Ηταν άνοιξη του 1987, όταν για πρώτη φορά η τότε ιταλική κυβέρνηση αποτόλμησε -πρώτη από κάθε άλλη χώρα στον κόσμο-
να συνυπολογίσει τα έσοδα της παραοικονομίας, σωστότερα τις εκτιμήσεις των διωκτικών αρχών για το ύψος της παράνομης δραστηριότητας στη χώρα, στη μέτρηση διαμόρφωσης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της Ιταλίας.
Το αποτέλεσμα ήταν εκπληκτικό: εκείνη τη χρονιά η ιταλική οικονομία εμφανίστηκε να αναπτύχθηκε σε ετήσια βάση κατά 18,3% και το μέγεθος αυτό στάθηκε αρκετό για να προσπεράσει -τότε- τη Βρετανία και να αναδειχτεί εκείνη τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη. Εκτοτε η ιδέα εγκαταλείφθηκε - μέχρι να φτάσουμε στο 2010. Τότε λοιπόν το Eθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας (ISTAT) δημοσίευε για πρώτη φορά επισήμως έναν μάλλον πρωτότυπο υπολογισμό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της χώρας.
Για την ακρίβεια, δημοσίευσε μια έκθεση που καταδείκνυε ότι το 2010 το έλλειμμα της χώρας είχε μειωθεί σε 3,5% του ΑΕΠ από 3,7% έναν χρόνο νωρίτερα. Η διαφορά στους υπολογισμούς εκείνης της χρονιάς ήταν ότι η Ιταλία επέλεγε -ξανά ύστερα από 13 χρόνια- να προσμετρήσει στο οικονομικό της γίγνεσθαι και την παραοικονομία της χώρας! Το ISTAT είχε μόλις υιοθετήσει σειρά μεθοδολογικών αλλαγών και μια παραδοχή: αυτή της ύπαρξης ακμάζουσας παραοικονομίας στη χώρα που μόνο με κατ' εκτίμηση υπολογισμούς μπορούσε να μετρηθεί.
Οπερ και εγένετο, οδηγώντας σε μια μικρή αύξηση του ΑΕΠ έναντι των αρχικών προβλέψεων. Το πόσο αποτελεσματική ήταν η μέθοδος αυτή φάνηκε από το γεγονός πως έκτοτε χρησιμοποιείται συνεχώς, με αποτέλεσμα κάθε χρόνο να βελτιώνει τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ. Κι αυτό επειδή οι ειδικοί λαμβάνουν ως δεδομένο πως κάθε χρόνο το εύρος της παραοικονομίας αυξάνεται. Ιδίως σε περιόδους κρίσης. Βολικό επιχείρημα και για του λόγου το αληθές, με αυτό τον συνυπολογισμό το έλλειμμα της Ιταλίας το 2012 και το 2013 ανήλθε ακριβώς στο 3% του ΑΕΠ, με δυο λόγια, η χώρα δεν παραβίασε το όριο που έχει οριστεί με το Δημοσιονομικό Σύμφωνο της Ε.Ε.!
Την ύπαρξη ακμάζουσας παραοικονομίας στην Ιταλία -και όχι μόνο σε αυτή φυσικά- είχαν προ καιρού παραδεχτεί άπαντες οι θεσμοί. Για παράδειγμα, εδώ και δεκαετίες ο ΟΟΣΑ ανακοινώνει κάθε χρόνο τις πρωταθλήτριες χώρες-μέλη του στην παραοικονομία. Τα τελευταία χρόνια, δε, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία κάθε φορά φιγουράρουν συνήθως στην κορυφή μεταξύ των κρατών αναφορικά με το πόσο συνεισφέρουν τα «μαύρα» ευρώ στο ΑΕΠ τους. Για παράδειγμα, το 2014 υπολογίστηκε πως πρωταθλήτρια ήταν και πάλι η Ιταλία, με τον τζίρο της παραοικονομίας να πλησιάζει ή και να ξεπερνά το 18% του ΑΕΠ της.
Προφανώς το «μυστικό» το ξέρουν κι άλλοι. Κοντά στους Ιταλούς, και οι Βρετανοί ξεκίνησαν την ίδια εποχή να προσμετράνε την παραοικονομία στη χώρα τους και στο ΑΕΠ τους. Και μαζί με αυτούς, αποφάσισαν να υπολογίζουν ως μέρος της εθνικής οικονομικής δραστηριότητας το σύνολο της παράνομης επιχειρηματικής δραστηριότητας στο έδαφός τους χώρες όπως η Εσθονία, η Αυστρία, η Σλοβενία, η Φινλανδία, η Σουηδία, η Νορβηγία, αλλά και οι ΗΠΑ!
Σε κάθε περίπτωση, όλα αυτά δημιούργησαν ένα πλαίσιο που ανάγκασε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αλλάξει τα στατιστικά δεδομένα με στόχο την εναρμόνιση των οικονομικών εκθέσεων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Πλέον, κάθε χώρα μπορεί να υπολογίζει τα έσοδα από κάθε πτυχή της παραοικονομίας στη μέτρηση του ΑΕΠ της.
Οι ιδιάζουσες περιπτώσεις της πορνείας και των ναρκωτικών
Με τον όρο «παραοικονομία» οι περισσότεροι ορίζουν το σύνολο της παράνομης δραστηριότητας σε κάθε χώρα. Οχι όμως όλοι. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί η Ολλανδία, καθώς η πορνεία και ορισμένα ναρκωτικά είναι νόμιμα στη χώρα, συνεπώς οι Ολλανδοί μετρούν τις δραστηριότητες αυτές στις επίσημες στατιστικές της κυβέρνησης! Μετά βίας, δε, συνεισφέρουν ένα ισχνό 0,2% στο ΑΕΠ.
Από την πλευρά τους, οι Ισπανοί ανακοίνωσαν πως το λαθρεμπόριο ναρκωτικών και η πορνεία αυξάνουν κατά μέσο όρο σχεδόν 10 δισ. ευρώ ετησίως το ΑΕΠ της χώρας από το 2010 και μέχρι σήμερα. Ειδικά για το 2013, το ισπανικό Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής (INE), συμμορφούμενο προς τους νέους ευρωπαϊκούς κανόνες, υπολόγισε πως με την προσθήκη των «παράνομων ευρώ» το ΑΕΠ της χώρας αναθεωρείται επί τα βελτίω κατά 2,56%, σε 1,081 τρισ. ευρώ, και το 2014 κατά 2,4%. Αρχικά το ινστιτούτο δεν διευκρίνιζε ποιο είναι το ποσοστό του ΑΕΠ που αντιστοιχεί στις εκτός νόμου δραστηριότητες, αλλά πέρυσι (2014) ανακοίνωσε ότι οι παράνομες δραστηριότητες αντιστοιχούσαν στο 0,87% του ΑΕΠ της Ισπανίας. Εξ αυτών τα έσοδα από την πορνεία αναλογούσαν στο 0,35% της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα (περί τα 3,8 δισ. ευρώ) και από το λαθρεμπόριο ναρκωτικών στο 0,5% του ΑΕΠ.
Σε μια παράλληλη εξέλιξη, η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε ότι για τη χρήση του 2014 ο τζίρος σε ναρκωτικά και σεξ ανήλθε σε περίπου 10 δισ. ευρώ. Υπολογίζοντας την πορνεία και τις πωλήσεις ναρκωτικών στον επίσημο δείκτη για το ΑΕΠ, το αποτέλεσμα δείχνει ότι η συνολική συνεισφορά τους στην οικονομία της χώρας δεν υπερέβη το 0,7%. Ακόμα και το Γραφείο Οικονομικής Ανάλυσης στις ΗΠΑ μετρά την πορνεία ως μέρος του κρατικού ΑΕΠ της Πολιτείας της Νεβάδα. Προς στιγμήν βέβαια, στη μάλλον βαθιά συντηρητική Αμερική η πορνεία προσμετράται ως «παροχή προσωπικών υπηρεσιών», δηλαδή στην ίδια κατηγορία με επαγγελματικές δραστηριότητες όπως οι προσωπικοί γυμναστές και ο σχεδιασμός και η διοργάνωση πάρτυ και εκδηλώσεων! Εστω κι έτσι, όμως, η αρχή έγινε.
Από την άλλη, οι απίστευτοι Ιταλοί, που πρώτοι προσμέτρησαν στο ΑΕΠ τους τα έσοδα, π.χ., από το λαθρεμπόριο, δηλώνουν επισήμως ότι ουδέποτε μέχρι σήμερα η αρμόδια επιτροπή του ιταλικού υπουργείου Οικονομικών, ούτε το ISTAT έλαβαν υπόψη τις οικονομικές δραστηριότητες και τα έσοδα που συνδέονται με τις παράνομες δραστηριότητες των διαφόρων οικογενειών της μαφίας, δηλαδή της Κόζα Νόστρα, της Καμόρα, της Ντράγκετα και του Ιερού Ηνωμένου Στεφάνου. Με δυο λόγια, δεν προσμετρούν στο ΑΕΠ τους τα έσοδα από την πορνεία και τα ναρκωτικά.
Κακώς, όπως εκτιμούν οι αναλυτές. Γιατί οι τελευταίες μετρήσεις απέδειξαν ότι η Ιταλία είναι μακράν η πρωταθλήτρια χώρα στους τομείς της «ακραίας παρανομίας», όπως αυτοί του εμπορίου ναρκωτικών και του trafficking, με αποτέλεσμα εάν αυτά τα ποσά συνεκτιμηθούν -κατά προσέγγιση προφανώς, αφού δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία παρά μόνο ενδεικτικά, από τα στοιχεία που προκύπτουν από το αστυνομικό δελτίο, τις «επιτυχίες» των διωκτικών αρχών και το ύψος των κατασχεθέντων-, θα μπορούσαν να αυξήσουν κατά μία ποσοστιαία μονάδα το ΑΕΠ της χώρας. Για να υπάρξει μια τάξη μεγέθους, ο μέσος όρος των υπόλοιπων χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης από αυτές τις δραστηριότητες μετά βίας φτάνει το 0,2% του κοινοτικού ΑΕΠ.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του think tank Bruegel των Βρυξελλών, η συνεισφορά των εσόδων από ναρκωτικά και πορνεία είναι περίπου ανάλογη, ενίοτε και μεγαλύτερη, από την αντίστοιχη κλάδων της οικονομίας όπως η έρευνα και η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών. Μαζί οι δύο τομείς συνεισέφεραν περί το 1,3% του ΑΕΠ της χώρας έναντι του 1% των «μαύρων» εσόδων...
Στην Ισπανία, για παράδειγμα, πορνεία, ναρκωτικά, λαθρεμπόριο, παράνομο στοίχημα και τζόγος αθροιστικά δεν συνεισφέρουν ούτε το 0,9% του ΑΕΠ. Στην Ιταλία αυτό το ποσοστό καλύπτεται μόνον από τη διακίνηση των ναρκωτικών κλάσης Α, δηλαδή χάπια crack, κοκαΐνη σε σκόνη ή ακατέργαστη, ηρωίνη, έκστασι, κάνναβη και αμφεταμίνες, αλλά και από την «παροχή υπηρεσιών πορνείας», όπως αναγράφεται επισήμως στις ανακοινώσεις του Ιταλικού Στατιστικού Ινστιτούτου. Σε απόλυτους αριθμούς, μάλιστα, η διαφορά φαίνεται ακόμα περισσότερο: με βάση τα στοιχεία του Εθνικού Ινστιτούτου Στατιστικής της Ισπανίας (National Statistics Institute), συνολικά η παραοικονομία αντιστοιχούσε σε 9 δισ. ευρώ, ενώ στην Ιταλία ο συνολικός τζίρος της αντιστοιχεί σε περίπου 20 δισ. ευρώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου