Η συμβολή των αρχαίων Ελλήνων στην επιστήμη αποδεικνύεται από πολυάριθμα τεχνικά επιτεύγματα που εντυπωσιάζουν με την αρτιότητα του σχεδιασμού και της εκτέλεσης, αν και δεν διέθεταν τα σημερινά μέσα. Τον Ιούνιο του 2015, η Διεθνής Ένωση Σηράγγων (ITA – AITES) ανακήρυξε το Ευπαλίνειο Όρυγμα της Σάμου ως «Παγκόσμιο Σηραγγολογικό Τοπόσημο» (International Tunneling Landmark).
Κι όμως έγινε πριν από περίπου 2500 χρόνια….
Το συνολικός μήκος του ορύγματος είναι τα 1036 μ. Χάρτης του Ορύγματος που σχεδίασε το 1884 ο Γερμανός αρχαιολόγος E. Fabricius
Τον 6ο αιώνα π.Χ. ο αρχιτέκτονας Ευπαλίνος από τα Μέγαρα δημιούργησε ένα τεχνικό θαύμα, αν αναλογιστεί κανείς ότι ανάλογα έργα παρουσιάζουν τεχνικές δυσκολίες ακόμη και σήμερα, 2,5 χιλιάδες μετά και με τεχνικά μέσα όπως το GPS, που κάνουν τις μελέτες διαδικασία ρουτίνας.
Ο τύραννος της Σάμου, Πολυκράτης, κάλεσε τον Ευπαλίνο να εξασφαλίσει την υδροδότηση του νησιού με την κατασκευή ενός υπόγειου υδραγωγείου. Ο Πολυκράτης ήθελε το υδραγωγείο να είναι υπόγειο για να μην είναι ορατό από τυχόν εισβολείς που θα έκοβαν την παροχή νερού στην πόλη σε περίπτωση πολιορκίας….
Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να σκαφτεί μια σήραγγα που θα περνούσε κάτω και από ένα βουνό ύψους 250 μέτρων! Ο Ευπαλίνος σκέφτηκε ότι πρέπει να ανοίξει δύο εισόδους στον ορεινό όγκο. Μια από τη μια άκρη και μια από την άλλη, αλλά το δύσκολο ήταν να συναντηθούν. Προϋπόθεση για να πετύχει το εγχείρημα ήταν οι άριστοι μαθηματικοί υπολογισμοί.
Ο σπουδαίος αρχιτέκτονας από τα Μέγαρα δεν απέδειξε μόνο τις εξαιρετικές του γνώσεις στη γεωμετρία, αλλά και την ικανότητά του να επινοεί τεχνικές λύσεις όταν αστάθμητοι παράγοντες όπως η αστάθεια των πετρωμάτων, εμπόδιζαν την εξέλιξη του έργου. Κάθε δέκα οργιές σημείωναν το σύμβολο των δεκάδων του ελληνικού αλφαβήτου.
Ο σπουδαίος αρχιτέκτονας από τα Μέγαρα δεν απέδειξε μόνο τις εξαιρετικές του γνώσεις στη γεωμετρία, αλλά και την ικανότητά του να επινοεί τεχνικές λύσεις όταν αστάθμητοι παράγοντες όπως η αστάθεια των πετρωμάτων, εμπόδιζαν την εξέλιξη του έργου. Κάθε δέκα οργιές σημείωναν το σύμβολο των δεκάδων του ελληνικού αλφαβήτου.
Κάθε δέκα οργιές σημείωναν το σύμβολο των δεκάδων του ελληνικού αλφαβήτου
Ο αγωγός έχει μήκος 2,5 χιλμ και βάθος 1.036 μέτρα κάτω από το βουνό. Προτού ξεκινήσει το σκάψιμο, ο Ευπαλίνος έδωσε εντολή να χαραχτεί η διαδρομή του στην επιφάνεια του εδάφους ώστε να παρακολουθεί την πρόοδο του έργου και από την επιφάνεια.
(Εδώ υπάρχει λάθος της σελίδας στους αριθμούς: Το μήκος του ορύγματος είναι 1.036 μέτρα και όχι 2,5 χιλιόμετρα!)
Το άνοιγμα της σήραγγας είχε διαστάσεις 1.80μ. ύψος και 1.80μ. πλάτος. Πλάι στον διάδρομο κατασκεύασε μια τάφρο σε βάθος 70 πόντων για να περνάει το νερό, μέσα από κεραμικούς σωλήνες που τοποθετήθηκαν με σχολαστικότητα, αφού αυτοί θα υδροδοτούσαν την πόλη.
Έφτιαξε δηλαδή μια μικρότερη σήραγγα μέσα στο τούνελ γιατί όταν ολοκληρώθηκε το έργο, η πηγή στις Αγιάδες βρέθηκε σε χαμηλότερο επίπεδο από τη σήραγγα. Έτσι έδωσε μια ελαφρά κλίση και εξασφάλισε την απρόσκοπτη ροή του νερού μέσα στη στοά προς το Πυθαγόρειο. Επιπλέον, κατέστησε εύκολη τη συντήρηση του έργου και την επιδιόρθωση τυχόν ζημιών.
Η πηγή στις Αγιάδες περιελάμβανε μια πέτρινη δεξαμενή που τροφοδοτούσε την πόλη με 400 κυβικά νερού καθημερινά Ακολουθώντας τα χνάρια του Ηρόδοτου, ο Γάλλος αρχαιολόγος Victor Guerin ανακάλυψε το 1853 τα πρώτα 400 μέτρα του Ορύγματος
(Εδώ υπάρχει λάθος της σελίδας στους αριθμούς: Το μήκος του ορύγματος είναι 1.036 μέτρα και όχι 2,5 χιλιόμετρα!)
Το άνοιγμα της σήραγγας είχε διαστάσεις 1.80μ. ύψος και 1.80μ. πλάτος. Πλάι στον διάδρομο κατασκεύασε μια τάφρο σε βάθος 70 πόντων για να περνάει το νερό, μέσα από κεραμικούς σωλήνες που τοποθετήθηκαν με σχολαστικότητα, αφού αυτοί θα υδροδοτούσαν την πόλη.
Έφτιαξε δηλαδή μια μικρότερη σήραγγα μέσα στο τούνελ γιατί όταν ολοκληρώθηκε το έργο, η πηγή στις Αγιάδες βρέθηκε σε χαμηλότερο επίπεδο από τη σήραγγα. Έτσι έδωσε μια ελαφρά κλίση και εξασφάλισε την απρόσκοπτη ροή του νερού μέσα στη στοά προς το Πυθαγόρειο. Επιπλέον, κατέστησε εύκολη τη συντήρηση του έργου και την επιδιόρθωση τυχόν ζημιών.
Η πηγή στις Αγιάδες περιελάμβανε μια πέτρινη δεξαμενή που τροφοδοτούσε την πόλη με 400 κυβικά νερού καθημερινά Ακολουθώντας τα χνάρια του Ηρόδοτου, ο Γάλλος αρχαιολόγος Victor Guerin ανακάλυψε το 1853 τα πρώτα 400 μέτρα του Ορύγματος
Η πηγή στις Αγιάδες περιελάμβανε μια πέτρινη δεξαμενή που τροφοδοτούσε την πόλη με 400 κυβικά νερού καθημερινά
Για περίπου 10 χρόνια, δύο πληρώματα από χτίστες άνοιγαν τη σήραγγα με βαριοπούλες, σφήνες και καλέμια. Σε αυτό το διάστημα ο Ευπαλίνος κλήθηκε να αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες που ανέκυψαν κατά την κατασκευή.
Ακολουθώντας τα χνάρια του Ηρόδοτου, ο Γάλλος αρχαιολόγος Victor Guerin ανακάλυψε το 1853 τα πρώτα 400 μέτρα του Ορύγματος
Σημαντικότερη ήταν η αστάθεια των πετρωμάτων που συνάντησε σε κάποια σημεία της σήραγγας. Όμως, είχε προνοήσει ότι μπορεί να συναντήσει τέτοιο πρόβλημα και είχε υπολογίσει να δώσει κλίση στη διαδρομή του ενός κλάδου με τέτοιο τρόπο που θα ήταν μαθηματικά βέβαιο ότι θα συναντούσε κάποια στιγμή τον άλλο κλάδο.
Ο νότιος κλάδος πήρε κλίση 17 μοιρών προς τα δεξιά και στη συνέχεια έστριψε αριστερά κατά 21 μοίρες και συνάντησε τον βόρειο κλάδο, σχεδόν χωρίς καμία απόκλιση. Μια ακόμη επιτυχία της εφαρμοσμένης γεωμετρίας από τον Ευπαλίνο, ήταν η τριγωνική διάνοιξη της βόρειας σήραγγας προκειμένου να αποφευχθεί η υποχώρηση του εδάφους από το νερό και επιπλέον, να υπάρχει βάθος ώστε να κατασκευαστεί η επένδυση της στοάς.
Ο νότιος κλάδος πήρε κλίση 17 μοιρών προς τα δεξιά και στη συνέχεια έστριψε αριστερά κατά 21 μοίρες και συνάντησε τον βόρειο κλάδο, σχεδόν χωρίς καμία απόκλιση. Μια ακόμη επιτυχία της εφαρμοσμένης γεωμετρίας από τον Ευπαλίνο, ήταν η τριγωνική διάνοιξη της βόρειας σήραγγας προκειμένου να αποφευχθεί η υποχώρηση του εδάφους από το νερό και επιπλέον, να υπάρχει βάθος ώστε να κατασκευαστεί η επένδυση της στοάς.
Το Ευπαλίνειο όρυγμα χρησιμοποιήθηκε για 1.100 χρόνιας έως τον 7ο αιώνα μ.Χ, όταν κατά τη Βυζαντινή περίοδο οι Σάμιοι έβρισκαν καταφύγιο στις στοές του. Η αρχή της τήρησης των αναλογιών που εισήγαγε ο Ευπαλίνος επιστρατεύτηκε την περίοδο της Αναγέννησης και ακολουθείται και σήμερα στην κατασκευή των σηράγγων. Μέσα στη σήραγγα ο Ευπαλίνος έγραψε τη λέξη «παράδεγμα», που σημαίνει υπόδειγμα.
Ο αρχιτέκτονας αποδείχθηκε απολύτως ακριβής στους υπολογισμούς του. Παρακολουθείστε το βίντεο που περιγράφει την κατασκευή του Ευπαλίνειου Ορύγματος και επιμελήθηκε ο ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ, Θεοδόσης Τάσιος.
Ο αρχιτέκτονας αποδείχθηκε απολύτως ακριβής στους υπολογισμούς του. Παρακολουθείστε το βίντεο που περιγράφει την κατασκευή του Ευπαλίνειου Ορύγματος και επιμελήθηκε ο ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ, Θεοδόσης Τάσιος.
(Τα κείμενα και η φωτογραφίες είναι από την σελίδα ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου