Σε 15 μέρες η απόφαση - Ο Ερντογάν θα πρέπει τώρα να αποφασίσει εάν θα ικανοποιήσει τους ψηφοφόρους του μετατρέποντας το μνημείο αυτό της παγκόσμιας κληρονομιάς σε τζαμί Η συνεδρίαση διήρκησε μόλις 17 λεπτά, ενώ η απόφαση αναμένεται να βγει σε 15 μέρες.
Όπως μεταδίδει η «Γενί Σαφάκ» το Δικαστήριο απεφάνθη ότι το διάταγμα του 1934 με το οποίο μετετράπη η Αγία Σοφία σε μουσείο ήταν σύννομο.
Ωστόσο στην απόφασή του σπεύδει να επισημάνει ότι για την αλλαγή του μουσειακού καθεστώτος αρκεί ένα νέο προεδρικό διάταγμα.
Πετάει λοιπόν το μπαλάκι στον Τούρκο πρόεδρο, που θα πρέπει τώρα να αποφασίσει εάν θα ικανοποιήσει τους ψηφοφόρους του μετατρέποντας το μνημείο αυτό της παγκόσμιας κληρονομιάς σε τζαμί ή θα θελήσει να κρατήσει το ενδεχόμενο αυτό ως «όπλο» έως τις επόμενες εκλογές. Θα πρέπει δε να ζυγίσει σε κάθε περίπτωση και τις διεθνείς αντιδράσεις και ειδικά την αντίδραση των ΗΠΑ, που έχουν καλέσει την Άγκυρα να σεβαστεί το σημερινό καθεστώς της Αγίας Σοφίας.
Η συνεδρίαση ήρθε εν μέσω ευρύτατων αντιδράσεων που έχουν δημιουργηθεί και ηχηρών παρεμβάσεων που έχουν φέρει το θέμα στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης.
Το Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρκίας κλήθηκε σήμερα να αποφανθεί πάνω σε προσφυγή δύο ΜΚΟ που αιτήθηκαν τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Το δικαστήριο δεν αποκλείεται να αναβάλλει την απόφαση, χωρίς να μπορεί να προβλεφθεί η τελική έκβαση.
Σε περίπτωση που το Ανώτατο Δικαστήριο κάνει δεκτές τις προσφυγές, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος προϋποθέτει διοικητική απόφαση της κυβέρνησης. Σε κάθε περίπτωση πάντως, ακόμα και απόρριψης της προσφυγή, ο πρόεδρος Ερντογάν να κρατά στα χέρια του το «κλειδί», χωρίς κανείς να μπορεί να προεξοφλήσει τι θα κάνει. Το προηγούμενο διάστημα ο Τούρκος πρόεδρος έκανε σειρά προκλητικών δηλώσεων σχετικά με την πιθανή μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ενώ έφθασε στο σημείο να αναφερθεί σε ανάγνωση του κορανίου μέσα στον ναό ανήμερα την επέτειο της άλωσης της Πόλης.
Η παρέμβαση Πομπέο
Παρέμβαση για το θέμα της Αγίας Σοφίας έκανε χθες ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο καλώντας την τουρκική κυβέρνηση να διατηρήσει το υπάρχον καθεστώς του μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς και να μην τη μετατρέψει σε μουσουλμανικό τέμενος. «Προτρέπουμε την κυβέρνηση της Τουρκίας να συνεχίσει να διατηρεί την Αγία Σοφία ως μουσείο, ως παράδειγμα της δέσμευσής της να σέβεται τις θρησκευτικές παραδόσεις και τη διαφορετική ιστορία που συνέβαλε στην Τουρκική Δημοκρατία και να διασφαλίσει ότι παραμένει προσβάσιμη σε όλους», αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση.
Τονίζεται ότι «αυτό το εξαιρετικό μνημείο αποτελεί μαρτυρία της θρησκευτική έκφρασης και της καλλιτεχνικής και τεχνική ιδιοφυΐας, που αντικατοπτρίζεται στην πλούσια και περίπλοκη ιστορία της 1.500 χρόνων. Επιπλέον, το καθεστώς του μνημείου ως μουσείου έχει επιτρέψει σε άτομα από όλο τον κόσμο να έχουν πρόσβαση σε αυτό και να προβληματιστούν σχετικά με αυτό το υπέροχο επίτευγμα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν μια τυχόν αλλαγή στο καθεστώς της Αγίας Σοφίας ως υπονόμευση της κληρονομιάς αυτού του εξαιρετικού κτίσματος και της αξεπέραστης ικανότητάς του -που είναι τόσο σπάνια στον σύγχρονο κόσμο- να υπηρετεί την ανθρωπότητα ως μια τόσο αναγκαία γέφυρα μεταξύ ανθρώπων διαφορετικών παραδόσεων και πολιτισμών. Επιδίωξή μας είναι να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με την τουρκική κυβέρνηση σε μια ευρεία γκάμα θεμάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος, μεταξύ των οποίων και η διατήρηση θρησκευτικών και πολιτιστικών μνημείων». Ο Αμερικανός πρέσβης, αρμόδιος για τις διεθνείς θρησκευτικές ελευθερίες, Σαμ Μπράουνμπακ, σε ανάρτησή του στο Twitter έχει τονίσει την τεράστια πνευματική και πολιτιστική σημασία που έχει η Αγία Σοφία για δισεκατομμύρια πιστούς διαφορετικών θρησκειών σε όλο τον κόσμο.
H υπόθεση της Αγιάς Σοφιάς αποτέλεσε και ένα από τα θέματα στην ατζέντα του τηλεφωνήματος που είχαν την Τετάρτη ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και η Άνγκελα Μέρκελ, με τους ηγέτες Τουρκίας και Γερμανίας να συνομιλούν επίσης για ζητήματα όπως η Λιβύη και η πανδημία του κορωνοϊού.
Απάντηση Αγκυρας σε Πομπέο: Η Αγία Σοφία είναι ιδιοκτησία της Τουρκίας
Την έκπληξή της εξέφρασε η Άγκυρα για τις αναφορές του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, σε ό,τι αφορά το καθεστώς της Αγίας Σοφίας.
Σε δήλωσή του, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας Χαμί Ακσόι δήλωσε ότι η κυβέρνηση της χώρας έχει λάβει μέτρα για να προστατεύσει τη θρησκευτική ελευθερία και την ελευθερία των πεποιθήσεων, σημειώνοντας πως οι ελευθερίες αυτές είναι εγγυημένες από το τουρκικό σύνταγμα και τους νόμους, για όλους τους πολίτες χωρίς καμία διάκριση.
Ο κ. Ακσόι σημείωσε πως η Αγία Σοφία είναι ιδιοκτησία της Τουρκίας, όπως όλα τα πολιτιστικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στη χώρα, κάνοντας λόγο για εσωτερικό ζήτημα, στο πλαίσιο των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Άγκυρας.
Αναλυτικά η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ
«Το δελτίο Τύπου που εξέδωσε το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ σχετικά με το καθεστώς της Αγίας Σοφίας μας προκάλεσε έκπληξη.
Η κυβέρνησή μας έλαβε σιωπηλά επαναστατικά μέτρα για να προστατεύσει την ελευθερία της θρησκείας και των πεποιθήσεων, που είναι εγγυημένη από το σύνταγμα και τους νόμους μας, για όλους τους πολίτες μας χωρίς καμία διάκριση.
Σε αυτό το πλαίσιο, προστατεύουμε σχολαστικά όλες τις πολιτιστικές ιδιοκτησίες που κατέχουμε χωρίς καμία διάκριση, συμπεριλαμβανομένης της Αγίας Σοφίας, στο πλαίσιο της παράδοσης της ανεκτικότητας που απορρέει από τον πολιτισμό και την ιστορία μας.
Η Τουρκία φρόντιζε ευλαβικά την ιστορική, πολιτιστική και πνευματική αξία της Αγίας Σοφίας από την κατάκτησή της.
Σε αυτήν την περίπτωση, υπενθυμίζουμε και πάλι μια πραγματικότητα που πρέπει να επαναλαμβάνουμε συνεχώς. Η Αγία Σοφία είναι ιδιοκτησία της Τουρκίας, όπως όλα τα πολιτιστικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στη γη μας.
Κάθε είδους κίνηση επίδειξης ισχύος σχετικά με την Αγία Σοφία είναι επίσης ένα ζήτημα που αφορά τις εσωτερικές μας υποθέσεις στο πλαίσιο πάντα των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Τουρκίας.
Φυσικά όλοι είναι ελεύθεροι να εκφράσουν τη γνώμη τους. Ωστόσο, δεν είναι αποδεκτό το να μιλά κανείς για κυριαρχικά δικαιώματα χρησιμοποιώντας μια γλώσσα "προειδοποιήσεων και επιβολής"».
Μήνυμα Βαρθολομαίου για Αγία Σοφία
Μήνυμα έστειλε ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Βαρθολομαίος, τονίζοντας ότι μία τέτοια απόφαση «θα στρέψει εκατομμύρια χριστιανούς σε όλο τον κόσμο εναντίον του Ισλάμ». Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, κατά τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίων Αποστόλων στο Φερέκιοϊ, είπε ότι «η Αγία Σοφία ανήκει στην ανθρωπότητα». Ανέφερε ότι «το έτος 2016 αποστείλαμε Γράμμα εις τον τότε Διευθυντή Θρησκευτικών Υποθέσεων και εκφράσαμε την ανησυχία μας για την αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας. Δεν θα πρέπει αυτός ο Ναός να γίνει αιτία συγκρούσεων μεταξύ των δύο λαών. Δεν ανήκει μόνο σε αυτόν που κατέχει το μνημείο, αλλά και σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Και ο τουρκικός λαός έχει την ευθύνη της ανάδειξης αυτής της οικουμενικότητας του μνημείου». Και πρόσθεσε: «Η Αγία Σοφία ως μουσείο αποτελεί τόπο και σύμβολο συναντήσεως, αλληλεγγύης και αλληλοκατανοήσεως Χριστιανισμού και Ισλάμ. Η τυχόν μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος θα στρέψει εκατομμύρια χριστιανών σε όλο τον κόσμο εναντίον του Ισλάμ. Το ζητούμενο, όμως, είναι η ενότητα».
Ποια είναι τα κίνητρα του Ερντογάν
Για τα κίνητρα του Τούρκου προέδρου Ερντογάν σε σχέση με την Αγιά Σοφιά, μίλησε στο γερμανικό Καθολικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΝΑ) ο Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου και ιερατικώς προϊστάμενος της Ενορίας Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κολωνίας Κωνσταντίνος Μύρων.
Ποια, πιστεύει, ότι θα είναι η απόφαση των Τούρκων δικαστών;
«Η ελπίδα ότι θα επικρατήσει η λογική πεθαίνει τελευταία. Αλλά η εμπειρία έχει δείξει ότι υπό τον πρόεδρο Ερντογάν η δικαιοσύνη δεν είναι πλέον ανεξάρτητη. Σε ένα τόσο συναισθηματικά και από λαϊκισμό φορτισμένο ζήτημα, η πίεση ενδέχεται να είναι τόσο μεγάλη, ώστε να δοθεί το πράσινο φως στο κίνημα μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί». Αντιλαμβάνεται, συνεπώς, ο ίδιος τον λαϊκισμό ως το βασικό κίνητρο του Ερντογάν; «Ασφαλώς είναι πολύ σημαντικό. Πρόκειται αμιγώς για πολιτική σε επίπεδο συμβόλων. Η Κωνσταντινούπολη έχει εκατοντάδες τζαμιά […]. Επομένως δεν υπάρχει ανάγκη. Ο Ερντογάν θέλει όμως να κινητοποιεί το εθνικιστικό και συντηρητικό-ισλαμιστικό ακροατήριό του. Η Τουρκία περνά οικονομική κρίση και στις δημοσκοπήσεις το κόμμα του ΑΚΡ δεν τα πηγαίνει πλέον πολύ καλά».
Εξάλλου, όπως επισημαίνει ο πατέρας Μύρων, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί θα συνιστούσε τον μεγαλύτερο συμβολικό θρίαμβο ως προς τον τρόπο που ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται το κράτος. «Ο Ερντογάν θέλει να θάψει μια και καλή το κοσμικό σύστημα του ιδρυτή της Τουρκίας Κεμάλ Ατατούρκ και να στηρίξει την περαιτέρω "επαναϊσλαμοποίηση". Υπάρχει καλύτερος τρόπος από το να μετατρέψει και πάλι σε τζαμί την Αγία Σοφία, την οποία ο Ατατούρκ είχε κάνει το 1934 μουσείο; Παράλληλα η πράξη αυτή θυμίζει την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 από τους Οθωμανούς, τους οποίους θέλει να μιμηθεί στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Τρόπον τινά «Make Turkey Great Again», παρότι οι υφιστάμενες συνθήκες στην Εγγύς Ανατολή δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο». Ο πατέρας Μύρων εκτιμά ότι ενδεχόμενη μετατροπή της Αγίας Σοφίας θα έβλαπτε πρωτίστως την ίδια την Τουρκία: «Θα επιδείνωνε τη σχέση μεταξύ Άγκυρας και ΕΕ, κυρίως δε με την ορθόδοξη γείτονα Ελλάδα. Επιπλέον το βήμα αυτό θα ζημίωνε τον τουρισμό στην Κωνσταντινούπολη».
Η θέση της Ρωσίας
Όσον αφορά τη Ρωσία ο πατέρας Μύρων εκτιμά ότι η Μόσχα ακολουθεί μια αντιφατική πολιτική. «Αφενός η Αγία Σοφία είναι ιερή και για την ρωσική ορθόδοξη εκκλησία και η πολιτική του Ερντογάν προκαλεί αντιδράσεις. Αφετέρου ο Πούτιν προσπαθεί να τα βρει μαζί του στο θέμα της Συρίας, αποφεύγοντας άλλα θέματα που προκαλούν τριβές. Σε αυτά προστίθεται ότι ο Βαρθολομαίος αναγνώρισε την Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας παρά τη βούληση του Πατριαρχείου της Μόσχας […] που τηρεί τώρα αποστάσεις στο ζήτημα της Αγίας Σοφίας. Πιθανότατα όμως να ενταθούν οι ρωσικές πιέσεις εάν το δικαστήριο συναινέσει την Πέμπτη (σσ. υπέρ της μετατροπής της Αγίας Σοφίας)». Ποιο θα ήταν όμως το όνειρο του ιδίου για την Αγία Σοφία; Να γίνει, ενδεχομένως, και πάλι εκκλησία; «Όχι, η μετατροπή της σε μουσείο ήταν μια σοφή απόφαση του Ατατούρκ» λέει χαρακτηριστικά ο πνευματικός, προσθέτοντας πως επρόκειτο για έναν συμβιβασμό που ικανοποιεί όλες τις πλευρές εδώ και σχεδόν 90 χρόνια. «Έτσι θα έπρεπε να παραμείνει».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου