Θεωρούνται εξόχως βλαπτικοί, αλλά και εξόχως ικανοί να ανελίσσονται στην ιεραρχία και να κατακτούν την επιτυχία - Ή μήπως τα παραλέμε; Τι λένε οι ειδικοί για τη σκοτεινή τριάδα της προσωπικότηταςΗ σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης προσωπικότητας έχει τα τελευταία χρόνια συναρπάσει το κοινό και τους ψυχολόγους. Η έρευνα έχει συνδέσει αρνητικά χαρακτηριστικά όπως τον εγωισμό, τον ναρκισσισμό και την έλλειψη ενσυναίσθησης με υψηλότερα εισοδήματα και καλύτερες προοπτικές καριέρας. Επίσης, αρκετοί υποστηρίζουν ότι σε αυτή ανήκουν άνθρωποι που αναρριχώνται εύκολα κοινωνικά και εκμεταλλεύονται τους άλλους στρατηγικά. Οι μέρες βασιλείας της τριάδας συνεχίζονται, βέβαια, ωστόσο υπάρχει ένας αντίλογος που έχει ορθωθεί και που αξίζει να δώσει κάποιος βάση. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.
Το 2002 δύο Καναδοί ψυχολόγοι χρησιμοποίησαν τον όρο «Σκοτεινή Τριάδα» για να ομαδοποιήσουν τον Μακιαβελισμό, τον ναρκισσισμό και την ψυχοπάθεια: Μοτίβα συμπεριφοράς, στα οποία έχουμε αναφερθεί σε παλαιότερο άρθρο και τα οποία συνδέονται με τη σκληρότητα, την κοινωνική αναλγησία, τη χειραγώγηση και την έλλειψη ενσυναίσθησης. Από τότε, έχουν πραγματοποιηθεί χιλιάδες έρευνες και έχει δημοσιευτεί τεράστιος αριθμός σχετικών κειμένων. Το γεγονός αυτό έφερε την αντίδραση αρκετών επιστημόνων που επεσήμαναν το τσουβάλιασμα και την χονδροειδή ομαδοποίηση καταστάσεων, μέσα από επιστημονικές προσεγγίσεις που δεν είναι όλες τόσο αξιόπιστες. Για παράδειγμα, θα μπορούσε κάποιος να θεωρήσει έως και σκιτζίδικες κάποιες ερωτήσεις που παρεισφρέουν στα σχετικά ερωτηματολόγια, λες και επιδιώκουν να εκβιάσουν τις απαντήσεις. Διαβάστε και βγάλτε συμπέρασμα μόνοι σας: «Έχω συγκριθεί με διάσημους ανθρώπους». «Δεν είναι σοφό να αποκαλύπτεις τα μυστικά σου». «Πρέπει να συμπεριφέρομαι με στρατηγική στον εργασιακό μου χώρο». Η συμφωνία με αυτές τις προτάσεις (παραδοχές) έχει ως αποτέλεσμα την ένταξη του ερωτώμενου στα δίχτυα της σκοτεινής τριάδας.
Σε μια νέα μελέτη, λοιπόν, εύλογα οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι μια τέτοια προσέγγιση είναι συχνά επιφανειακή, στατιστικά αδύναμη και παρουσιάζει μια υπερβολικά απλοϊκή αποτύπωση της ανθρώπινης φύσης. Ακόμα χειρότερα, λένε ότι όλη αυτή η φιλολογία θα μπορούσε να έχει επιβλαβείς συνέπειες στον πραγματικό κόσμο, καθώς κάνει διάσημους ανθρώπους και συμπεριφορές που δεν είναι ηθικές. Για να καταλάβετε τι συζητάμε, τίτλοι όπως «Γιατί ένα κακό είναι καλό» και γιατί «Οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν περισσότερα ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά από τους Δημοκρατικούς», έχουν δει το φως της δημοσιότητας και περιβάλλονται με εγκυρότητα. Επιπλέον, κάποιες μελέτες στη συνέχεια προσπάθησαν να συνδέσουν τους ανήκοντες στην τριάδα με άλλα στοιχεία όπως ο μισθός και η καριέρα, όπου -ω του θαύματος-, βρήκαν ότι υπάρχει συσχέτιση. Οι «τριαδικοί» κατέχουν, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, υψηλές θέσεις και αξιώματα.
Πάνω στο χάος που επικρατεί στον εν λόγω πεδίο, ακούγονται πολλές και διαφορετικές φωνές. Η συγκεκριμένη κριτική που γίνεται στους θιασώτες της θεωρίας είναι ότι οι έρευνες δεν είναι εις βάθος, αλλά αρκετά επιδερμικές, ενώ βασίζονται στην αυτοαναφορικότητα και στην εικόνα που έχει το άτομο για τον εαυτό του. Επίσης, λειτουργούν υπεραπλουστευτικά και πολλές φορές τα συμπεράσματά τους είναι αμφίβολα. Μια μελέτη μπορεί να χαρακτηρίσει κάποιον ναρκισσιστή επειδή δείχνει υψηλή αυτοεκτίμηση, λόγου χάρη, αν και πολλές ναρκισσιστικές συμπεριφορές -συμπεριλαμβανομένης της τάσης να βλέπουν τους άλλους ως αντιπάλους- οδηγούνται στην πραγματικότητα από τη χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Χαράλαμπος Νικόπουλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου