Ο Αγαμέμνων, η Φρειδερίκη και ο Αντενάουερ

Οι ιταλικές αποζημιώσεις και η μεταπολεμική εκκίνηση της ελληνικής κρουαζιέρας
Μετά τον τερματισμό του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και σύμφωνα με τις υπογραφείσες
συνθήκες, η Ιταλία υποχρεώθηκε να καταβάλει στην Ελλάδα το ποσό των 105 εκατομμυρίων δολαρίων (που αργότερα υπέστη μία μικρή μείωση) ως επανόρθωση. Οι Ιταλοί έδωσαν περί τα 15 εκατομμύρια σε χρήμα και τα υπόλοιπα σε είδος . Στο πλαίσιο αυτό, το 1953 η τότε ελληνική κυβέρνηση παρέλαβε τέσσερα επιβατηγά πλοία με πρώτο τον 400 θέσεων «Αγαμέμνονα» που είχε κατασκευαστεί στα ναυπηγεία της Γένοβας.
Ο Αγαμέμνων υπήρξε το πρώτο από τα τέσσερα πλοίο που δόθηκαν ως πολεμική αποζημίωση στην Ελλάδα από την Ιταλία.



Το παρθενικό ταξίδι του «Αγαμέμνονα» έγινε τον Μάρτιο του 1954 με αφορμή την επίσκεψη στην Ελλάδα του Γερμανού καγκελάριου Κόνραντ Αντενάουερ. Ο «Αγαμέμνονας» επιστρατεύτηκε προκειμένου ο επίσημος προσκεκλημένος της κυβέρνησης Παπάγου να περιηγηθεί στη Δήλο, τη Σαντορίνη και το Ναύπλιο. Η χρησιμοποίηση του προτιμήθηκε ξεκάθαρα για λόγους πρακτικούς (ήταν ένα νεότευκτο πλοίο, εξοπλισμένο με όλες τις σύγχρονες ανέσεις) αλλά είχε και συμβολική σημασία. Παράλληλα, οι ελληνικές αρχές ευελπιστούσαν -και εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι δεν διαψεύσθηκαν- πως με την διοργάνωση μιας μίνι κρουαζιέρας για τον Αντενάουερ στο Αιγαίο θα προωθούσαν τουριστικά τη χώρα. Γι’ αυτό άλλωστε οι συμμετέχοντες σε αυτήν ήταν κατά κύριο λόγο δημοσιογράφοι και λιγότερο κυβερνητικοί αξιωματούχοι.


Στιγμιότυπο από την επίσκεψη του Γερμανού καγκελάριου Κ. Αντενάουερ στη Σαντορίνη. Από το φωτογραφικό αρχείο του Σπ. Μαρκεζίνη όπως δημοσιεύεται στη Σύγχρονη Πολιτική Ιστορία της Ελλάδος
Στον απόηχο της πρώτης εκείνης επιτυχημένης κρουαζιέρας η τότε βασίλισσα Φρειδερίκη ζήτησε την παραχώρηση του «Αγαμέμνονα» στη βασιλική οικογένεια. Στο μεταξύ ο Παπάγος έχει πεθάνει και στην πρωθυπουργία βρίσκεται ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Νέος στο αξίωμα, ο τελευταίος διατηρεί ακόμη καλές σχέσεις με τα ανάκτορα και αποδέχεται το αίτημα. Ο «Αγαμέμνων» θα φιλοξενήσει πλήθος εστεμμένων από το εξωτερικό σε μια εκστρατεία διαφήμισης της χώρας. Παράλληλα όμως, οι ακριβές κρουαζιέρες της Φρειδερίκης θα προκαλέσουν αντιδράσεις και θα λάβουν τον χαρακτηρισμό «νυφοπάζαρα» για ευνόητους λόγους.
Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής και η βασίλισσα Φρειδερίκη στη Θεσσαλονίκη, τον Οκτώβριο του 1958. Αρχείο Ιδρύματος Κ. Καραμανλή.


Το πλοίο (μαζί με το αδελφό «Αχιλλεύς») ενοικιάζεται εν τέλει από τη ναυτιλιακή εταιρία συμφερόντων Νομικού και ξεκινούν οι πρώτες μεγάλες κρουαζιέρες στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και την Αδριατική: Βενετία, Μπάρι, Μπρίντιζι, Αλεξάνδρεια, Κύπρος, Πορτ Σάιντ κ.α. Το 1960 ο «Αγαμέμνων» μισθώνεται από τις «Ολυμπιακές Κρουαζιέρες» του Αριστοτέλη Ωνάση και συνεχίζει τις διαδρομές του έως το 1963, οπότε και θα δοθεί προς εκμετάλλευση σε άλλη επιχείρηση. Την εποχή αυτή, μία 7ήμερη κρουαζιέρα με τον «Αγαμέμνονα» περιλαμβάνει στάσεις στην Κωνσταντινούπολη, την Έφεσο, τη Ρόδο, τη Μύκονο και το Ηράκλειο και η συμμετοχή κατ’ άτομο στοιχίζει περίπου 3.900 δραχμές.

Ο επίλογος για τον «Αγαμέμνονα» γράφεται στα τέλη Μαρτίου του 1968. Το πλοίο βρίσκεται στον Πειραιά για μετασκευή, παίρνει κλίση και βυθίζεται στο λιμάνι. Θα ανασυρθεί έναν σχεδόν χρόνο αργότερα. Το 1974 θα διαλυθεί οριστικά.

Πηγές-Βιβλιογραφία:
Ίδρυμα Κ. Καραμανλή, Φωτογραφικό Αρχείο.
Σπυρίδων Μαρκεζίνης, Σύγχρονη Πολιτική Ιστορία της Ελλάδας, τόμος τρίτος, Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος, Αθήνας, 1994.
Ν. Κ. Ασφής, Η ανέλκυσις του επιβατηγού πλοίου T/S.S. «Αγαμέμνων», Τεχνικά Χρονικά, Απρίλιος 1971, σελ. 265-278.