Σίγουρα, για το ευρύ κοινό, η ιδέα και μόνο ότι κάποιος θα επιχειρούσε να ρίξει τον Βλαντιμίρ Πούτιν με στρατιωτικό πραξικόπημα, έμοιαζε με κακό ανέκδοτο. Ο Ρώσος πρόεδρος, γνωστός για τη διπλωματική “μαεστρία” του, είχε το προφίλ του ισχυρότερου, ίσως, ηγέτη στον κόσμο. Αυτού που κανείς δεν τολμούσε να αμφισβητήσει. Και τώρα, ο πρώην σεφ του, Γεβγκένι Πριγκόζιν, κατάφερε να πλησιάσει το Κρεμλίνο με μόλις 25.000 άνδρες. Ναι, δεν τα κατάφερε, αλλά τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά για το μέλλον της Ρωσίας και, κατά συνέπεια του κόσμου;Μοιάζει οξύμωρο, αλλά αυτοί που δείχνουν να ανησυχούν περισσότερο από την “αστάθεια” της εξουσίας Πούτιν στη Ρωσία, είναι οι ηγέτες της ΕΕ. Κι αυτό γιατί διαβλέπουν ότι μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, είναι πολλοί αυτοί που “καλοβλέπουν” μια νέα επέλαση προς τη Μόσχα. Ο Ναβάλνι -αρχηγός της αντιπολίτευσης – δεν λέει τυχαία ότι ο κίνδυνος του εμφυλίου πλανάται πάνω από τη Ρωσία. Ούτε οι ολιγάρχες όπως οι Βλαντιμίρ Ποτάνιν και Αρκάντι Ρότεμπεργκ, αλλά και τα παιδιά του Λουκασένκο, με τα ιδιωτικά τους τζετ εγκατέλειψαν τη Ρωσία και τη Λευκορωσία για το Μπακού, την Αλικαρνασσό και την Κωνσταντινούπολη. Ο Πούτιν μπορεί να επιχειρεί να επανεγκαταστήσει την παντοδυναμία του, όμως ο δρόμος που έχει να διανύσει μπροστά του, δεν είναι στρωμένος με ρόδα. Και σίγουρα, αυτός ο δρόμος περνάει μέσα και από την Ουκρανία.
Δεν είναι μόνο οι εχθροί του. Ο Ρώσος πρόεδρος έχει απέναντί του, για παράδειγμα, ακόμα και απλούς Ρώσους πολίτες που ταυτόχρονα βρίσκονται στο πλευρό του. Πώς μπορεί να συμβαίνει αυτό; “Αγαπημένε Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς”. Έτσι ξεκινά το μήνυμα που απευθύνουν προσωπικά οι μητέρες και οι σύζυγοι των ανδρών τους 247ου τάγματος του Ρωσικού Στρατού που βρίσκεται στη Σταυρούπολη, εξηγώντας του ότι οι δικοί τους άνθρωποι πολεμούν μια άνιση μάχη χωρίς προμήθειες και οπλισμό, απέναντι σε πάνοπλους και καλά εκπαιδευμένους μισθοφόρους και ότι έχουν οδηγηθεί ως πρόβατα επί σφαγή -ζητώντας του να επιστρέψουν πίσω. Είναι ένα βαθιά συναισθηματικό μήνυμα, που διαβάζει μια ξανθή, νέα κοπέλα η οποία έχει πίσω της δεκάδες άλλες γυναίκες. “Βοήθησέ μας να καταλάβουμε αυτή την κατάσταση. Δώσε μας μια ευκαιρία να σώσουμε τους συζύγους μας, τους πατεράδες και τους αδερφούς μας. Σε υποστηρίζουμε”.
Αυτό το μήνυμα, δεν είναι ένα μήνυμα στο οποίο ο Πούτιν μπορεί να απαντήσει με μια επιχείρηση “σοκ και δέος”, όπου μπορεί να κάνει επίδειξη πυγμής. Εδώ, θα πρέπει να δράσει πιο διπλωματικά, ή, αν θέλετε, πιο συναισθηματικά.
Το ξεκαθάρισμα
Ακριβώς το αντίθετο απ’ ό,τι κάνει σε όλα τα σώματα ασφαλείας και όλα τα κέντρα εξουσίας και λήψης αποφάσεων. Ο Ρώσος πρόεδρος μπορεί να τηρεί το ακαταδίωκτο για τον Πριγκόζιν και τους άνδρες της Wagner, όπως το συμφώνησε ο Λουκασένκο, όμως αυτό δε σημαίνει πως δε θα πληρώσει κανείς. Ο “στρατηγός Αρμαγεδδών”, Σεργκέι Σουροβίκιν, που έχει συλληφθεί για όσα (δεν) έκανε στη διάρκεια της ανταρσίας, δεν θα είναι ο μόνος.
Όχι τυχαία, ο Πούτιν ανέθεσε στην πανίσχυρη FSO, την υπηρεσία που κρατά το “μαύρο κουτί” για την περίπτωση του πυρηνικού πολέμου και είναι η επίλεκτη φρουρά του προέδρου (αριθμεί περίπου 50.000 άνδρες) τη διεξαγωγή ανακρίσεων στην στρατιωτική ηγεσία της χώρας σε επικεφαλής επιμέρους μονάδων, αλλά και σε άλλους αξιωματούχους.
“Γιατί δεν τους σταματήσατε; Γιατί αρνηθήκατε να ανοίξετε πυρ; Γιατί δεν υπερασπιστήκατε τις θέσεις σας; Γιατί παραδοθήκατε; Πού βρισκόσασταν”; Αυτά είναι μόνο μερικά από τα… βασανιστικά ερωτήματα που απευθύνουν οι ανακριτές της FSO όχι μόνο στα υψηλόβαθμα στελέχη του στρατού και της αστυνομίας καθώς και άλλων σωμάτων ασφαλείας, αλλά και σε χαμηλότερων βαθμίδων αξιωματικούς, καθώς και τοπικούς αξιωματούχους. Η υπηρεσία θα ανακρίνει και θα κρίνει ποιοι είναι οι πιστοί, ποιοι οι προδότες και ποιοι αυτοί που το έβαλαν στα πόδια με την πρώτη δυσκολία. Το ξεκαθάρισμα τώρα αρχίζει και θα είναι πολύ σκληρό, με δεδομένο ότι κάποιοι εκ των ανακρινόμενων ήταν επιφορτισμένοι και με τη φύλαξη του τεράστιου πυρηνικού οπλοστασίου της Ρωσίας.
Πάντως από αυτούς που έτρεξαν να ξεφύγουν πρώτοι- πρώτοι από την… άβολη ως και δυνητικά πολύ επικίνδυνη κατάσταση ήταν η ρωσική ελίτ, με πρώτους- πρώτους κάποιους από τους ολιγάρχες. Ήταν, θα μπορούσε να πει κανείς το… δεύτερο κύμα φυγής. Το πρώτο είχε έρθει με την επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, όταν οι Ρώσοι ολιγάρχες, άνθρωποι του περιβάλλοντος του Πούτιν, επιχειρούσαν να διασώσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία από το “πάγωμα” και τις κατασχέσεις (όπως ο Λεονίντ Νεζβλίν, ο οποίος κατέφυγε στο Ισραήλ και μάλιστα αποκήρυξε τη ρωσική του υπηκοότητα, ζητώντας την ισραηλινή). Τώρα, βέβαια, οι πτήσεις των ιδιωτικών πολυτελών τζετ που έφευγαν βιαστικά από τη Μόσχα δεν είχαν σκοπό τη διάσωση περιουσιών, αλλά ζωών.
Από τη μία, τα αεροπορικά εισιτήρια για διεθνείς πτήσεις είχαν τέτοια ζήτηση τις πρώτες ώρες μετά την ανταρσία της Wagner, που οι τιμές τους εκτοξεύθηκαν σε δυσθεώρητα ύψη. Και από την άλλη, τα ιδιωτικά τζετ των ολιγαρχών πέταξαν για… άλλα μέρη. Αποδείχθηκαν αναξιόπιστοι σύμμαχοι που εγκαταλείπουν τον σύμμαχό τους, κατά πολλούς.
Θα πει κανείς ότι τα δύο αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά του Ρώσου προέδρου ήταν στον αέρα και μάλιστα με κλειστό αναμεταδότη, από την ώρα που ξεκίνησε η ανταρσία του Πριγκόζιν, οπότε γιατί να μη σηκωθούν και αυτά των ισχυρότερων ανθρώπων του τόπου; Η απάντηση είναι τα προεδρικά αεροσκάφη σηκώθηκαν όπως προστάζει το πρωτόκολλο ασφαλείας και πως -σύμφωνα με το Κρεμλίνο – ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν επέβαινε σε κανένα από αυτά.
Αυτό που κάνει εντύπωση πάντως είναι ότι, όπως προκύπτει από το Flightradar24, τα ιδιωτικά τζετ των δύο ισχυρότερων ολιγαρχών της Ρωσίας και πιο κοντινών προσώπων του Πούτιν αναχώρησαν το Σάββατο -λίγο αφότου η Wagner πήρε τον έλεγχο της Ροστόφ ον Ντον και ξεκίνησε την πορεία προς τη ρωσική πρωτεύουσα- πέταξαν για την Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν.
Το πρώτο τζετ, το οποίο προσγειώθηκε από τη Μόσχα στο Μπακού ήταν το Bombardier BD700 με αναγνωριστικό RA-735555. Ανήκει στον κατά πολλούς επικεφαλής του “κύκλου της Αγίας Πετρούπολης”, τον πρώην παρτενέρ του Βλαντιμίρ Πούτιν στο τζούντο, του κατασκευαστή Αρκάντι Ρότενμπεργκ. Ο Ρότενμπεργκ, με περιουσία που ξεπερνά τα 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια και ισχυρότατη παρουσία στη Ρωσία, θεωρείται ο πιο σκληρός από τους (επιχειρηματικούς) “σωματοφύλακες” του Πούτιν.
Το δεύτερο, ένα Gulfstgream G650 με αναγνωριστικό RA-11005 που πέταξε από τη Μόσχα στην Κωνσταντινούπολη, ανήκει στον Βλαντιμίρ Ποτάνιν. Ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος στη Ρωσία, με περιουσία που εκτιμάται στα 23,7 δισεκατομμύρια δολάρια, μεγαλομέτοχος του γίγαντα των εξορύξεων Norilsk Nickel, δεν χρειάζεται πολλές συστάσεις. Ούτε φυσικά χρειάζεται να αναφερθούν οι σχέσεις του με τον Πούτιν. Αυτό που χρειάζεται ωστόσο εξήγηση, είναι το γιατί κάποιοι από τους ισχυρότερους ολιγάρχες και υποστηρικτές του Βλαντιμίρ Πούτιν έφυγαν από τη χώρα -εάν φυσικά επιβεβαιωθεί ότι βρίσκονταν μέσα στα τζετ τους- την πιο δύσκολη στιγμή για τον Ρώσο πρόεδρο. Είναι αυτό μια δήλωση απόσυρσης της στήριξής του;
Αυτοί που θέλουν να βαδίσουν στη Μόσχα
Πριν από μερικές ημέρες, η ΕΕ προειδοποίησε και επισήμως ότι η Ρωσία έχει γίνει “ασταθής και πιο επικίνδυνη” μετά τη βραχύβια ανταρσία που επιχείρησε ο Πριγκόζιν. Όπως εξήγησαν και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Γιοζέπ Μπορέλ, η πορεία της Wagner προς τη Μόσχα εξέθεσε τον πρόεδρο Πούτιν ως πιο αδύναμο απ’ ό,τι θεωρείτο.
“Ένας πιο αδύναμος Πούτιν είναι ένας μεγαλύτερος κίνδυνος”, είπε ο Μπορέλ, ενώ η φον ντερ Λάιεν επεσήμανε ότι “οι μετασεισμοί της εξέγερσης της Wagner συνεχίζονται ακόμα”. Όμως αυτό που δεν λένε οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι είναι ότι η ευκολία με την οποία το μισθοφορικό σώμα κατέλαβε μια ρωσική πόλη και κινήθηκε προς τη Μόσχα, δεν κατέδειξε μόνο αδυναμίες για το σύστημα Πούτιν, αλλά και έδωσε… ιδέες και θάρρος σε άλλους “μνηστήρες” της εξουσίας στη Ρωσία και εχθρούς του Ρώσου προέδρου.
Κάποιοι από αυτούς, παρότι έχουν αρκετά μικρότερη δύναμη από τη Wagner και έχουν ήδη επιχειρήσει αποτυχημένα να καταλάβουν πόλεις στα ρωσοουκρανικά σύνορα, έχουν αρχίσει πλέον να συζητούν πιο ανοιχτά το ενδεχόμενο εμφυλίου χάους στη Ρωσία. Ο, γνωστός με το προσωνύμιο “Καίσαρας”, αρχηγός της “Λεγεώνας Απελευθέρωσης της Ρωσίας” (έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση στη Ρωσία) που μαζί με τα “Ρωσικά Εθελοντικά Τάγματα” διεξάγουν στρατιωτικές επιθέσεις στη δυτική Ρωσία για ανατροπή του Πούτιν, λέει σε άρθρο του ότι ο Πριγκόζιν απέδειξε πως “είναι εύκολο να προελάσεις στη Μόσχα με λίγους στρατιώτες και να τον ρίξεις”, μιας και κανείς δεν τον υποστηρίζει πια. Λέει μάλιστα ότι ο Πριγκόζιν ενδέχεται να έχει πυρηνικά στα χέρια του. Και απευθύνει “κάλεσμα” σε εν ενεργεία στρατιωτικούς να ενωθούν μαζί τους, ενώ προβλέπει χάος στη Ρωσική Ομοσπονδία.
Πρόκειται για υπερβολές; Ο “Καίσαρ” λέει ότι “η εξέγερση του ιδιοκτήτη της Wagner, Γεβγκένι Πριγκόζιν εναντίον του καθεστώτος του μανιακού Πούτιν απέδειξε ότι η Ρωσία δεν είναι τόσο διαφορετική από μια μπανανία. Οι θεσμοί δεν έχουν καλές βάσεις, ο πρόεδρος δεν έχει έλεγχο της κατάστασης και η πραγματική δύναμη βρίσκεται στα χέρια των αρχηγών των συμμοριών.
Από αυτό που συμβαίνει, έχω εξάγει έναν αριθμό συμπερασμάτων, σημαντικών όχι μόνο για τη Ρωσία αλλα για ολόκληρο τον κόσμο.
Πρώτο. Το χάος στη Ρωσία παρέλυσε το κράτος σε λιγότερο από μια μέρα. Ο Ρωσικός Στρατός και οι δομές ισχύος ντε φάκτο έπαψαν να υπάρχουν ως ενιαίος οργανισμός και δεν προέβαλαν καμία αντίσταση. Η ισχύς του Πούτιν και η μοίρα του πυρηνικού οπλοστασίου κρεμόταν στο κενό. Ο Πριγκόζιν υποχώρησε, όμως υπάρχει η πιθανότητα ένα πυρηνικό όπλο να έπεσε στα χέρια του. Η κατάσταση αυτή μπορεί να επαναληφθεί ανά πάσα στιγμή. Και τότε, όλες οι συνθήκες και οι συμφωνίες για τη μη χρήση των πυρηνικών όπλων θα χάσουν τη σημασία τους και η απειλή της χρήσης τους θα είναι πραγματικά αληθινή.
Δεύτερο. Πολέμα όχι με αριθμούς, αλλά με ικανότητα. Εκατομμύρια στρατιώτες και εκατοντάδες χιλιάδες άρματα δεν χρειάζονται για να ρίξουν τον Πούτιν. Μερικές δεκάδες χιλιάδες καλά εκπαιδευμένοι και με κίνητρο μαχητές, είναι αρκετοί. Όπως έδειξε το ταξίδι του Πριγκόζιν, δεν υπάρχει ούτε ιδέα ενός συστήματος ασφαλείας της Ρωσίας και οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου είναι ικανές μόνο να διαλύουν διαδηλώσεις. (…) Πού ήταν η FSB, η αστυνομία, η Εθνική Φρουρά και οι στρατιωτικές υπηρεσίες ασφαλείας σε αυτή τη στιγμή; Αποσύρθηκαν και προσπάθησαν να μην δουν τι συμβαίνει.
Τρίτο. Η διαμάχη επιλύθηκε τελικά με τον Λουκασένκο ο οποίος έσωσε τον Πούτιν και τον βοήθησε να διατηρηθεί στην εξουσία.
Τέταρτο. Ο Πούτιν δεν έχει πια τη στήριξη στους δρόμους και στις τάξεις των σωμάτων ασφαλείας. Οι τοπικοί προστατευόμενοί του στηρίζονταν στην στην εξουσία του. Όχι πια. (…) Όπως έχει συμβεί σε περισσότερες από μια φορές στην ιστορία της Ρωσίας, οι τοπικές φατρίες θα ξεσκίσουν τη χώρα σε μικρότερα κομμάτια. Τα γεγονότα από το Mad Max θα γίνουν πραγματικότητα: Όταν δεν υπάρχει κράτος, αρχίζει ένας πόλεμος όλων εναντίον όλων. Η ελίτ θα διαφύγει, όπως έσπευσε να εξαφανιστεί από τη Μόσχα και ο πληθυσμός θα πιει το πικρό ποτήρι του θρήνου”.
Ο ρόλος της Κίνας
Πάντως, το σίγουρο είναι ότι μετά την αποτυχημένη εξέγερση της Wagner, ο Βλαντιμίρ Πούτιν συνεχίζει να έχει έναν καλό φίλο και σύμμαχο: Ο λόγος για τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος μοιάζει επίσης σοκαρισμένος από όσα έγιναν στη Ρωσία, ιδιαίτερα καθώς ο ίδιος είναι πανίσχυρος, αλλά και φανατικός υποστηρικτής της σιδηράς πυγμής.
Ναι, το Πεκίνο έμεινε σιωπηλό όσο εξελίσσονταν τα γεγονότα, αλλά στην τελική οι δεσμοί μεταξύ Κίνας και Ρωσίας θα παραμείνουν ισχυροί. Όμως αναλυτές, όπως η ερευνήτρια του Κολούμπια, Λιζ Γουίσνικ, λένε ότι οι Κινέζοι αξιωματούχοι πλέον βλέπουν με μεγαλύτερη προσοχή τον Πούτιν, τη ρωσική ελίτ και τις αδυναμίες του ρωσικού συστήματος.
Κι αυτό γιατί, όπως εξηγούν, ένας πιο αδύναμος Πούτιν, θα είναι λιγότερο χρήσιμος στην Κίνα και λιγότερο ικανός να προωθήσει τους κοινούς τους σκοπούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου