Μεγάλα ναυάγια στις ελληνικές θάλασσες: 1900-1950

Από το «Σαρκία»(1900) στο «Χειμάρρα»(1947)…

Μερικά από τα μεγαλύτερα ναυάγια του πρώτου μισού του περασμένου αιώνα σε καιρό ειρήνης..και ανάμεσα τους… ένα μικρότερο : το «Αγία Ζώνη ΙΙ» (!) που ναυάγησε στην Κυπαρισσία το 1940…
Οι ελληνικές θάλασσες είναι μία πολυσύχναστη οδός διέλευσης μεγάλου αριθμού πλοίων. Χιλιάδες νησιά και νησίδες υπάρχουν σ’ αυτές, τα βάθη των οποίων είναι μεγάλα και οι ακτές απότομες.




Έτσι, για τα πλοία που ταξιδεύουν στο Αιγαίο, το Ιόνιο, το Κρητικό και τα άλλα ελληνικά πελάγη, ελλοχεύουν πολλοί κίνδυνοι. Τα ναυάγια στις ελληνικές θάλασσες, από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι σήμερα, είναι χιλιάδες, πολλά από τα οποία δεν τα γνωρίζουμε καν.
Με μερικά από τα μεγαλύτερα ναυάγια στις ελληνικές θάλασσες  από το 1900 έως το 1950, θ’ ασχοληθούμε στο σημερινό μας άρθρο.



Στο βιβλίο «Τα Ναυάγια στις ελληνικές θάλασσες  (1900-1950)», ο αείμνηστος  Χρήστος  Ντούνης (1935-2010) , Αντιναύαρχος και Επίτιμος αρχηγός του Λ.Σ., αναφέρει ότι στα 50 αυτά χρόνια , 1.527 πλοία (1.227 ελληνικά και 300 ξένα) ναυάγησαν στις θάλασσες μας ! Το βιβλίο αυτό που σήμερα πλέον έχει εξαντληθεί είναι η αφορμή και ο …καπετάνιος μας στο σημερινό άρθρο. Για πρακτικούς λόγους, δε θα ακολουθήσουμε χρονολογική σειρά στην αναφορά των ναυαγίων και δε θα αναφερθούμε στα εκατοντάδες πλεούμενα που χάθηκαν στα ελληνικά νερά κατά τους δύο παγκοσμίους πολέμους του περασμένου αιώνα.

ΑΤΜΟΠΛΟΙΟ «ΣΑΡΚΙΑ»(1900)
Στις 18/9/1900 , το ατμόπλοιο Σαρκία, που εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς – Κωνσταντινούπολη , συνάντησε στο ακρωτήριο Καφηρέας (Κάβο Ντόρο)  ισχυρούς ΒΑ ανέμους (τα γνωστά μας μελτέμια), εξαιτίας των οποίων  έμεινε ακυβέρνητο στη φουρτουνιασμένη θάλασσα για μερικές ώρες .Η σφοδρότητα της κακοκαιρίας ήταν τέτοια που το πλοίο τελικά βυθίστηκε, με αποτέλεσμα 60-100 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους . Όπως αναφέρει ο κορυφαίος μετεωρολόγος  μας Δημήτρης Ζιακόπουλος στο μπλογκ του, από τις ανακρίσεις προέκυψε ότι λίγο πριν το ναυάγιο, Αιγύπτιοι ναύτες πουλούσαν στους επιβάτες σωσίβια. Η τιμή τους; Μία χρυσή λίρα το καθένα…

ΑΤΜΟΠΛΟΙΟ «IMPERATRICE»(1907)
Το πανέμορφο Ελαφονήσι της Κρήτης και οι γύρω απ’ αυτό σκόπελοι και ύφαλοι , ήταν γνωστά στην αρχαιότητα ως «Μουσαγόραι Νήσοι» . Εκτός  όμως από το απαράμιλλο κάλλος του, το Ελαφονήσι και η περιοχή γύρω απ’ αυτό, είναι  ιδιαίτερα επικίνδυνα για τα διερχόμενα πλοία, κυρίως  όταν επικρατεί θαλασσοταραχή.



Γι’ αυτό και η περιοχή  είναι γνωστή με την, καθόλου καλακευτική ονομασία «Τάφος των ναυτικών». Στο Ελαφονήσι, ναυάγησε το αυστριακό ατμόπλοιο «Imperatrice» (9/2/1907, με το Ιουλιανό Ημερολόγιο) . Το πλοίο αυτό είχε ναυπηγηθεί πριν 20 χρόνια και εκτελούσε το δρομολόγιο Τεργέστη –Καλκούτα. Είχε πλήρωμα 114 άνδρες και μετέφερε 38 επιβάτες μαζί με χιλιάδες τόνους ζάχαρης και άλλων προϊόντων. Το πλοίο στις 04:10 της Παρασκευής 9/2/1907, σφήνωσε με την πλώρη στα βράχια. Στη θάλασσα έπεσαν 50 άτομα. Από αυτούς 12 σώθηκαν και 38 πνίγηκαν. Μόνο  17 από αυτούς βρέθηκαν και ενταφιάστηκαν στο Ελαφονήσι. Οι περισσότεροι πήγαν στην πλώρη για ασφάλεια, καθώς όπως αναφέραμε, το πλοίο ήταν σφηνωμένο στα βράχια και δύσκολα θα βυθιζόταν. Όταν  τα νέα μαθεύτηκαν στα Χανιά, μετά από μιάμιση  μέρα (!) έφτασαν στο Ελαφονήσι τα ρωσικά πλοία «212» τορπιλοβόλο του ρωσικού ναυτικού ,το «Κιβίνιτς» και το πλοίο «Κάστωρ». Ιδιαίτερα το «212» μετέφερε στα Χανιά πολλούς  από αυτούς που βρίσκονταν στην πλώρη του πλοίου. Σημαντική ήταν η προσφορά του ηγούμενου της Μονής Χρυσοσκαλίτισσας Γρηγόριου Πλοκαμμάκη, ο οποίος ως  επικεφαλής 50 κατοίκων των γύρω χωριών  και ενός αστυνομικού, βοήθησε σημαντικά στη διάσωση πολλών ναυαγών. Οι τραυματισμένοι 32 στον αριθμό μεταφέρθηκαν στη Μονή, όπου 4 μοναχές τους περιέθαλψαν. Τεράστια ήταν η συμβολή του δεινού κολυμβητή Παναγή Μωτάκη,  ο οποίος  βούτηξε στη θάλασσα και δένοντας ένα σχοινί σε μια σχεδία που παρασυρόταν από το κύμα, την τράβηξε στην ακτή, σώζοντας 6 ανθρώπους που επέβαιναν σε αυτή. Ένας αστυνομικός, αψηφώντας  τη φουρτουνιασμένη θάλασσα έπεσε στα παγωμένα νερά και έσωσε τη ζωή  μιας κοπέλας, η οποία πνιγόταν καθώς είχε γλιστρήσει  από μία σχεδία. Στο Ελαφονήσι, το 1922 χτίστηκε φάρος, το φως του οποίου ήταν ορατό από 40 μίλια μακριά. Κατά την αποχώρησή  τους από την Κρήτη οι Γερμανοί, μετά την λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ανατίναξαν  τον φάρο….     Και μια ακόμη απίστευτη ιστορία. Ένας ρακένδυτος άνδρας, μερικά χρόνια μετά το ναυάγιο στεκόταν έξω από το Υπουργείο Ναυτικών για μέρες. Τελικά, διαπιστώθηκε, ότι ήταν ο κυβερνήτης  του ρωσικού πλοίου «212» Νικόλαος Φιλοσοφόφ, πρώην ανώτερος αξιωματικός  του ρωσικού ναυτικού και διευθυντής των φάρων του Ευξείνου, ο οποίος καταδιώχθηκε από το νέο καθεστώς της Ρωσίας και βρέθηκε στην Ελλάδα. Είχε μαζί του μια επιστολή από τη βασίλισσα Όλγα, που έγραφε μεταξύ άλλων : «…. ο φέρων να βοηθηθεί» . Ο διευθυντής των φάρων Στυλιανός Λυκούδης, εισηγήθηκε στον Υπουργό Ναυτικών Ανδρέα Μιαούλη ( δισέγγονο του θρυλικού Ναυάρχου του 1821) να τον διορίσει επιστάτη στον φάρο του Ελαφονησίου, που θα λειτουργούσε σε λίγες μέρες!  Έτσι και έγινε … Τελικά, όντως, τα καλύτερα σενάρια τα γράφει η ζωή.  Περισσότερα για το ναυάγιο του «Imperatrice» στο εξαιρετικό, σχετικό άρθρο, του Μιχάλη Γ. Κελαϊδή στα «Χανιώτικα Νέα» (15/1/2013), που υπάρχει στο διαδίκτυο.

ΑΤΜΟΠΛΟΙΟ « ΠΟΠΗ» (1934) 
Το ατμόπλοιο «Πόπη» ( πρώην «SAYONARA»  «GOIZE KO IZARRA» και  «ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ») ναυπηγήθηκε το 1880 στη Σκωτία.

Το «Πόπη» από το 1929 ανήκε στην «Ηπειρωτική Ακτοπλοΐα» . Στις 27 Νοεμβρίου του1934, με πλοίαρχο τον Γεώργιο Πυλάλη, εκτελούσε το δρομολόγιο : Πειραιάς-Σύρος-Πάρος-Νάουσα Πάρου-Νάξος-Φολέγανδρος-Σίκινος-Οία-Ίος-Θήρα-Ανάφη-Αμοργός-Αιγιάλη-Σχοινούσα-Ηρακλειά-Κουφονήσια (!!!) με επιστροφή μέσω Νάξου-Πάρου-Σύρου στον Πειραιά…. Το πλοίο μετέφερε 122 επιβάτες, που τελικά διαπιστώθηκε ότι ήταν τουλάχιστον 140.



Το πλοίο, που ήταν φορτωμένο με διάφορα προϊόντα, κυρίως τυριά, προσάραξε στη νησίδα Κασίδης ( ή Κασίδι), κοντά στις Φλέβες (Σύμφωνα με το «ΕΠΙΤΟΜΟ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ» προσάραξε στη Φλεβοπούλα ) .Επικράτησε πανικός. Το πλήρωμα άφησε τους επιβάτες στην τύχη τους φροντίζοντας να μεταφέρει στη βραχονησίδα τα τυριά που μετέφερε (!). Ο αριθμός των θυμάτων παραμένει άγνωστος. Αλλού γίνεται λόγος για 9, αλλού για 11 νεκρούς. Οι ναυαγοί παραλήφθηκαν από τα επιβατηγά, «Λέων» και  «Πέτρος». Το «Πόπη» ανελκύστηκε 18 μέρες αργότερα από το ναυαγοσωστικό  « Μαριγώ Μάτσα» επισκευάστηκε και αφού μετονομάστηκε σε «Ήπειρος» συνέχισε τα ταξίδια του ως το 1940, οπότε και  πουλήθηκε σε αλλοδαπούς…



Στο διαδίκτυο, αναφέρεται ότι η γνωστή φράση  «έγινε της Πόπης» προήλθε από το ναυάγιο του συγκεκριμένου πλοίου και τον πανικό που επικράτησε.

Στη σχετική βιβλιογραφία όμως (Τάκης Νατσούλης, Γεώργιος Σιέττος, Γιολάντα Τσορώνη ) που διαθέτουμε, δεν βρήκαμε κάτι τέτοιο…



ΕΠΙΒΑΤΗΓΟ «ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ» (1937)

Την 1η Αυγούστου 1937, το πετρελαιοκίνητο επιβατηγό «Ανάστασις» προερχόμενο από τη Σουβάλα της Αίγινας, έμπαινε  στο λιμάνι του Πειραιά. Εκείνη την ώρα εξερχόταν από τον Πειραιά το επιβατηγό ατμόπλοιο  «Ύδρα». Από λάθος συνεννόηση, τα δύο πλοία συγκρούστηκαν και το «Ανάστασις» βυθίστηκε. Σ’ αυτό, το μάλλον απρόσμενο ναυάγιο, έχασαν τη ζωή τους 25 άνθρωποι. Η σύγκρουση των πλοίων, έγινε αντιληπτή από τους θαμώνες των νυχτερινών κέντρων της παραλίας,  λόγω της μικρής απόστασης από την ακτή. (300 μέτρα)
Το ναυάγιο, έγινε και τραγούδι από τον Κώστα Ρούκουνα με τίτλο «Οι Αδικοπνιγμένοι». Πολύ σύντομα όμως, αποσύρθηκε από την κυκλοφορία και απαγορεύτηκε, έπειτα από αίτημα πλοιοκτήτριας εταιρείας, που θεωρούσε ότι δυσφημιζόταν από αυτό…



ΑΤΜΟΠΛΟΙΟ «ΑΜΒΡΑΚΙΑ» (1939)

Το επιβατηγό ατμόπλοιο «Αμβρακία»,  είχε ναυπηγηθεί το 1896 στην Αγγλία. Το 1919, αγοράστηκε από Έλληνες. Στις 25 Οκτωβρίου 1939, ξεκίνησε από τον Βόλο (στις 18:00 περίπου), για Χαλκίδα, με πλοίαρχο τον Γαλαξιδιώτη Ευθύμιο Βλασσόπουλο. Στις 21:00, απέπλευσε από τους Ωρεούς για τη Χαλκίδα. Οι καιρικές συνθήκες ήταν καλές. Ενώ πλησίαζε την άκρη Λιθάδα, προσάραξε σε αμμώδη βυθό. Τα νερά κατέκλυσαν το «Αμβρακία» που πήρε κλίση προς τα αριστερά. Ο πλοίαρχος και τα άλλα 14 μέλη του πληρώματος έχασαν την ψυχραιμία τους και δεν κατέβασαν τις σωσίβιες λέμβους. Τελικά το πλοίο εγκαταλείφθηκε, αλλά 7 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ανάμεσα τους κι ένα αβάπτιστο παιδί.

Χαρακτηριστικό είναι, ότι το «Αμβρακία» μετέφερε και 545 αιγοπρόβατα (!), τα οποία όπως εικάζουμε θα βρήκαν τραγικό θάνατο στα νερά του Βόρειου Ευβοϊκού.


ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΚΙΝΗΤΟ «ΑΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ» (1941)

Το «Αγία Ειρήνη», είχε αποπλεύσει από την Αγριά Βόλου για τη Ραφήνα με φορτίο 16 τόνους μήλα. Στις 8.30π.μ της 5ης Δεκεμβρίου 1941, κοντά στις ακτές του Καλάμου Αττικής, ναυάγησε λόγω θαλασσοταραχής, με τραγικό απολογισμό τον πνιγμό 3 μελών του πληρώματος και 3 επιβατών. Σώθηκε μόνο ο μηχανικός Δημήτριος Δούκας, ο οποίος αν και δεν ήξερε κολύμπι, κατάφερε με τη βοήθεια της τύχης, να φτάσει στην ακτή των Αγίων Αποστόλων, που απείχε 3 μίλια, από το σημείο του ναυαγίου. Το ναυάγιο αποδόθηκε σε κακή φόρτωση, καθώς όλο σχεδόν το φορτίο είχε τοποθετηθεί στο κατάστρωμα του πλοίου.

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΚΙΝΗΤΟ «ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ» (1947)

Το πλοίο «Αγία Ελένη» με κυβερνήτη τον Αντώνιο Φούσκα, απέπλευσε στις 14:00 της 15ης Φεβρουαρίου 1947 από την Πάτρα, για Λευκάδα και Κέρκυρα, με γενικό φορτίο και μερικούς επιβάτες. Στις 15:45, πλέοντας στο δίαυλο ασφαλείας του Πατραϊκού προσέκρουσε σε νάρκη, ανατινάχθηκε και βυθίστηκε, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν όλοι οι επιβάτες.

Το ίδιο σκάφος, στις 20/4/1941, είχε δεχτεί επίθεση από γερμανικά αεροπλάνα, ενώ βρισκόταν στο Ρίο. Ο τότε κυβερνήτης του, για να αποφύγει τη βύθιση, το προσάραξε στα αβαθή. Θύματα δεν υπήρξαν. Το «Αγία Ελένη» στη συνέχεια επισκευάστηκε και άρχισε ξανά τους πλόες, ως το τραγικό του ναυάγιο…

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΚΙΝΗΤΟ «ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ» (1948)

Το «Αγία Μαρίνα» υπερφορτωμένο με 120 τόνους τσιμέντο, γύρω στις 14:00 της 1/9/1948, 10 μίλια έξω από την Κέα, έπεσε σε μεγάλη θαλασσοταραχή και βυθίστηκε. Τα 6 μέλη του πληρώματος βρέθηκαν χωρίς σωσίβια στη θάλασσα, με αποτέλεσμα τα 5 να πνιγούν. Υπεύθυνος για το ναυάγιο, θεωρήθηκε ο κυβερνήτης του «Αγία Μαρίνα», που είχε υπερφορτώσει το πλοίο και δεν έκανε τους κατάλληλους χειρισμούς, την ώρα που ξέσπασε η θαλασσοταραχή. Τελικός προορισμός του πλοίου, ήταν ο Άγιος Νικόλαος της Κρήτης.



ΜΗΧΑΝΟΤΡΑΤΑ «ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ» (1947)

Η μηχανότρατα «Αγία Τριάς», στις 21/1/1947 αλίευε ΒΑ της Σαμοθράκης μέσα σε ναρκοπέδιο(!) Η μηχανότρατα «Αγία Παρασκευή» που αλίευε 200 μέτρα μακρύτερα, έβλεπε τα φώτα της «Αγίας Τριάς», ως τις 22:30, οπότε ξαφνικά αυτά έσβησαν χωρίς να ακουστεί κρότος. Τα ίχνη της από τότε χάθηκαν. Πιθανότατα, η «Αγία Τριάς» αλίευσε νάρκη που ανατινάχθηκε σε βάθος και προκάλεσε εκτεταμένα ρήγματα και την άμεση βύθιση της. Τα 6 άτομα που αποτελούσαν το πλήρωμά του χάθηκαν για πάντα στα νερά του Θρακικού πελάγους…

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΚΙΝΗΤΟ «ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ» (1944)

Το «Άγιος Γεώργιος», είχε αποπλεύσει το πρωί της 26ης Νοεμβρίου 1944, από την Πάτρα για την Πρέβεζα, με 65 επιβαίνοντες και εμπορεύματα. Ενώ έπλεε στην περιοχή του Φάρου του Αγίου Σώστη του Μεσολογγίου, ανατινάχθηκε προσκρούοντας σε νάρκη. Ο κυβερνήτης Π. Κομματάς και 27 επιβάτες χάθηκαν στο ναυάγιο. Το δυστύχημα, οφειλόταν σε βαρύτατο λάθος του κυβερνήτη, που δεν ακολούθησε τις οδηγίες και έπλευσε μέσα σε ναρκοπέδιο. Οι υπόλοιποι επιβάτες διασώθηκαν από το πετρελαιοκίνητο «Άγιος Νικόλαος».



ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΚΙΝΗΤΟ «ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ» (1945)

Κάτι ανάλογο έγινε και με το πετρελαιοκίνητο πλοίο «Άγιος Δημήτριος», που απέπλευσε στις 19/12/1945 από τη Θεσσαλονίκη για τη Χίο χωρίς φορτίο. Γύρω στις 11: 45 της επόμενης μέρας, ενώ έπλεε στον Τορωναίο Κόλπο της Χαλκιδικής, προσέκρουσε σε νάρκη, με αποτέλεσμα 8 επιβαίνοντες να χάσουν τη ζωή τους. Τραυματίστηκαν ο κυβερνήτης Νικόλαος Αργυρούδης, ο οποίος δεν ακολούθησε τις οδηγίες πλου και «μπήκε» σε περιοχή με νάρκες και ο επιβάτης Κωνσταντίνος Βώλος.

ΦΟΡΤΗΓΟ ΑΤΜΟΠΛΟΙΟ «ΑΡΕΤΗ» (1949)

Το «Αρετή», είχε ναυπηγηθεί στην Αγγλία το 1916. Αρχικά, χρησιμοποιήθηκε από τους Βρετανούς ως ναρκαλιευτικό. Το 1946, αγοράστηκε από τους Ροδίτες αδελφούς Χατζηγεωργίου και τον Ιωάννη Μαλτέζο και μετατράπηκε σε φορτηγό.

Στις 6/2/1949 με πλήρωμα 16 άνδρες και 6 επιβάτες, ξεκίνησε από τον Πειραιά για την Κρήτη. Επίσης, μετέφερε 250 τόνους γενικού φορτίου. Γύρω στις 20:30 της 6/2/1949, πλέοντας μεταξύ της νησίδας Αγίου Γεωργίου ( Σαν Τζώρτζη) και Φαλκονέρας, ανατράπηκε, με αποτέλεσμα να πνιγούν 21 άνθρωποι. Σώθηκε μόνο ο ναύκληρος του πλοίου από το επιβατηγό «Αδρίας». Από την κατάθεση του διασωθέντος και τις έρευνες που ακολούθησαν, προέκυψε ότι το ναυάγιο δεν οφειλόταν σε πρόσκρουση του πλοίου σε νάρκη, όπως αρχικά είχε υποστηριχθεί, αλλά σε κακή φόρτωσή του.

Κλείνουμε αυτό το άρθρο για τα ναυάγια στις ελληνικές θάλασσες, με τρία ξεχωριστά περιστατικά.

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΚΙΝΗΤΟ «ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ» (1947)

Μια απίστευτη ιστορία είναι αυτή του πλοίου «Αρχάγγελος». Στις 23/12/1947, ξεκίνησε από τη Σκιάθο για τον Λιμνιώνα της Εύβοιας προκειμένου να φορτώσει ξυλάνθρακες, για λογαριασμού του Χαλκιδαίου εμπόρου Ι. Βυρίνη. Στη διάρκεια του πλου λόγω βλάβης, ρυμουλκήθηκε στον Λιμνιώνα από το πετρελαιοκίνητο «Άγιος Παντελεήμων». Στις 15:00 της 23ης Δεκεμβρίου, τα πλοία αγκυροβόλησαν στην Ευβοϊκή παραλία. Ο ιδιοκτήτης του σκάφους και μηχανικός του Γ. Σωτήρχος, παρέμεινε στο πλοίο για να επιδιορθώσει τη βλάβη, ενώ ο κυβερνήτης του Νικόλαος Παππάς και το υπόλοιπο πλήρωμα, βγήκε στη στεριά. Ξαφνικά, τρεις ένοπλοι αντάρτες τους συνέλαβαν και τους ρώτησαν σε ποιον ανήκει το «Αρχάγγελος». Αυτοί τους απάντησαν ότι ανήκεις στον Γ. Σωτήρχο που βρίσκεται στο σκάφος και επισκευάζει τη μηχανή. Το πλήρωμα τέθηκε υπό τη φρούρηση άλλης ομάδας ενόπλων, ενώ οι 3 αντάρτες που αναφέραμε νωρίτερα πήγαν στο «Αρχάγγελος» και επέστρεψαν μετά από δύο ώρες. Ο αρχηγός τους, Βλαχούτσικος, είπε στους ναυτικούς ότι σκότωσαν τον Γ. Σωτήρχο και έκαψαν το πλοίο τους. Το πλήρωμα αφέθηκε ελεύθερο και, πραγματικά, είδε το «Αρχάγγελλος» να καίγεται. Δυστυχώς, δεν βρήκαμε άλλα στοιχεία για την τραγική αυτή ιστορία…

ΕΠΙΒΑΤΗΓΟ «ΧΕΙΜΑΡΡΑ» (1947)
Αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στις ελληνικές θάλασσες. Στο ναυάγιο του «Χειμάρρα» θα αφιερώσουμε ξεχωριστό άρθρο στο προσεχές μέλλον. Θα αναφερθούμε περιληπτικά στο σημερινό μας άρθρο, παραθέτοντας βασικές πληροφορίες.




Το «Χειμάρρα» είχε ναυπηγηθεί στη Γερμανία το 1905 και έφερε αρχικά το όνομα «Hertha». Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δόθηκε στη χώρα μας στο πλαίσιο των γερμανικών πολεμικών αποζημιώσεων. Με την άφιξή του στην Ελλάδα στο «Χειμάρρα», όπως είχε μετονομαστεί έγιναν μετασκευές , οι οποίες χαρακτηρίστηκαν ιδιαίτερα δαπανηρές από τον Τύπο της εποχής. Τον Ιούλιο του 1946, ξεκίνησε τα δρομολόγιά του στη γραμμή Πειραιάς- Χαλκίδα- Βόλος- Θεσσαλονίκη. Στις 18/1/1947, το «Χειμάρρα» ξεκίνησε το μοιραίο ταξίδι του από τη Θεσσαλονίκη για τον Πειραιά. Ξεκίνησε στις 8:30 από τη συμπρωτεύουσα με  πλοίαρχο τον έμπειρο Σπύρο Μπιλίνη. Στο «Χειμάρρα» που είχε πλήρωμα 87 ατόμων, επέβαιναν 530 επιβάτες. Ανάμεσά τους 244 αδειούχοι στρατιώτες, 34 πολιτικοί κρατούμενοι και 43 χωροφύλακες. Τα μεσάνυχτα το «Χειμάρρα», κατέπλευσε στη Χαλκίδα, απ’ όπου αναχώρησε στη 1:30 της 19ης Ιανουαρίου. Γύρω στις 4:10, το πλοίο βρισκόταν στο Νότιο Ευβοϊκό κοντά στις νησίδες Βερδούγια, ανάμεσα στα Νέα Στύρα και την Αγία Μαρίνα. Από εσφαλμένους χειρισμούς,  προσέκρουσε σε βραχώδη προεξοχή της νησίδας Θαρακωτό ( γνωστής επίσης ως Γάιδαρος ή Λευκασιά ή Δερακωτός). Υπήρξε εισροή υδάτων και το πλοίο έμεινε ακυβέρνητο. Ο πλοίαρχος Μπιλίνης, διέταξε εγκατάλειψη του σκάφους. Οι στρατιώτες και οι χωροφύλακες έκαναν χρήση των όπλων τους(!) για να μπουν πρώτοι στις σωσίβιες λέμβους. Επικράτησε, φυσικά, πανικός. Τελικά 383 άνθρωποι, από τους οποίους οι 42 ήταν μέλη του πληρώματος, έχασαν τη ζωή τους.



Όπως γράφουν οι Κώστας Θωκταρίδης και Άρης Μπιλάλης στο εξαιρετικό βιβλίο-λεύκωμά τους «Ναυάγια στο Ελληνικό Βυθό», οι εφημερίδες της εποχής προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν πολιτικά το ναυάγιο ανάλογα με το «στρατόπεδο» στο οποίο ανήκε η καθεμιά. Γράφτηκε ότι το «Χειμάρρα» βυθίστηκε από εκρηκτικό μηχανισμό που τοποθέτησαν αριστεροί, ότι προσέκρουσε σε νάρκη, για να κατηγορήσουν τον κρατικό μηχανισμό, ενώ άλλοι παρουσιάζουν τον πλοίαρχο ως τον μόνο υπεύθυνο, για να αποφύγουν τις δικές τους ευθύνες….
Περισσότερα για το ναυάγιο του «Χειμάρρα» σε μελλοντικό μας άρθρο. Κλείνουμε το σημερινό μας αφιέρωμα με το ναυάγιο του… «Αγία Ζώνη ΙΙ». Ναι, δε διαβάσατε λάθος.








ΦΟΡΤΗΓΟ ΑΤΜΟΠΛΟΙΟ «ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ» (1940)

Το φορτηγό «Ατμόπλοιο Αγία Ζώνη ΙΙ» (πρώην TARANTO), ναυπηγήθηκε το 1899 στα ιταλικά ναυπηγεία FILI ORLANDO του Λιβόρνο. Το «Αγία Ζώνη ΙΙ», με πλοίαρχο τον Κωνσταντίνο Διαμαντή, φορτωμένο με 1200 τόνους θειάφι (94.000 σάκοι των 50 κιλών), για λογαριασμό της Αγροτικής Τράπεζας, προερχόταν από το εξωτερικό για εκφόρτωση σε Κυπαρισσία, Κυλλήνη, Αίγιο και Πειραιά. Στη Κυπαρισσία έφτασε στις 9:00 της 11/2/1940. Αν και υπήρχε λιμενοβραχίονας και παρά τη ρίψη των 2 αγκυρών του, το πλοίο λόγω των ισχυρών ανέμων προσάραξε σε απόσταση 100 μέτρων από τον λιμενοβραχίονα. Τα ρυμουλκά « Άτρατο» και «Μίμης» αποκόλλησαν το «Αγία Ζώνη ΙΙ» και για να αποφευχθεί η βύθισή του το προσάραξαν σε αμμώδη βυθό με βάθος 5 μέτρα.

Εδώ κλείνουμε το άρθρο – αφιέρωμα σε μερικά από τα μεγαλύτερα ναυάγια σε ελληνικές θάλασσες , το πρώτο μισό του περασμένου αιώνα. Με το θέμα αυτό, θα ασχοληθούμε όπως αναφέραμε και στο μέλλον.

Πηγές:
ΧΡΗΣΤΟΣ Ε. ΝΤΟΥΝΗΣ, «ΤΑ ΝΑΥΑΓΙΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ 1900-1950)», εκδόσεις FINATEC MULTIMEDIA A.E. , Αθήνα 2000.
ΚΩΣΤΑΣ ΘΩΚΤΑΡΙΔΗΣ, ΑΡΗΣ ΜΠΙΛΑΛΗΣ, «ΝΑΥΑΓΙΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΥΘΟ –ΚΑΤΑΔΥΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ» , ΙΔΡΥΜΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ 2015