Υπουργείο Πολιτισμού και Παιδείας τα ονόματα και οι διορισμοί. Υπενθυμίζουμε πως το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος έχει κάνει πρόσθετη δωρεά 5 εκατομμυρίων ευρώ για την ολοκλήρωση της καταγραφής των συλλογών της Βιβλιοθήκης και της μεταφοράς. Ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΚΠΙΣΝ Γιάννης Τροχόπουλος τόνισε πως το Υπουργείο Πολιτισμού και Παιδείας διαβεβαίωσε πως θα ενισχύσει σημαντικά με ξεχωριστό ποσό αυτή τη διαδικασία για το τεράστιο έργο μεταφοράς της Εθνικής Βιβλιοθήκης.
• Φορέας διαχείρισης του έργου είναι η Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ΑΕ, που είναι μονομετοχική (μία μετοχή). Μόλις ολοκληρωθεί το έργο, το Ίδρυμα θα παραδώσει αυτή τη μία μετοχή στο ελληνικό δημόσιο και θα περάσει πλέον υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας. Η σύμβαση προβλέπει ότι αυτή η διαδικασία πρέπει να ολοκληρωθεί εντός δέκα μηνών.
• Στο εργοτάξιο απασχολούνται αυτή τη στιγμή 1.000 άνθρωποι. Υπάρχουν 6 γερανοί, ο ψηλότερος 68 μέτρων. Δεν έχει χρησιμοποιηθεί μπετόν σε κανένα σημείο του Πάρκου, παρά μόνο θηραϊκή γη και κεραμάλευρο για τις επιφάνειες πεζοπορίας, όπως μας εξήγησε η αρχιτέκτων Τοπίου Ελλη Παγκάλου.

• Το ξέφωτο -εκεί όπου θα γίνουν και οι συναυλίες από τις 21 ως τις 24 Ιουνίου- αγγίζει τα 4,5 στρέμματα και φέρει χλοοτάπητα. Γενικά τα φυτά έχουν μικρές απαιτήσεις συντήρησης.
• Υπήρξε μικρή απώλεια φυτών κατά τη φύτευσή τους, μικρότερη από κάθε πιθανό υπολογισμό που είχε γίνει. Έτσι από τα 600 δέντρα που έχουν φυτευτεί ως τώρα, δεν επιβίωσαν μόνο δύο αμυγδαλιές καθώς και το 0,6% των θάμνων.
• Η είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις από τις 21 ως τις 24 Ιουνίου θα είναι δωρεάν. Απαιτείται προεγγραφή για τη συμμετοχή στον Αγώνα Δρόμου από το Καλλιμάρμαρο στο ΚΠΙΣΝ στις 23 Ιουνίου.
• Μικρά λεωφορεία θα αναχωρούν τακτικά από τον σταθμό μετρό Συγγρού ΦΙΞ, ενώ θα υπάρχει δωρεάν στάθμευση στο χώρο του Tae Kwon Do.
• Συνεχείς πληροφορίες για τις δράσεις και νεώτερα στο www.SNFCC.org όπου θα λειτουργούν και μικροσάιτ για τις δράσεις.

Φωτογραφίες της συντάκτριας
Κατερίνα I. Ανέστη - www.iefimerida.gr