Η Ελλάδα κέρδισε την δικαστική μάχη για το χάλκινο ειδώλιο 8ου αιώνα π.Χ.

Το χάλκινο ειδώλιο αλόγου, του 8ου αιώνα π.Χ. για το οποίο ο γνωστός οίκος δημοπρασιών Sotheby’s έσυρε την ελληνική κυβέρνηση στα δικαστήρια, επειδή είχε το σθένος να το
διεκδικήσει, δεν θα περάσει σε ξένα χέρια. Η ελληνική πλευρά δικαιώθηκε πλήρως από την εξαιρετικά σημαντική απόφαση, που ελήφθη χθες, από Εφετείο των ΗΠΑ, σύμφωνα με την οποία οι διαφορές σχετικά με μνημεία και αντικείμενα τα οποία έχουν κλαπεί και διατίθενται προς πώληση ή βγαίνουν σε δημοπρασία, δεν θα εκδικάζονται πλέον στα δικαστήρια του τόπου της δημοπρασίας ή σε αυτά της έδρας του Μουσείου ή του Οίκου Δημοπρασιών αλλά θα εφαρμόζονται ανάλογα οι σχετικές νομοθετικές διατάξεις, οι οποίες, στην περίπτωση της Ελλάδας, ορίζουν αποκλειστική διεθνή δικαιοδοσία των Ελληνικών Δικαστηρίων.

Πρόκειται για μια απόφαση – σταθμό που βάζει φρένο στο παράνομο εμπόριο αρχαιοτήτων και ανοίγει επί της ουσίας το δρόμο για την επιστροφή κλεμμένων αρχαιοτήτων στους τόπους από τους οποίους αποσπάστηκαν παρανόμως και βιαίως.
Η διαμάχη με τον οίκο δημοπρασιών Sotheby's ξεκίνησε τον Μάιο του 2018 όταν η ελληνική πλευρά διεκδίκησε το χάλκινο ειδώλιο αλόγου του 8ου αιώνα, ύψους 14 εκ,. το οποίο έβγαινε στο σφυρί με εκτιμώμενη τιμή μεταξύ 150.000 και 250.000 δολαρίων. Αξίζει να σημειωθεί μάλιστα πως στον κατάλογο της δημοπρασίας, ο ίδιος ο Οίκος χαρακτήριζε το ειδώλιο ως «Ελληνικό Ειδώλιο Αλόγου, κορινθιακού τύπου… γεωμετρικής περιόδου, 8ος αιώνας π.Χ. Ελληνικό».

Παρόλα αυτά, όταν η ελληνική πλευρά το διεκδίκησε, βασιζόμενη στον αρχαιολογικό νόμο, σύμφωνα με τον οποίο πρόκειται αρχαίο κινητό μνημείο, το οποίο τίθεται εκτός συναλλαγής και ανήκει στην αποκλειστική κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου, ο οίκος δημοπρασιών επέλεξε να στραφεί δικαστικά εναντίον της, γεγονός πρωτοφανές στα δικαστικά χρονικά. Συνήθως οι κυβερνήσεις κρατών είναι εκείνες που διεκδικούν μέσω της δικαιοσύνης την κυριότητα αρχαιοτήτων που πρόκειται να δημοπρατηθούν.



Το αρμόδιο τμήμα του υπουργείου Πολιτισμού κσι Αθλητισμού κινητοποιήθηκε άμεσα επιβεβαιώνοντας ότι το ειδώλιο προερχόταν από την Ελλάδα και ουδέποτε είχε δηλωθεί η εύρεση του στις Ελληνικές Αρχές ούτε είχε ζητηθεί ή εκδοθεί άδεια κατοχής ή άδεια εξαγωγής του από το έδαφος της Ελληνικής επικράτειας. Με επιστολή του, μάλιστα, προς τον οίκο Sotheby’s ζητούσε την απόσυρση του επίμαχου ειδωλίου από την δημοπρασία αλλά και τον επαναπατρισμό του. Ακολούθησε σκληρή δικαστική διαμάχη η οποία δικαίωσε, σε δεύτερο βαθμό, την Ελλάδα και μαζί της όλες τις χώρες που διεκδικούν την κυριότητα των αρχαιοτήτων τους που επρόκειτο να βγουν στο σφυρί.

Εξάλλου, ήταν αρκετές οι χώρες εκείνες που εξέφρασαν την συμπαράστασή τους στον αγώνα αυτό που έδινε ο χώρα μας. Μετά από σχετικό κάλεσμα της Λίνας Μενδώνη κατέθεσαν στο δικαστήριο υποστηρικτικές επιστολές η Κύπρος, η Ιταλία, το Μεξικό αλλά διάφοροι ξένοι φορείς.

«Το Υπουργείο θα προβεί σε κάθε νόμιμη διαδικασία επαναπατρισμού του ειδωλίου, επισημαίνοντας ότι με τον επαναπατρισμό των κλαπέντων και παρανόμως εξαχθέντων μνημείων στον αρχαιολογικό τους περιβάλλον αποδίδεται στην ιστορία κάθε χώρας, ένα τεκμήριο, ένα μέρος της ιστορίας της» υπογράμμισε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη η οποία έκανε λόγο για μία «τεράστια διεθνή επιτυχία στην καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου αρχαιοτήτων».