Εξαίρεση αυθαιρέτων από δασικούς χάρτες

Ομάδα 50 κτιρίων σε έκταση έως 25 στρέμματα. Αυτός είναι, κατά το υπουργείο Περιβάλλοντος, ο ελάχιστος ορισμός της «οικιστικής πύκνωσης», δηλαδή των περιοχών αυθαιρέτων

σε δάση και δασικές εκτάσεις που μπορούν να εξαιρεθούν (προσωρινά;) από τη διαδικασία ανάρτησης των δασικών χαρτών. Στην Αττική, οι περιοχές αυτές θα πρέπει να οριστούν από τους δήμους μέχρι τον Σεπτέμβριο.

Η κατηγορία των «οικιστικών πυκνώσεων» προβλέφθηκε στον ν. 4389/16, που τροποποίησε τη διαδικασία κατάρτισης δασικών χαρτών. Πρόκειται για τις γνωστές προβληματικές περιοχές: οικισμοί αυθαιρέτων μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις ή οικισμοί στους οποίους, με μαγικό τρόπο, συνυπάρχουν νόμιμα και παράνομα κτίσματα. Σύμφωνα με τον νόμο, οι περιοχές αυτές θα πρέπει να οριστούν από τους δήμους (με μοβ χρώμα στις αεροφωτογραφίες που παρέχει η «Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση») μέσα σε δύο μήνες όπου υπάρχει θεωρημένος δασικός χάρτης, ειδάλλως σε έξι μήνες.

Επρόκειτο για νομικό τρικ του υπουργείου, προκειμένου να ικανοποιήσει το... λαϊκό αίσθημα (ας μην ξεχνάμε ότι βουλευτές της νυν κυβέρνησης, όπως και των προηγούμενων, έχουν «χτίσει» τις πολιτικές τους σταδιοδρομίες ως προστάτες-άγιοι των αυθαιρέτων). Και ταυτόχρονα να επισπεύσει τη διαδικασία κύρωσης των δασικών χαρτών, η οποία αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση. Αυτό που εκκρεμούσε ήταν ο ορισμός των «οικιστικών πυκνώσεων». Με απόφαση, λοιπόν, του αναπληρωτή υπουργού Γιάννη Τσιρώνη (που αναμένεται να δημοσιευθεί σε ΦΕΚ), μια «οικιστική πύκνωση» πρέπει να περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον 50 κτίρια. Για τον υπολογισμό της έκτασης της «μοβ περιοχής» το υπουργείο ορίζει ότι:

• Oταν ο συνολικός αριθμός των κτιρίων είναι από 50 έως 100, αναλογεί τουλάχιστον ένα κτίριο ανά 500 τ.μ. Αυτό σημαίνει ότι λ.χ. μια περιοχή με 50 αυθαίρετα μπορεί να φθάνει (το ανώτερο) σε έκταση τα 25 στρέμματα.
• Οταν ο συνολικός αριθμός των κτιρίων είναι μεγαλύτερος των 100, αναλογεί τουλάχιστον ένα κτίριο ανά 1 στρέμμα.
• Οταν ο συνολικός αριθμός των κτιρίων είναι μεγαλύτερος των 400, αναλογεί τουλάχιστον ένα κτίριο ανά 2 στρέμματα.
• Οπως επισημαίνεται, για τον υπολογισμό των ως άνω επιφανειών δεν λαμβάνεται υπόψη το μέγεθος της κάθε ιδιοκτησίας, αλλά μόνον το σύνολο της «μοβ περιοχής». Ωστόσο, η ρύθμιση έχει (εξ ορισμού αλλά και συγκεκριμένα) αρκετά προβλήματα:
• Η συνάρτηση του εμβαδού της «οικιστικής πύκνωσης» με τον αριθμό των κτιρίων οδηγεί νομοτελειακά στο «φούσκωμα» των περιοχών αυτών, ιδίως στις περιοχές όπου γίνονταν παράνομες κατατμήσεις, άρα τα αυθαίρετα είναι χτισμένα σε οικόπεδα των 200-250 τ.μ.
• Δεν ορίζεται μέγιστη απόσταση ανάμεσα στα κτίρια, άρα δεν προκρίνονται μόνον οι συμπαγείς οικιστικές περιοχές. Δυο ή τρεις «συστάδες» αυθαιρέτων που απέχουν αρκετά μεταξύ τους μπορούν κάλλιστα να συμπεριληφθούν στην ίδια μοβ περιοχή, εάν λ.χ. συμπεριληφθεί και ο δρόμος που τις ενώνει (προκειμένου να μην αυξηθούν πολύ τα τετραγωνικά που θα καλύπτει η έκταση). Είναι δεδομένο ότι οι δήμοι... δεν θα αφήσουν κανέναν παραπονεμένο.

Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι ο καθορισμός μιας περιοχής ως «οικιστική πύκνωση» δεν συνεπάγεται τη νομιμοποίηση, αλλά σε πρώτη φάση μόνον την εξαίρεση από την ανάρτηση του δασικού χάρτη. 
Οσο δεν ξεκαθαρίζουν, ωστόσο, οι περιοχές αυτές (ως προς τον χαρακτηρισμό τους), τόσο παραμένει «θολό» ποιοι είναι καταπατητές και ποιοι όχι, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα δικαιώματα του Δημοσίου στη διαδικασία κτηματογράφησης.