Ενας κολυμβητής στη φουρτούνα της κρίσης - πολιτική

Γλύφα Φθιώτιδας. Δεκαπενταύγουστος 2009. Ο επικεφαλής του ΙΟΒΕ κ. Γ. Στουρνάρας παραθερίζει στο πατρικό του σπίτι. Χτυπάει το κινητό του τηλέφωνο. Είναι ο κ. Ν.
Αθανασάκης, στενός συνεργάτης του τότε προέδρου του ΠαΣοΚ κ. Γ. Παπανδρέου. Τον καλεί σε σύσκεψη για την οικονομία στο σπίτι του προέδρου στο Καστρί. Ο κ. Στουρνάρας κατεβαίνει στην Αθήνα. Στη σύσκεψη συμμετέχουν μεταξύ άλλων η κυρία Λούκα Κατσέλη και ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου. Συγκρούονται δύο γραμμές. Η γραμμή του «λεφτά υπάρχουν» που εκφράζεται από την κυρία Κατσέλη και η γραμμή των περικοπών, των μεταρρυθμίσεων και των αποκρατικοποιήσεων για τρία τουλάχιστον έτη που προτείνεται από τον κ. Στουρνάρα. «Το έλλειμμα θα είναι διψήφιο και όχι 6% όπως λέει ο  Παπαθανασίου» (σ.σ.: ο τότε υπουργός Οικονομικών) σημειώνει ο τελευταίος, κρατώντας στα χέρια του στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος και αναλύσεις του ΙΟΒΕ. Ο κ. Παπακωνσταντίνου προσπαθεί να γεφυρώσει τη διαφωνία ώστε να προκύψει κοινό έδαφος. Αδύνατον.

Στις εκλογές του Οκτωβρίου το ΠαΣοΚ θριάμβευσε με σύνθημα το «λεφτά υπάρχουν». Ο κ. Στουρνάρας δεν κλήθηκε να συμμετάσχει στο οικονομικό επιτελείο, όπως πολλοί θα ανέμεναν με βάση τη μακρά εμπειρία του και την ιδεολογική του σχέση με τον χώρο της Κεντροαριστεράς. Κατέγραψε την οπτική του στην έκθεση «Η ελληνική οικονομία σε αναζήτηση στρατηγικής» που εκδόθηκε λίγο πριν, τον Σεπτέμβριο του 2009. Ζητούσε μεταξύ άλλων το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων και περικοπές στον δημόσιο τομέα με την εξυγίανση των ΔΕΚΟ και σειρά παρεμβάσεις για τον περιορισμό της σπατάλης. Ορισμένοι αναλυτές σχολίασαν ότι αν είχαν εφαρμοστεί ορισμένα μέτρα από το «μνημόνιο Στουρνάρα» η Ελλάδα θα είχε αποφύγει τα χειρότερα...

Ο πρώην πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου «θυμήθηκε» τον κ. Στουρνάρα στον ανασχηματισμό του Ιουνίου του 2011. Του πρότεινε μέσω τρίτου το υπουργείο Οικονομικών, εκείνος όμως αρνήθηκε. Τελικώς ανέλαβε ο νυν πρόεδρος του ΠαΣοΚ κ. Ευ. Βενιζέλος που αντικατέστησε τον κ. Γ. Παπακωνσταντίνου.

Η χειρότερη δουλειά στον κόσμο

Ο κ. Στουρνάρας αναλαμβάνει αυτή την εβδομάδα το υπουργείο Οικονομικών, το πόστο που αποκαλείται «η χειρότερη δουλειά στον κόσμο» από τα διεθνή ΜΜΕ. «Ο άνθρωπος που διαπραγματεύθηκε την είσοδο της Ελλάδας στο ευρώ είναι τώρα υπουργός Οικονομικών. Αραγε θα διαπραγματευθεί και την έξοδο;» διερωτήθηκε την Τρίτη στο Twitter o επικεφαλής του γραφείου του Reuters στις Βρυξέλλες Λιουκ Μπάρκερ.

Ο καθηγητής Οικονομικών, επικεφαλής του ΙΟΒΕ και πρώην υπουργός Ανάπτυξης της υπηρεσιακής κυβέρνησης, γνωρίζει όσο λίγοι την ατμόσφαιρα και τις διαδικασίες του 6ου ορόφου της οδού Νίκης στο Σύνταγμα, όπου βρίσκονται τα γραφεία τόσο του υπουργού Οικονομικών όσο και του προέδρου του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (ΣΟΕ), το νευραλγικό «κέντρο» επικοινωνίας και διαπραγμάτευσης με την Ευρώπη και τη διεθνή οικονομική κοινότητα. Από το 1994 ως τον Ιούλιο του 2000 ο κ. Στουρνάρας έπαιξε καθοριστικό ρόλο ως πρόεδρος του ΣΟΕ στον σχεδιασμό των Προγραμμάτων Σύγκλισης και εκπροσωπούσε το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών στη Νομισματική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ενωσης, στις κρίσιμες διαπραγματεύσεις για την είσοδο στη ζώνη του ευρώ. Από εκείνη την εποχή έχει μείνει η... ανακάλυψη της λεγόμενης «άσπρης τρύπας» - η οποία βοήθησε στην εξομάλυνση της δημοσιονομικής έξωθεν μαρτυρίας της Ελλάδας. Σήμερα η τρύπα του Ταμείου είναι μαύρη και μεγαλώνει κάθε μέρα - η υστέρηση των εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού αγγίζει το 1 δισ. ευρώ ως τον Μάιο εφέτος. Γόνος αριστερής οικογένειας (ο πατέρας του ήταν γραμματέας του ΕΑΜ Φθιώτιδας και Εύβοιας), ο νέος υπουργός Οικονομικών σπούδασε στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών και έλαβε Μάστερ και Διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Την ίδια εποχή βρισκόταν στην Οξφόρδη ο άνθρωπος που θα του παραδώσει τα κλειδιά του υπουργείου, ο απερχόμενος υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Ζανιάς. Ο βουλευτής του ΠαΣοΚ κ. Μ. Ανδρουλάκης θυμάται τον νέο υπουργό Οικονομικών από τότε που ήταν στην ΚΝΕ. Σήμερα πιστεύει για εκείνον ότι μπορεί να τα καταφέρει, εκτιμά τις ικανότητές του και τον χαρακτηρίζει «ευέλικτο» και «αισιόδοξο».

Οταν κολυμπούσε με τον Ολάντ

Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα από τη Βρετανία ο κ. Στουρνάρας εργάστηκε την περίοδο 1986-1989 ως σύμβουλος του τότε υφυπουργού κ. Ι. Παπαντωνίου, όταν υπουργός Εθνικής Οικονομίας ήταν ο Κώστας Σημίτης. Πριν από δύο χρόνια ο νυν πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ βρισκόταν στη Σύρο καλεσμένος του κ. Παπαντωνίου. Εκτός από φίλος του κ. Παπαντωνίου ο νέος υπουργός Οικονομικών είναι γείτονάς του στο ίδιο συγκρότημα κατοικιών στη Σύρο. Η παρέα ενώθηκε, ο κ. Στουρνάρας ανέλαβε την κολυμβητική… καθοδήγηση του νυν προέδρου της Γαλλίας στα υδάτινα κατατόπια του νησιού.

Μετά την ήττα του ΠαΣοΚ το 1989, ο κ. Στουρνάρας διετέλεσε (ως το 1994) ειδικός σύμβουλος της Τράπεζας της Ελλάδος σε θέματα Νομισματικής Πολιτικής. Την κομβική για την καριέρα του θητεία στο ΣΟΕ (1994-2000) ακολούθησε η θέση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Εμπορικής Τράπεζας, στην οποία παρέμεινε ως τις εκλογές του Μαρτίου του 2004 που έφεραν τη ΝΔ στην εξουσία. Κατά τη διάρκεια της θητείας του στην τράπεζα, η Εμπορική αναδιαρθρώθηκε και συνήψε στρατηγική συμμαχία με τη γαλλική τράπεζα Credit Agricole. Την τριετία 2005-2008 ο κ. Στουρνάρας χρημάτισε διευθύνων σύμβουλος της ΚΑΠΠΑ Χρηματιστηριακής.

«Μας προξενεί τεράστια εντύπωση ότι η ΝΔ δεν κατάφερε να βρει έναν υπουργό Οικονομικών από τον δικό της χώρο» σχολίαζαν κύκλοι προσκείμενοι στον πρόεδρο του ΠαΣοΚ κ. Ευ. Βενιζέλο την ημέρα της ανακοίνωσης του ονόματος του κ. Στουρνάρα. Για την ακρίβεια, ο κ. Στουρνάρας προτού υπουργοποιηθεί υπήρξε δραστήριο μέλος του Κοινωνικού Συνδέσμου, πολιτικού φορέα που ιδρύθηκε πριν από μερικούς μήνες με πρωτοβουλία του ιδίου και των κκ. Γ. Φλωρίδη και Απ. Δοξιάδη.

Μπούσουλας οι μεταρρυθμίσεις
Ο υπεραισιόδοξος καθηγητής

«Υπεραισιόδοξος» απαντούν ορισμένοι και θυμίζουν εκτιμήσεις και δηλώσεις του. «Δεν συμμερίζομαι τις απόψεις ότι το 2010 από πλευράς ύφεσης θα είναι χειρότερο από το 2009. Θα είναι καλύτερο, θα πάμε σε θετικό πρόσημο» δήλωνε τον Δεκέμβριο του 2009. Το «τσουνάμι» της ύφεσης που πυροδότησαν τα ισοπεδωτικά μέτρα του πρώτου μνημονίου τον Μάιο του 2010 άλλαξε τα δεδομένα, αντιτείνουν άλλοι συνάδελφοί του. Ο κ. Στουρνάρας είναι ένας φιλελεύθερος οικονομολόγος, υπερασπιστής των μεταρρυθμίσεων.

Ως επικεφαλής του ΙΟΒΕ, του Ινστιτούτου Ερευνών του ΣΕΒ, έχει υποστηρίξει την οικονομική αποτελεσματικότητα του ανοίγματος βασικών διαρθρωτικών αλλαγών. Για το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων η εκτίμησή του ήταν ότι θα αποφέρει οφέλη ύψους 2,5 δισ. ευρώ ή 1% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση. Για τις αποκρατικοποιήσεις, μελέτη του ΙΟΒΕ σημειώνει ότι οι επενδυτές, εκτός από τα αρχικά κεφάλαια, θα επενδύσουν επιπλέον περισσότερα από 25 δισ. ευρώ ως το 2020 και ότι θα δημιουργηθούν 170.000 νέες θέσεις εργασίας.

Μπορούμε να προσβλέπουμε σε τέτοια αποτελέσματα; Μάλλον όχι και σίγουρα όχι άμεσα. Το διακύβευμα της θητείας του κ. Στουρνάρα είναι υπαρξιακό, αφορά πρώτα απ' όλα το «εδώ και τώρα» της οικονομίας και της χώρας και την επερχόμενη διαπραγμάτευση με την τρόικα.

Συνοπτικά, με βάση τη διακήρυξη της νέας κυβέρνησης, ο νέος υπουργός καλείται εφέτος τον Ιούλιο να επαναδιαπραγματευθεί την αποφασισμένη και ψηφισμένη στο μνημόνιο 2 μείωση (από σήμερα, 1η Ιουλίου) των εδικών μισθολογίων του Δημοσίου (αφορά γιατρούς, δικαστικούς, ενστόλους, κληρικούς κ.ά.), να αποκρούσει τη μείωση των επικουρικών συντάξεων και του εφάπαξ, να αποτρέψει τις απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, να διαπραγματευθεί νέα μέτρα 11,6 δισ. ευρώ για τα επόμενα χρόνια, να αποτρέψει την αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων και να επανεκκινήσει τις αποκρατικοποιήσεις! Δεν είναι και λίγα...

ΤΟ ΒΗΜΑ - Ενας κολυμβητής στη φουρτούνα της κρίσης - πολιτική