Λίγο πριν την έναρξη του επίσημου δείπνου της Συνόδου Κορυφής στο Palacio Real της Μαδρίτης, ήρθε η μεγάλη είδηση, για την οποία υπήρχαν ζυμώσεις επί μέρες: η Τουρκία είπε τελικά το «ναι», μετά την τριμερή του Ερντογάν με την πρωθυπουργό της Σουηδίας Άντερσον και τον πρόεδρο της Φινλανδίας Νιίστο και έτσι οι δύο σκανδιναβικές χώρες θα σπάσουν την παράδοση της ουδετερότητας επί δεκαετίες και θα ενταχθούν στη Συμμαχία τους επόμενους μήνες. Δεν ήταν μια εντελώς απροσδόκητη εξέλιξη, παρά τις δυσκολίες των προηγούμενων ημερών. Ήταν σαφές ότι η Τουρκία πιεζόταν από όλες τις κατευθύνσεις να μην δημιουργήσει πρόβλημα στο ΝΑΤΟ, ιδίως σε αυτή τη συγκυρία. Ίσως ένας οιωνός να ήταν το «ξεκλείδωμα» του ραντεβού Ερντογάν-Μπάιντεν, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος αποκλείεται να μην γνώριζε για την πρόθεση της Τουρκίας να υπαναχωρήσει από την απειλή του «βέτο» της, αλλά και η αναφορά του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν ότι το θέμα των δύο χωρών δεν θα είναι μείζον θέμα συζήτησης. Γιατί, όπως αποδείχθηκε λίγες ώρες μετά, θα είχε λυθεί, ως την ώρα που οι δύο άνδρες θα τα έλεγαν.
Τα ανταλλάγματα
Με μια πρώτη ανάγνωση, ο κ. Ερντογάν πρέπει να έχει πάρει συγκεκριμένα ανταλλάγματα, προκειμένου να υπαναχωρήσει. Σύμφωνα με αρμόδια πηγή πάντως, αυτά δεν αφορούν την περιοχή μας και μπορεί, εν τέλει, να μην είναι και τόσο…θεαματικά, κάτι που μένει να φανεί.
Σε πρώτη φάση, ως «απτό» κέρδος θα μπορούσε να αναφερθεί η άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων, κυρίως από τη Σουηδία που έχει αναπτυγμένη πολεμική βιομηχανία, αν και αυτό δεν σημαίνει ότι η Τουρκία θα προμηθευτεί άμεσα σουηδικά όπλα. Ακόμα, Σουηδία και Φινλανδία δεσμεύονται στην καταδίκη των ενεργειών του PKK, κάτι που ήδη κάνουν ως μέλη της Ε.Ε., ενώ οι δύο χώρες ξεκόβουν κάθε υποστήριξη στο YPG και στην ομάδα του Φετουλάχ Γκιουλέν, κάτι που είναι περισσότερο ένας πολιτικός συμβολισμός για την Άγκυρα, παρά μια ουσιαστική υποχώρηση για Στοκχόλμη και Ελσίνκι. Η νέα τριμερής συνεργασία θα λάβει σάρκα και οστά με την κατάρτιση ενός μηχανισμού, στον οποίο θα συμμετέχουν αξιωματούχοι από τα υπουργεία Εξωτερικών, Εσωτερικών, Δικαιοσύνης και των υπηρεσιών πληροφοριών των τριών χωρών. Με μια πρώτη ανάγνωση του τρισέλιδου συμβιβασμού των δύο χωρών, ο οποίος υπεγράφη στην αίθουσα Τύπου του ΝΑΤΟ εν χορδαίς και οργάνοις, δεν μπορεί κανείς εύκολα να διακρίνει ποιες είναι οι μείζονες και ουσιώδεις παραχωρήσεις που κάνουν οι δύο σκανδιναβικές χώρες. Ίσως γιατί δεν υπάρχουν.
Υπό αυτό το πρίσμα, αρκετοί εκτιμούν ότι ο κ. Ερντογάν προέβη σε έναν τακτικό ελιγμό, αντιλαμβανόμενος και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και επέλεξε έναν τρόπο για να στείλει προς το εσωτερικό ακροατήριο μήνυμα ότι βγαίνει νικητής από μια μακρά και δύσκολη διαπραγμάτευση, την οποία, βεβαίως, ο ίδιος κατέστησε μακρά και δύσκολη. Αν θα υπάρξουν άλλα οφέλη για την Τουρκία, αυτό είναι κάτι που μένει να φανεί σε δεύτερο χρόνο, ενώ ενδιαφέρον θα έχουν, υπό το πρίσμα της συμφωνίας, οι σημερινές του συναντήσεις με τον κ. Μπάιντεν και τον κ. Μακρόν στον χώρο των εργασιών της Συνόδου του ΝΑΤΟ.
Για τους άλλους δυτικούς ηγέτες, πάντως, δεν είναι εύκολο να κάνουν άλλες ουσιαστικές παραχωρήσεις στον κ. Ερντογάν, ο οποίος σίγουρα δεν κέρδισε φίλους στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ με τον «νατοϊκό εκβιασμό» του σε μια τόσο σημαντική συγκυρία για τη Συμμαχία.
Η ελληνική αντίδραση
Η προοπτική ένταξης των δύο σκανδιναβικών χωρών και μελών της Ε.Ε. στο ΝΑΤΟ δεν αιφνιδίασε την Αθήνα, η οποία αντιλαμβανόταν όλες τις τελευταίες μέρες ότι γίνονται βήματα σε αυτή την κατεύθυνση. Μιλώντας στο protothema.gr, κυβερνητικές πηγές εξέφραζαν την ικανοποίηση της Ελλάδας για τη θετική εξέλιξη, καθώς και για το γεγονός ότι «το παζάρι του Τούρκου προέδρου δεν κράτησε για πολύ». Άλλωστε η χώρα μας από την αρχή ήταν αναφανδόν υπέρ της διεύρυνσης της Συμμαχίας με τις δύο χώρες.
Η ίδια πηγή εκτιμούσε ότι η συμφωνία της Τουρκίας δεν έχει επίδραση στα ελληνοτουρκικά, καθώς δεν ανακύπτουν ζητήματα που να θίγουν θέματα άμεσου ενδιαφέροντος της χώρας μας ή να διαφοροποιούν τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία. Τουναντίον, ενισχύεται η ευρωπαϊκή πτέρυγα του ΝΑΤΟ, κάτι που θεωρείται ως συμφέρον για τη χώρα μας, με δεδομένο ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες γνωρίζουν τις ελληνικές θέσεις από πρώτο χέρι.
Ειρήσθω εν παρωδώ, στο χθεσινό δείπνο στο Παλάτι της Μαδρίτης, ο κ. Μητσοτάκης είχε την ευκαιρία να τα πει για λίγο με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπάιντεν, ο οποίος φέρεται να εκφράστηκε με θερμά λόγια για την επίσκεψη του περασμένου μήνα στην Ουάσιγκτον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου