Γενοκτονία των Αρμενίων

Γιατί αγνόησε ο Μπάιντεν τον Ερντογάν - Η επόμενη μέρα στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία Η δέσμευση Μπάιντεν που έγινε πραγματικότητα και οι αντιδράσεις στην Τουρκία - Πώς επηρεάστηκαν οι σχέσεις ΗΠΑ- Τουρκίας από την ιστορική δήλωση του Αμερικανού προέδρου - Οι απειλές της Άγκυρας στην Ουάσινγκτον Τι κι αν ο Τζο Μπάιντεν είχε φροντίσει να ενημέρωσει τηλεφωνικά τον Τούρκο ομόλογό του, Ταγίπ Ερντογάν για την πρόθεσή του να αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Αρμενίων. Όταν εντέλει, προχώρησε και επισήμως στην επίσημη ανακοίνωση, οι κλυδωνισμοί στην Άγκυρα δεν αποφεύχθηκαν, με τις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας να εισέρχονται σε ιδιαίτερα τεταμένη φάση.

Εξάλλου, ο Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται να είπε στον Μπάιντεν ότι θα ήταν «κολοσσιαίο λάθος» να προχωρήσει στη δήλωσή του. Ο νέος πρόεδρος της Αμερικής, όμως, φάνηκε αποφασισμένος να διαμηνύσει προς όλες τις κατευθύνσεις ότι πλέον η Τουρκία δεν απολαμβάνει την ασυλία της προηγούμενης τετραετίας (και όχι μόνο).




Ο πρώτος που αντέδρασε ήταν ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου. «Η Τουρκία δεν χρειάζεται μαθήματα από κανέναν για την ιστορία της», δήλωσε. «Οι λέξεις δεν μπορούν να αλλάξουν ή να ξαναγράψουν τη ιστορία. Δεν θα δεχτούμε μαθήματα από κανέναν για την ιστορία μας», πρόσθεσε. Ακολούθησε ο Ιμπραήμ Καλίν. Ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας χαρακτήρισε «ανήθικη» τη στάση που κράτησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ. «Ο πρόεδρος μας ζήτησε τη σύσταση μίας κοινής ιστορικής επιτροπής προκειμένου να διερευνηθούν τα γεγονότα του 1915, αλλά αυτοί που φοβούνται ότι θα αποκαλυφθεί η αλήθεια με έγγραφα, δεν ανταποκρίνονται στην πρόσκληση μας. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ υιοθέτησε μία ανήθικη στάση, αγνοώντας τα γεγονότα». Ο Καλίν έφτασε στο σημείο να απειλήσει εμμέσως και τις ΗΠΑ.

«Θα υπάρξει αντίδραση διαφορετικής μορφής και είδους και βαθμού τις επόμενες ημέρες και μήνες». Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, υπέθεσαν ότι η απειλή αυτή υπονοεί τη μελλοντική απαγόρευση της πρόσβασης των ΗΠΑ στην αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ στη νότια Τουρκία. Δεν θα μπορούσε να λείψει και η αντίδραση του ίδιου του Ταγίπ Ερντογάν. «Κανείς δεν εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι οι συζητήσεις -οι οποίες θα έπρεπε να διεξάγονται από ιστορικούς- πολιτικοποιούνται από τρίτους και γίνονται ένα μέσο παρέμβασης στη χώρα μας», διαμήνυσε στον Αρμένιο Πατριάρχη στην Κωνσταντινούπολη.

Το μήνυμα δεν προοριζόταν μονάχα για αυτόν. Είχε πολλούς παραλήπτες. Ο Αμερικανός πρόεδρος δέχθηκε και τα πυρά της τουρκικής αντιπολίτευσης. Ανεπανόρθωτη ζημιά στην προσπάθεια συμφιλίωσης του τουρκικού και του αρμένικου λαού εκτιμά το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα της Τουρκίας ότι θα προκαλέσει η δήλωση Μπάιντεν και καταλογίζει απερισκεψία στην εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης του AKP. Με ανακοίνωσή του ο εκπρόσωπος του αναφέρει ότι: «Η περιγραφή των τραγικών γεγονότων του 1915 από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζόζεφ Μπάιντεν ως "Γενοκτονία" καταγράφεται στην ιστορία ως σοβαρό λάθος. Αυτή η δήλωση θα έχει αρνητικό αντίκτυπο όχι μόνο στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ, αλλά και σε οποιαδήποτε πιθανότητα συμφιλίωσης μεταξύ των λαών της Αρμενίας και της Τουρκίας, θα προκαλέσει δε επίσης, ανεπανόρθωτη ζημία».

Ακολούθησε και η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας. Κάλεσε τον Αμερικανό πρέσβη στην Άγκυρα, διαβιβάζοντας την «έντονη αντίδραση» της χώρας για την κίνηση της Ουάσινγκτον. Το τουρκικό ΥΠΕΞ σε ανακοίνωσή του ανέφερε, μάλιστα, ότι ο υφυπουργός Εξωτερικών Σεντάτ Ονάλ, είπε στον πρεσβευτή των ΗΠΑ Ντέιβιντ Σάτερφιλντ, ότι η ανακοίνωση δεν έχει καμία νομική βάση και ότι η Άγκυρα «την απορρίπτει, τη βρίσκει απαράδεκτη και την καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο». Σημείωσε μάλιστα ότι η ανακοίνωση προκαλεί «πλήγμα στις σχέσεις που θα είναι δύσκολο να επιδιορθωθεί».

Στην πραγματικότητα, το πλήγμα αυτό είχε προηγηθεί της ανακοίνωσης. Ο Τζο Μπάιντεν αρνιόταν επί τρεις μήνες να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον Τούρκο ομόλογό του, παρά τις επίμονες προσπάθειες και τα πολλαπλά αιτήματα του τελευταίου. Εκτός από τη σιγή ασυρμάτου, η Ουάσινγκτον επέβαλε κυρώσεις στην Τουρκία για την αγορά ρωσικών αντιπυραυλικών συστημάτων. Εκτός από τον ίδιο τον Αμερικανό πρόεδρο, ο Ερντογάν έχει δοκιμάσει τις αντοχές σύσσωμου του αμερικανικού πολιτικού συστήματός. Εκτός των άλλων, ο πρόεδρος Μπάιντεν έχει ιδιαίτερη σχέση με την αρμενική κοινότητα της Αμερικής. Είχε, άλλωστε, προεκλογικά δεσμευτεί για την αναγνώριση αυτή.



Στην Αρμενία επικρατεί αναταραχή, εξαιτίας των πρόωρων εκλογών. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι η πρωτοβουλία του Αμερικανού πρόεδρου δεν προκάλεσε ενθουσιασμό και ικανοποίηση. Λίγο πριν παραιτηθεί ενόψει των εκλογών, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν χαιρέτισε την «ιστορική», όπως την χαρακτήρισε απόφαση. Ευχαρίστησε τον πρόεδρο των ΗΠΑ σε μια ανάρτηση στο Facebook για αυτό το «πολύ ισχυρό βήμα προς τη δικαιοσύνη και την ιστορική αλήθεια», και το οποίο προσφέρει «ανεκτίμητη υποστήριξη στους απογόνους των θυμάτων της Γενοκτονίας των Αρμενίων».

«H ατιμωρησία για τη γενοκτονία των Αρμενίων εμπνέει όσους σχεδιάζουν νέα διεθνή εγκλήματα» ανέφερε σε ανακοίνωσή του και το υπουργείο Εξωτερικών της Αρμενίας.