αναλύει λεπτομερώς τη σημασία και τον συμβολισμό της Σφίγγας, ύστερα από την πρόσφατη αποκάλυψη του μαρμάρινου κεφαλιού με τα γυναικεία χαρακτηριστικά:
«Οι Σφίγγες με σώμα λιονταριού, γυναικεία κεφαλή και φτερά αετού χρησιμοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό κατά την αρχαϊκή περίοδο ως επιστέψεις αττικών, συνήθως, επιτύμβιων στηλών. Έχουν καθαρά "αποτροπαϊκό" χαρακτήρα, καθώς λειτουργούν ως φύλακες του εκάστοτε τάφου.
Οι ταφικής χρήσεως Σφίγγες στρέφουν πάντα προειδοποιητικά το κεφάλι, προς τον θεατή σε αντίθεση με τις αναθηματικές των οποίων η κεφαλή κοιτάζει πάντα εμπρός. Οι Σφίγγες συσχετίζονται άμεσα με τις χθόνιες δυνάμεις και λειτουργούν ως σύμβολα υπερφυσικής δύναμης (σώμα λέοντος, φτερά), χάρης, θηλυκότητας (γυναικείο πρόσωπο), αλλά και σοφίας (το αίνιγμα που συνδέεται με τις τρεις φάσεις της ζωής στον μύθο του Οιδίποδα).
Ωστόσο, η τοποθέτηση τους στην είσοδο του τάφου της Αμφίπολης προβληματίζει, καθώς τις συναντούμε ελάχιστα από την κλασσική περίοδο και έπειτα στην περίοπτη μνημειακή γλυπτική ταφικής χρήσης. Κατά συνέπεια η ύπαρξη αυτών των δύο Σφιγγών στην είσοδο, είτε έχει -πιθανότατα- συμβολικό χαρακτήρα, είτε εντάσσεται ως πλεονασμός στην πληθώρα των υπόλοιπων ταφικών συμβόλων που διακοσμούν τον τάφο (Λέοντας, Καρυάτιδες, Αρπαγή Περσεφόνης).
Πρόκειται άραγε για ένα στοιχείο-κατάλοιπο της Αττικής παράδοσης (αντίστοιχο με την ύπαρξη Καρυάτιδων στον ίδιο τάφο) που επιβιώνει στην Αμφίπολη, δεδομένου ότι η πόλη υπήρξε πιο πριν αθηναϊκή αποικία; Σε κάθε περίπτωση η τεχνοτροπία τους τις χρονολογεί πιθανότατα στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνος π.Χ. Οι Σφίγγες αυτές θα μπορούσαν άνετα να έχουν φιλοτεχνηθεί και από Αθηναίο γλύπτη.
Τα λυτά μαλλιά της Σφίγγας παραπέμπουν στην δαιμονική φύση της και το πλάσιμο της σάρκας με το φιλήδονο πρόσωπο, τα εύσαρκα μάγουλα και τα μεγάλα χείλη στον σεξουαλικό της, παράλληλα, χαρακτήρα. Στην αρχαία ελληνική τέχνη τα χθόνια χαρακτηριστικά της συνδυάζονται συχνά με την ερωτική της πλευρά (μπορεί ενίοτε να διαθέτει και στήθη), καθώς η Σφίγγα συσχετίζεται με νέους άνδρες.
Στην Αμφίπολη οι Σφίγγες αυτές ως λέαινες του Κάτω Κόσμου φροντίζουν συμβολικά, ως φύλακες του τάφου, να μην διαταραχθεί ο αιώνιος ύπνος του αρσενικού μεγάλου λέοντος (του γενναίου επιφανούς ανδρός δηλαδή που είναι θαμμένος εκεί). Ένας μεγάλος λέων κοσμούσε έτσι κι αλλιώς την κορυφή του γιγάντιου τύμβου».
Ως προς τον τάφο μετά και τα τελευταία ευρήματα δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι είναι συλημένος. Λογικά, αναμένεται βέβαια δίπλα στον επιφανή άνδρα να διαπιστωθούν κι άλλες ταφές. Οι κυρτές βαθύνσεις στο μαρμάρινο κατώφλι που θα διευκόλυναν οπωσδήποτε την κίνηση των μαρμάρινων θυρόφυλλων δείχνουν την πρόθεση να υπάρξουν περισσότερες ταφές.
Στον Τύμβο Καστά της Αμφίπολης οι ανασκαφικές εργασίες στον τρίτο και μάλλον κυρίως ταφικό θάλαμο συνεχίζονται σήμερα, καθώς εχθές απομακρύνθηκε το μεγάλο τμήμα της μαρμάρινης πόρτας που βρέθηκε στην επίχωση. Λόγω του όγκου και του βάρους του συγκεκριμένου ευρήματος, αλλά και της στενότητας του χώρου, οι εργάτες δυσκολεύτηκαν πολύ να μετακινήσουν τα θραύσματα των θυρών, γι' αυτό και δεν προχώρησαν στην περαιτέρω ανασκαφή του χώρου μπροστά (βόρεια) από το ψηφιδωτό της Περσεφόνης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου