Γιατί άραγε; Αρνητική η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την ελεύθερη διακίνηση των παλιών ποικιλιών (σπόρων)

Το Κοκοπελί (γαλλική μη κερδοσκοπική οργάνωση που προστατεύει και πουλά παραδοσιακούς σπόρους), είχε μηνυθεί to 2005 από την σποροεταιρία Graines Baumaux, ως αθέμιτος ανταγωνιστής επειδή πουλά παραδοσιακούς σπόρους που δεν είναι γραμμένοι στον επίσημο κατάλογο.
Το Κοκοπελί καταδικάστηκε το 2008 από γαλλικό δικαστήριο. Πριν την εκδίκαση της έφεσης που άσκησε, αποφάσισε να προσφύγει στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων προσβάλλοντας την ισχύ των ευρωπαϊκών οδηγιών για τους σπόρους ως μη συμβατές με αρχές της Ευρ. Ένωσης.

Δυστυχώς υπάρχουν ευρωπαϊκές οδηγίες που περιορίζουν την εμπορεία παραδοσιακών ποικιλιών με τους ακόλουθους τρόπους

1. Ο σπόρος για να πουληθεί πρέπει υποχρεωτικά να περιλαμβάνεται σε επίσημο κατάλογο στον οποίον εγγράφεται μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου η οποία έχει και κόστος. Για τις παλιές ποικιλίες που αποτελούν Κοινό Αγαθό είναι πολύ δύσκολο για έναν αγρότη να αναλάβει το κόστος και τη γραφειοκρατία της αίτησης. Αντίθετα, οι πολυεθνικές που κατοχυρώνουν πνευματικά δικαιώματα για τα υβρίδια τους, έχουν ιδιαίτερο κίνητρο να τα εγγράψουν στον κατάλογο.

2. Επιπλέον οι σπόροι για να συμπεριληφθούν στον κατάλογο πρέπει να παρουσιάζουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στα οποία ανταποκρίνονται κυρίως τα βιομηχανικά υβρίδια αλλά όχι απαραίτητα και οι παλιές ποικιλίες. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι η Διακριτότητα, η Σταθερότητα και η Ομοιομορφία.

3. Πέρα από το θέμα του καταλόγου, η εμπορεία των παλιών ποικιλιών δεν είναι ελεύθερη, καθώς υπόκειται σε στενούς γεωγραφικούς και ποσοτικούς περιορισμούς.

Η υπόθεση εκδικάσθηκε τον Γενάρη 2012 και η εισήγηση της Γενικής Εισαγγελέως ήταν συγκλονιστική. Υιοθετεί όλα τα βασικά επιχειρήματα του Κοκοπελί προωθεί την έννοια της γεωργικής βιοποικιλότητας και θεωρεί ότι οι ευρωπαϊκές οδηγίες για τους σπόρους είναι αντίθετες προς τις αρχές της ΕΕ, όπως πχ η ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών, και η αρχή της αναλογικότητας.

Η εισαγγελέας αναφέρει, ότι η υποχρεωτική αναγραφή των προς εμπορεία σπόρων σε επίσημο κατάλογο είναι δυσανάλογη προς τους στόχους του νομοθέτη. Στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, οι εισηγήσεις του εισαγγελέα υιοθετούνται στις 80% των περιπτώσεων. Δυστυχώς, στην περίπτωση των παλιών ποικιλιών έγινε το αντίθετο:

Τον Ιούλιο 2012, βγήκε η απόφαση που “δικαιώνει” την υφιστάμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία με κύριο επιχείρημα ότι στόχος είναι η υψηλή παραγωγικότητα. Την μηνύτρια εταιρία υποστήριξαν με δικά τους επιχειρήματα και οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και Ισπανίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο.

Αμέσως μετά την έκδοση της απόφασης, άρχισε να κυκλοφορεί στα ευρωπαϊκά ΜΜΕ, ότι δήθεν “δικαιώθηκε η διατήρηση της βιοποικιλότητας” και διάφορα τέτοια φαιδρά που προφανώς προωθούνται από τα λόμπυ των πολυεθνικών προκειμένου να προλάβουν τις αντιδράσεις του κόσμου όταν γίνει κατανοητό ότι έγινε ακριβώς το αντίθετο. Λόγω δε της πολυπλοκότητας του θέματος όλοι ξέρουμε ότι δεν είναι εύκολη η σε βάθος κατανόηση.

Μετά από αυτή την εξέλιξη, η δίκη του Κοκοπελί για αθέμιτο ανταγωνισμό, θα διεξαχθεί σε Γαλλικό δικαστήριο (περιοχή Nancy) και αναμένεται η οργάνωση θα καταδικασθεί και πάλι. Η Graines Baumaux, ζητά 100.000 ευρώ αποζημίωση και παύση των δραστηριοτήτων του Κοκοπελί. Σημειωτέον ότι η εταιρία αυτή, είχε ετήσιο τζίρο 14 εκ. ευρώ το 2011, από τα οποία τα 2 εκατομμύρια είναι κέρδος. Το Κοκοπελί σε δελτίο τύπου αναφέρει ότι «θυσιάζεται η βιοποικιλότητα στο βωμό της παραγωγικότητας».

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ (FAO), έχουμε ήδη χάσει το 75% της αγροτικής της βιοποικιλότητας. Ήλθε λοιπόν η ώρα για την Κοινωνία των Πολιτών να συσπειρωθεί για να απελευθερώσει τις πολύτιμες παλιές ποικιλίες από τις απαγορεύσεις. Είναι οι μόνες που εγγυώνται στην ανθρωπότητα ότι θα συνεχίσει να απολαμβάνει τα δώρα της γεωργικής βιοποικιλότητας μέσα στα οποία μακροπρόθεσμα περιλαμβάνεται και η υψηλή παραγωγικότητα.