ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Προοίμιο

Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την εκπαίδευση εδράζεται  στο δίπολο : 
Δημόσια Εκπαίδευση, δωρεάν, δημοκρατική, μαζική αφ΄ενός και αφετέρου ποιοτικά αναβαθμισμένη

Τα νεοφιλελεύθερα διλήμματα «ποιοτική εκπαίδευση για λίγους ή μαζική εκπαίδευση χαμηλού επιπέδου», «αριστεία ή δημοκρατία», είναι προσχηματικά και αναπαράγουν
γνωστά από το παρελθόν, διαχρονικά επιχειρήματα των συντηρητικών και αντιδραστικών κοινωνικών δυνάμεων. Για την Αριστερά, η ευρεία συμμετοχή στο μορφωτικό αγαθό της Παιδείας αποτελεί στοιχείο χειραφέτησης των λαϊκών μαζών και εμβάθυνσης της δημοκρατίας. Σήμερα παρά ποτέ η γνώση είναι δύναμη, είναι μέσο κατανόησης, διαχείρισης και αλλαγής της κοινωνίας κι αυτή τη δύναμη η Αριστερά τη θέλει στα χέρια των πολλών, κι όχι των ελίτ, για μια συλλογική, δημοκρατική αυτοδιαχείριση.

Η υφιστάμενη κατάσταση αναλύεται σε θεσμικό, οικονομικό, εκπαιδευτικό και λειτουργικό επίπεδο και  καταγράφονται οι κύριες  νεοφιλελεύθερες και μνημονιακές πολιτικές για την εκπαίδευση, τις οποίες είναι απαραίτητο να ανατρέψουμε. Το στρατηγικό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ για την ανασυγκρότηση της δημόσιας εκπαίδευσης βρίσκεται στον αντίποδα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής και των μνημονίων,  επιδιώκει την πλήρη αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος με βάση τη σύγχρονη επιστημονική γνώση και τις αξίες της αριστεράς από τις οποίες προκύπτουν οι άξονες της εκπαιδευτικής ανασυγκρότησης που προτείνουμε.

 O σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός προγράμματος συνολικής ανασυγκρότησης της δημόσιας εκπαίδευσης απαιτεί μακρόχρονες διαδικασίες, πρόβλεψη μεταβατικών σταδίων και δοκιμαστικές εφαρμογές πριν τη γενικευμένη εφαρμογή των αλλαγών. Στις  σημερινές όμως συνθήκες απαιτούνται άμεσες λύσεις σε μια σειρά χρονίζοντα προβλήματα, τα οποία έχει επισωρεύσει και παροξύνει η καταστροφική εκπαιδευτική πολιτική των τελευταίων χρόνων, γι’ αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ έχει επεξεργαστεί παράλληλα και ένα άμεσο πρόγραμμα, που θα προωθήσει προς εφαρμογή από την επομένη της συγκρότησης της κυβέρνησης της Αριστεράς. Το πρόγραμμα αυτό θα περιλαμβάνει τις άμεσες ενέργειες της κυβέρνησης της αριστεράς  για την εκπαίδευση και θα κατατείνει σε δυο στόχους αφ’ ενός να περιορίσει τις καταστροφικές συνέπειες  που έχουν επιφέρει οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές στην εκπαίδευση και αφετέρου να ανοίξει το δρόμο για την συνολική εκπαιδευτική ανασυγκρότηση που προτείνουμε. Ένα τέτοιο πρόγραμμα, άμεσα εφαρμόσιμο και οικονομικά εφικτό, παρουσιάζουμε μαζί με ένα πρώτο σχέδιο κοστολόγησής  του.

     Γνωρίζουμε ότι η διαμόρφωση ενός σχεδίου συνολικής ανασυγκρότησης της εκπαίδευσης και ανασχεδιασμού της εκπαιδευτικής πολιτικής είναι μια διαδικασία συνεχούς επανατροφοδότησης και προσαρμογών. Απαιτείται κοινωνική νομιμοποίηση, η οποία προϋποθέτει ευρεία κοινωνική συναίνεση και κυρίως την ενεργό συμμετοχή εκπαιδευτικών και εκπαιδευομένων. Δεν μας διαφεύγει το γεγονός ότι η εικόνα αλλάζει καθημερινά, ότι οι αλλοιώσεις που συντελούνται  και οι παθογένειες που εντείνονται αποκτούν στοιχεία μονιμότητας και ότι η ανάταξή τους θα απαιτήσει μεγάλη προσπάθεια, χρόνο και πόρους.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Για τον ΣΥΡΙΖΑ η παιδεία αποτελεί καθολικό ανθρώπινο δικαίωμα και κοινωνικό αγαθό. Είναι υποχρέωση της πολιτείας να παρέχει δημόσια δωρεάν εκπαίδευση ισότιμα σε όλους, με στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας. Η άρση των ταξικών φραγμών, η απάλειψη των κάθε λογής διακρίσεων και η δωρεάν παροχή δημόσιας παιδείας υψηλού επιπέδου αποτελούν για μας  θεμελιακές αξιακές στοχεύσεις.


1. ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΟΝΙΑ: Η ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Η Ευρωπαϊκή στρατηγική για την εκπαίδευση.
Οι μακροχρόνιες νεοφιλελεύθερες επιλογές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ όπως και αυτές των μνημονιακών κυβερνήσεων εντάσσονται απόλυτα στο πλαίσιο της κυρίαρχης ευρωπαϊκής στρατηγικής για την εκπαίδευση.  Η διεθνής νεοφιλελεύθερη τάση ελέγχου της εκπαίδευσης αποτυπώνεται στις οδηγίες του ΟΟΣΑ, του ΠΟΕ, της GATS και των ευρωπαϊκών συνθηκών της Μπολόνια, της Πράγας κλπ.
Η συμμόρφωση με τις οδηγίες αυτές οδηγεί στην ιδιωτικοποίηση , στη συρρίκνωση και διάλυση της Δημόσιας Εκπαίδευσης. Ένα ιδιωτικοποιημένο εκπαιδευτικό σύστημα υπηρετεί τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς εκπαιδευτικών υπηρεσιών και προϊόντων, τυποποιημένων και πιστοποιημένων, ώστε να μπορούν να ανταλλάσσονται με ένα γενικό ισοδύναμο. Η αγορά αυτή παράγει επιστήμονες πολλών ταχυτήτων ( ευέλικτους, πολλών ταχυτήτων περισσότερο ή λιγότερο αναλώσιμους) ως αποτέλεσμα του κατακερματισμού των πτυχίων και των γνωστικών αντικειμένων.
Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που σχεδιάζεται για τις ανάγκες της αγοράς απαιτεί την κυριαρχία του επιχειρηματικού προτύπου τόσο στο Δημόσιο Σχολείο όσο και στην Ανώτατη Εκπαίδευση και Έρευνα. Διαστρεβλώνει τον μορφωτικό ρόλο της εκπαίδευσης αντικαθιστώντας την ολιστική γνώση αποκλειστικά  με δεξιότητες, κατάρτιση, μαθητεία, διά βίου μάθηση, παρέχοντας στρεβλή και αποσπασματική εξειδίκευση ,κάτω από τους ψευδεπίγραφους τίτλους «κοινωνία της γνώσης» και « κοινωνία της πληροφορίας».
Αποφασιστικά μέσα για την ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης και την εμπορευματοποίηση της γνώσης είναι η απόσυρση των κρατών μελών της ΕΕ από την υποχρέωση να  χρηματοδοτούν την εκπαίδευση και η μετακύλιση των δαπανών στους πολίτες με την επιβολή διδάκτρων.

Οι «εθνικές» πολιτικές για την εκπαίδευση
     Στην Ελλάδα οι κυβερνήσεις, τόσο τις προηγούμενες δεκαετίες με τις ασκούμενες νεοφιλελεύθερες πολιτικές τους, όσο και εν συνεχεία οι τωρινές, μέσω της εφαρμογής των μνημονίων και των εφαρμοστικών νόμων, οργάνωσαν και συστηματοποίησαν την διάλυση της δημόσιας εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες της.
Ειδικότερα η σημερινή τραγική κατάσταση στην εκπαίδευση έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

Α. ΕΚΠΤΩΧΕΥΣΗ ΚΑΙ ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ.

Νεοφιλελεύθερα ιδεώδη και μνημόνια παράγουν μια εκπαιδευτική πολιτική με σαφές ταξικό πρόσημο που, σε συνθήκες κρίσης, παροξύνει τις ταξικές και κοινωνικές ανισότητες. Ενισχύει τον αναλφαβητισμό και τους αποκλεισμούς. Εντείνει τον ανταγωνισμό και μεταθέτει διαρκώς τις ευθύνες σε κάθε μεμονωμένο άτομο αποδυναμώνοντας κάθε έννοια συλλογικότητας. Μειώνει τις ροές προς την Ανώτατη Εκπαίδευση, συρρικνώνει  τη δημόσια εκπαίδευση σε οικονομικούς πόρους, σε υποδομές, σε ανθρώπινο δυναμικό αλλά και σε περιεχόμενο.

Οι πόροι και οι υποδομές, το ανθρώπινο δυναμικό.
Με πρόσχημα το χρέος οι δαπάνες για την παιδεία έφτασαν σε οριακά επίπεδα, στο 2,51 % επί του ΑΕΠ που σημαίνει το 50% των δαπανών του 2009 για τη δημόσια εκπαίδευση. Σχολεία, Ιδρύματα της Ανώτατης Εκπαίδευσης  και Ερευνητικά Κέντρα αδυνατούν να λειτουργήσουν.
Στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση από το 2011 καταργήθηκαν ή συγχωνεύθηκαν πάνω από 1.200 σχολεία και 102 επαγγελματικές σχολές, κοντά στο 10% των σχολικών μονάδων, ποσοστό που συνεχώς κάθε σχολική χρονιά  αυξάνεται. Βασικές υποστηρικτικές δομές και εκπαιδευτικές υπηρεσίες συρρικνώθηκαν ή καταργήθηκαν. Μόνο στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχει μειωθεί το διδακτικό προσωπικό κατά 30% από τον Ιούνιο του 2010, τάση που επιτείνεται με την πρωτοφανή και εγκληματική άρνηση να γίνουν νέοι, αναγκαίοι διορισμοί
Στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση το νέο θεσμικό πλαίσιο (Ν.4009/11, Ν.4076/12 κλπ) και το σχέδιο ΑΘΗΝΑ οδηγούν στη συρρίκνωση και αλλοίωση των ακαδημαϊκών χαρακτηριστικών της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Συνεχίζοντας τη διαλυτική για τη δημόσια παιδεία και έρευνα πολιτική της, η μνημονιακή κυβέρνηση επιχειρεί πλήρη απορρύθμιση και ιδιωτικοποίηση της  Έρευνας. Με δηλωθέντες πόρους περίπου στο 0,5% του συνεχώς μειούμενου ΑΕΠ και με βάση συνεχείς περικοπές τόσο στους προϋπολογισμούς των ερευνητικών κέντρων όσο και στη χρηματοδότηση της έρευνας, η πολιτική αυτή οδηγεί σε ολοσχερή συρρίκνωση και διάλυση της ερευνητικής δραστηριότητας στη χώρα. Τα ΑΕΙ, τα ερευνητικά κέντρα καθώς και σημαντικές δημόσιες ερευνητικές και τεχνολογικές υποδομές απαξιώνονται, το διδακτικό και το ερευνητικό δυναμικό δεν ανανεώνεται. Παράλληλα, επιδιώκεται να παρουσιαστεί η πολιτική αυτή  ως προσπάθεια σύνδεσης της έρευνας με την επιχειρηματικότητα με σκοπό την «ανάπτυξη».
Εν ονόματι της δημοσιονομικής προσαρμογής και των  όρων των Μνημονίων, στην Τεχνική- Επαγγελματική Εκπαίδευση καταργήθηκαν, εν μία νυκτί, οι ειδικότητες υγείας-πρόνοιας, γραφικών τεχνών και αισθητικής-κομμωτικής  με αποτέλεσμα 20.000 μαθητές να μην μπορούν να ολοκληρώσουν τη φοίτησή τους στη δημόσια εκπαίδευση και να αποτελέσουν τη πελατεία των κάθε είδους ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων. 1992 εκπαιδευτικοί τέθηκαν σε καθεστώς διαθεσιμότητας. Το μέτρο της διαθεσιμότητας των 1.349 διοικητικών υπαλλήλων των ΑΕΙ  αποτελεί ένα ακόμη  συντριπτικό χτύπημα στη δημόσια Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με πολύ αρνητικά  αποτελέσματα  για τους φοιτητές, τους διδάσκοντες αλλά και όλη την κοινωνία, αφού η φοιτητική μέριμνα, η σίτιση, η φύλαξη, οι βιβλιοθήκες , οι γραμματείες Τμημάτων και Σχολών, τα κέντρα δικτύων και τα εργαστήρια πλήττονται ανεπανόρθωτα.. Παράλληλα σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ συνεχίζεται η μείωση του διδακτικού προσωπικού, δεν προκηρύσσονται νέες θέσεις, έχουν  εξαφανισθεί οι συμβασιούχοι διδάσκοντες, με προφανείς δυσμενείς συνέπειες στο εκπαιδευτικό έργο των Ιδρυμάτων.
Οι εφαρμοζόμενες μνημονιακές πολιτικές έχουν εγκλωβίσει  τα Ερευνητικά Κέντρα της χώρας σε οριακό και οικονομικά ασφυκτικό πλαίσιο λειτουργίας που οδηγεί σημαντικές δημόσιες ερευνητικές & τεχνολογικές υποδομές σε απαξίωση, συρρίκνωση και ιδιωτικοποίηση και μεγάλο και πολύτιμο για τη χώρα ερευνητικό δυναμικό και ειδικά πολλούς νέους επιστήμονες, σε αναγκαστική φυγή στο εξωτερικό.
Λόγω της παντελούς έλλειψης φοιτητικής μέριμνας φοιτητές προερχόμενοι από φτωχά κοινωνικά στρώματα αδυνατούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Όλο και μεγαλύτερος αριθμός νέων επιστημόνων, υπό το βάρος της τεράστιας ανεργίας, παίρνουν τον δρόμο της μετανάστευσης, έχοντας ξεπεράσει  τις 100 χιλιάδες τη μνημονιακή τριετία.

Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης
Όσον αφορά το περιεχόμενο της εκπαίδευσης, η γενική παιδεία υποβαθμίζεται συνολικά. Η ειδίκευση και κατάρτιση αντικαθιστά τη συνταγματική επιταγή για την καλλιέργεια της ολιστικής γνώσης. Με στόχο τη διάπλαση μέσα από την εκπαίδευση ενός πολίτη που θα υπηρετεί τη νεοφιλελεύθερη αντίληψη, η μόρφωση μετατρέπεται σε επιχείρηση καθαρά εργαλειακή, σε αναζήτηση του δήθεν χρηστικού, καλλιεργώντας δεξιότητες που γρήγορα απαξιώνονται και δημιουργούν εργαζόμενους άμεσα αξιοποιήσιμους, φτηνούς και αναλώσιμους. Ο οργανικός και ο λειτουργικός αναλφαβητισμός  συνεχώς αυξάνουν. Η σχολική διαρροή μεγαλώνει.
Στα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ κυριαρχεί ο κατακερματισμός των πτυχίων και διπλωμάτων. Τα επιστημονικά αντικείμενα των πτυχίων διαλύονται. Τα μαθήματα μειώνονται λόγω  έλλειψης διδακτικού προσωπικού ενώ υποβαθμίζονται τα γνωστικά περιεχόμενα των παρεχόμενων σπουδών και απορρυθμίζονται συνολικά τα προγράμματα σπουδών ως αποτέλεσμα της βίαιης προσαρμογής στις μνημονιακές συνθήκες. 

Β. ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ
Βασικός στόχος της νεοφιλελεύθερης πολιτικής είναι η παράδοση στο ιδιωτικό κεφάλαιο ολόκληρων τομέων, κλάδων και υπηρεσιών της εκπαίδευσης, που σήμερα προσφέρονται στη  δημόσια εκπαίδευση, και η εμπορευματοποίηση της γνώσης. Η ιδιωτική εκπαίδευση πριμοδοτείται με ένα σύνολο νόμων οι οποίοι  ευνοούν την επέκταση της και πριμοδοτούν το ιδιωτικό κεφάλαιο, που ενδιαφέρεται να επενδύσει στην κερδοφόρα «αγορά» των προϊόντων εκπαίδευσης. Καταργούνται δημόσιες δομές και με τους νεοϊδρυθέντες υπεροργανισμούς ΙΝΕΔΙΒΙΜ και ΕΟΠΠΕΠ όχι μόνο ευνοείται η επέκταση και η χρηματοδότηση των ιδιωτικών επενδύσεων στην εκπαίδευση, αλλά τους παρέχεται και η δυνατότητα παροχής πτυχίων ισότιμων με αυτά του δημόσιου τομέα. Τα πτυχία των  κολλεγίων καθίστανται ισότιμα με αυτά των ΑΕΙ.
 Η ιδιωτική εκπαίδευση παραδίδεται στους νόμους της αγοράς με σκανδαλώδεις διατάξεις υπέρ των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων όπου πλέον το εκπαιδευτικό ίδρυμα μετατρέπεται σε  καθαρή επιχείρηση και ο σχολάρχης σε υπέρτατο εργοδότη ενώ ταυτόχρονα αποδομούνται πλήρως οι εργασιακές σχέσεις των ιδιωτικών εκπαιδευτικών.
Όλοι οι πρόσφατοι νόμοι  καταργούν επί της ουσίας το άρθρο 16 του Συντάγματος. Πρόκειται για :

α) τους εφαρμοστικούς νόμους των μνημονίων στην Παιδεία (ν. 3848/2010 και ν.4009/2011,ν. 4076/2012,ν. 4024/2011 για μισθολόγιο-βαθμολόγιο και ν. 3879/10 δια βίου μάθηση, ν.4142/13 για ΑΔΙΠΠΔΕ),
β) το ν. 3869/2011 για το ΤΑΙΠΕΔ,
γ)τους προϋπολογισμούς και το  Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016 (ν.4093/2012 και επικαιροποιημένο  ν. 4127/2013),
δ)το ν.4093/2012 και το ν. 4172/13 για τις διαθεσιμότητες-απολύσεις και τις υποχρεωτικές μεταθέσεις- ματατάξεις,
ε) τον ν4152/2013 παρΘ για την αύξηση του ωραρίου στους καθηγητές δευτεροβάθμιας ,
στ) το ν. 4186/2013 για το Λύκειο, το εξεταστικό, την ΤΕΕ-Κατάρτιση και τη μαθητεία ,
ζ) το σχέδιο Αθηνά για την Ανώτατη εκπαίδευση.

Οι νόμοι αυτοί έχουν ταξικό πρόσημο, εντάσσονται απόλυτα στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής στρατηγικής για την εκπαίδευση, συρρικνώνουν και μετατρέπουν τη Δημόσια Εκπαίδευση σε προνόμιο για λίγους και  προετοιμάζουν  το μεγάλο ξεπούλημα της και της περιουσίας της δημιουργώντας  «χώρο» για ιδιωτικές επενδύσεις.
Ήδη η συνταγματική επιταγή για δημόσια και δωρεάν Ανώτατη Εκπαίδευση είχε υπονομευθεί με την θεσμοθέτηση διδάκτρων στις μεταπτυχιακές σπουδές, και τις "διευκολύνσεις" στα κολέγια. Στο έδαφος αυτό συντηρητικοί κύκλοι σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ αποδεχόμενοι με τις συνθήκες λιτότητας και αξιοποιώντας τους νέους ολιγαρχικούς θεσμούς, προετοιμάζουν την επιβολή διδάκτρων  και στις προπτυχιακές σπουδές.

Γ. ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ – ΑΥΤΑΡΧΙΣΜΟΣ - ΒΙΑ.
Για να υλοποιηθεί αυτή η πολιτική ποικίλα μέσα εφαρμόζονται: Η διάλυση των δημοκρατικών δομών και διαδικασιών στην εκπαίδευση και η θεσμική αντικατάστασή τους με συγκεντρωτικές δομές και θέσεις υπερεξουσίας: από τα Συμβούλια Ιδρυμάτων των ΑΕΙ μέχρι και τις υπερεξουσίες διευθυντών σχολικών μονάδων. Η πειθάρχηση με εργαλείο την «αξιολόγηση» - τιμωρία, που συνδέεται ευθέως με τις διαθεσιμότητες- απολύσεις. Η ποινικοποίηση των αγώνων, η κατασταλτική κρατική βία έναντι των κινητοποιήσεων της εκπαιδευτικής κοινότητας , η επιστράτευση. Η κατάργηση του Πανεπιστημιακού ασύλου και η περιστολή των ακαδημαϊκών ελευθεριών. 
Παράλληλα εξαπολυέται  οργανωμένη απαξίωση της δημόσιας εκπαίδευσης,  των εκπαιδευτικών και των άλλων εργαζόμενων, με μια ευρεία και συστηματική προπαγάνδα, με ακραία ψευδή στοιχεία και διαρκή άνευ ορίων συκοφαντία. Ο βαθμός και η ένταση της συκοφαντίας που χρησιμοποιήθηκε ενάντια στις δομές του δημοσίου, ήταν πρωτοφανής.  Αποτέλεσε το ιδεολογικό όπλο για να επιβληθεί η συρρίκνωση της δημοκρατίας και της κριτικής σκέψης στα ΑΕΙ και στον χώρο των εκπαιδευτικών, καθώς για να εδραιωθεί σταδιακά η ιδιωτικοποίηση.

2. ΑΞΙΑΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Το στρατηγικό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ για την ανασυγκρότηση της δημόσιας εκπαίδευσης βρίσκεται στον αντίποδα αυτής της νεοφιλελεύθερης, μνημονιακής πολιτικής, που διέβρωσε τόσο το ρόλο όσο και το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης, και έχει στόχο να την ακυρώσει και να την ανατρέψει. Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που επιδιώκει ο ΣΥΡΙΖΑ έχει έναν ξεκάθαρο στόχο: να διασφαλίσει το καθολικό δικαίωμα στη μόρφωση σε ένα ποιοτικά αναβαθμισμένο, δημόσιο και δωρεάν εκπαιδευτικό σύστημα.
Το εκπαιδευτικό σύστημα πέρα από τον δομικό ρόλο του στην μεταφορά αλλά και παραγωγή γνωστικού και πολιτισμικού υλικού, διαδραματίζει βασικό ρόλο στην αναπαραγωγή ρόλων, μοντέλων, στάσεων και αξιών ( κοινωνικά πρότυπα). Λειτουργεί ως ιδεολογικός μηχανισμός και παράλληλα εντάσσεται στο συνολικότερο πολιτικό, οικονομικό αλλά και παραγωγικό πλαίσιο, μέσω των δομών, των διαδικασιών, των προτύπων, των αξιών, των δικαιωμάτων και των αποτελεσμάτων της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
O ΣΥΡΙΖΑ προσβλέπει σε ποιοτικά καλύτερη πρόσβαση στη γνώση, με πληρέστερη δυνατότητα των ανθρώπων για αντίληψη των πραγμάτων, άρα και για επανεπίδραση πάνω σ’ αυτά. Η γνώση εν γένει δεν εξαντλείται στα στενά πλαίσια της αυτοσυντήρησης. Ούτε σε τεχνικά εφόδια για τις τρέχουσες ανάγκες της παραγωγής κι ανταλλαγής. Επεκτείνεται πολύ πέρα από αυτά. Ανοίγεται στα μεγάλα ζητήματα της ανθρώπινης ζωής, της φύσης, της κοινωνίας, του κόσμου, αλλά και της ίδιας της γνώσης. H γνώση και η μάθηση αξίζουν για κάτι σπουδαιότερο από το να συνεισφέρουν στην ικανοποίηση άμεσων βιοτικών αναγκών ή στην αναπλήρωση της φυσικής ένδειας. Διαμορφώνουν ορίζοντα νοήματος και επιτρέπουν στα πρόσωπα να αναπτύξουν τον εαυτό τους στην κοινωνία και με μέριμνα για τους άλλους. Υπάρχει άρρηκτη συνάρτηση μεταξύ γνώσης, ελευθερίας και ευθύνης. Για την αριστερά το σχολείο αποσκοπεί στην μόρφωση και στην ευρύτερη παιδεία των μελλοντικών πολιτών . Ο σχηματισμός της γνώσης, αυτός καθ' εαυτόν, καθίσταται έτσι κι ο ίδιος μια διεργασία ελευθερίας. Η γνώση και η μόρφωση συνδέονται ευθέως με την ελευθερία που προάγουν, με την έννοια του «κοινού καλού», με την αναζήτηση της αλήθειας και του ορθού λόγου.
Ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει την πλήρη αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος με βάση τη σύγχρονη επιστημονική γνώση και τις αξίες της αριστεράς, που διαπερνούν το συνολικό του πρόγραμμα,  τους άξονες της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης  και τις άμεσες ενέργειες της κυβέρνησης της αριστεράς. 
Διεκδικούμε  ένα  εκπαιδευτικό σύστημα Δημόσιο, δωρεάν, δημοκρατικό, μαζικό, αφενός και αφετέρου ποιοτικά αναβαθμισμένο.  Οι δυο αυτοί στόχοι για την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία είναι αντιφατικοί, ενώ για εμάς είναι απόλυτα συμβατοί και απορρέουν από τις αρχές μας ως αριστερά για την Δημόσια Εκπαίδευση και την Παιδεία.


Αξιακές αρχές για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι οι παρακάτω:

•    Η παιδεία είναι καθολικό ανθρώπινο δικαίωμα και κοινωνικό αγαθό. Είναι υποχρέωση της πολιτείας να παρέχει δημόσια δωρεάν εκπαίδευση υψηλού επιπέδου, σε όλους, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις, με στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας  των νέων.

•    Κύρια αποστολή του εκπαιδευτικού συστήματος είναι η πνευματική και σωματική καλλιέργεια, η ολόπλευρη μόρφωση και η κριτική σκέψη, η ενίσχυση της δημοκρατικής συνείδησης. Μόρφωση είναι  «το κοινό ταμείο του πολιτισμού μας από το οποίο ο καθένας θα πρέπει να μπορεί  να εκταμιεύει τα αγαθά της συσσωρευμένης γνώσης και ευαισθησίας». Η εκπαίδευση είναι μια σύνθετη δραστηριότητα που οφείλει να συνδυάζει τη θεωρητική γνώση με τις πρακτικές συνεπαγωγές και χρήσεις της γνώσης και  να αναδεικνύει  και να καλλιεργεί τις κλίσεις των διδασκομένων.

•    Η Πολιτεία με την πολιτική της οφείλει να συμβάλλει στην άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Όλοι οι πολίτες της χώρας, όλοι όσοι ζουν στη χώρα, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, έχουν δικαίωμα συμμετοχής στην ολοκλήρωση μιας γενικής και πολυδιάστατης παιδείας , καθώς και στην πρόσβαση σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος.

•    Το νέο εκπαιδευτικό σύστημα θα λειτουργεί δημοκρατικά, θα είναι ανεξίθρησκο, ενιαίο με διακριτό ρόλο σε κάθε επίπεδο, θα αγκαλιάζει όλη την αναγκαία  γνώση και όλους τους νέους ανεξάρτητα από καταγωγή, χρώμα, θρησκευτικό δόγμα και  ειδικές ή γενικές ανάγκες.

•    Η δημόσια εκπαίδευση και έρευνα, που συντελείται στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και στα Ερευνητικά Κέντρα, είναι  βασικός μοχλός της ανάπτυξης της χώρας ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης. Η αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση και την έρευνα είναι μονόδρομος ακόμα και σε περιόδους μεγάλης οικονομικής ένδειας.

•    Η συνολική μας πρόταση για τη δημόσια εκπαίδευση στοχεύει στο μηδενισμό των δαπανών από τον οικογενειακό προϋπολογισμό για  την κάλυψη  εκπαιδευτικών αναγκών που είναι υποχρέωση της πολιτείας να παρέχει.

•    Οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων, οι καθηγητές  και οι ερευνητές  επιτελούν πολύτιμο κοινωνικό έργο. Απαιτούν σεβασμό, αξιοπρέπεια και αναγνώριση του ρόλου τους. Aπαιτείται ένας νέος Καταστατικός Χάρτης που θα ρυθμίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, την πρόσληψη και εξέλιξη τους. Η δημοκρατική σύνταξη ενός τέτοιου πλαισίου μπορεί να προέλθει μόνο μέσα από ένα πραγματικό διάλογο  με όλους τους εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς φορείς .

3.  ΘΕΜΕΛΕΙΑΚΕΣ ΣΤΟΧΕΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ

3.1.Η νέα δομή και το περιεχόμενο του εκπαιδευτικού συστήματος
Η πρότασή μας προβλέπει την αναδιάρθρωση του περιεχομένου και της δομής του εκπαιδευτικού συστήματος σε τρία επίπεδα, τα οποία παρέχουν δωρεάν εκπαίδευση ως  δημόσιο αγαθό χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Οι υφιστάμενες δομές αναβαθμίζονται και ορισμένες λειτουργούν ως μοχλοί συνολικότερων αναδιατάξεων και συνθέσεων.
Πρώτο Επίπεδο:  Δίχρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή και δωδεκάχρονη υποχρεωτική γενική εκπαίδευση  με αναβάθμιση του λυκείου ως αυτόνομης μορφωτικής βαθμίδας και καθιέρωση του Ενιαίου Λυκείου Θεωρίας και Πράξης.
Δεύτερο Επίπεδο: Μεταλυκειακή Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση με αναβάθμιση της σημερινής τεχνολογικής εκπαίδευσης.
Τρίτο Επίπεδο: Ενιαίος χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας με αναβάθμιση των ΤΕΙ και με Δημόσια Ερευνητικά Κέντρα

I. Πρώτο Επίπεδο εκπαίδευσης : Δίχρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή και δωδεκάχρονη υποχρεωτική γενική εκπαίδευση  με αναβάθμιση του λυκείου ως αυτόνομης μορφωτικής βαθμίδας και καθιέρωση του Ενιαίου Λυκείου Θεωρίας και Πράξης.

Ο ΣΥΡΙΖΑ  προτείνει :
•    δίχρονο Νηπιαγωγείο για όλα τα νήπια  από 4 έως 6 ετών και υπαγωγή όλων των τύπων βρεφονηπιακών σταθμών υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας.
•    δωδεκάχρονη υποχρεωτική γενική εκπαίδευση  (Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο), που θα παρέχεται ως δημόσιο αγαθό σε κάθε παιδί και νέο/νέα που ζει στη χώρα, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς.
•    αναβάθμιση του Λυκείου ως ενιαίας αυτόνομης μορφωτικής βαθμίδας, υποχρεωτικής για όλες και όλους, την λειτουργία του Ενιαίου Λυκείου Θεωρίας και Πράξης,
•    αναβάθμιση της σημερινής πολυδιασπασμένης τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης  με την συγκρότηση ενός δημόσιου και δωρεάν, επαρκούς και αποτελεσματικού συστήματος μεταλυκειακής τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.
•     κατάργηση των πανελλαδικών γενικών εξετάσεων, αποδέσμευση της απόκτησης του απολυτηρίου Λυκείου από την είσοδο στα πανεπιστήμια και  μετάβαση προς την ελεύθερη πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση.

       Όλοι και όλες οι μαθητές και μαθήτριες μέχρι την ενηλικίωσή τους έχουν το δικαίωμα να μορφώνονται δωρεάν σε ένα ποιοτικά αναβαθμισμένο εκπαιδευτικό σύστημα. Γι’ αυτό προτείνουμε τη δωδεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση θεωρώντας ότι ο χρόνος για αποφάσεις ως προς τον εργασιακό και επαγγελματικό προσανατολισμό και μέλλον πρέπει να μετατεθεί αργότερα. Επίσης καθιερώνεται η δίχρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή η οποία κρίνεται απαραίτητη για όλα τα νήπια 4 έως 6 χρόνων για λόγους κοινωνικοποίησης αλλά και μάθησης. Για την αναβάθμιση της συνολικής προσχολικής αγωγής και φροντίδας, προτείνεται η υπαγωγή όλων των τύπων των βρεφονηπιακών σταθμών υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας.
Α. Η δημόσια, δωρεάν παρεχόμενη δωδεκάχρονη εκπαίδευση θα αποτελεί το βασικό κορμό του εκπαιδευτικού συστήματος και θα καλύπτει όλες τις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών (ξένες γλώσσες, πληροφορική, άθληση, αισθητική αγωγή και καλλιτεχνική παιδεία, αγωγή υγείας, περιβαλλοντική εκπαίδευση , κ.λ.π). Προτείνουμε την αναβάθμιση του μαθήματος των Ξένων Γλωσσών στην Δημόσια Εκπαίδευση. Συγκεκριμένα για τις ξένες γλώσσες θα εφαρμοστεί ο θεσμός της πολλαπλογλωσσίας, με ταυτόχρονη επιδίωξη την εξοικείωση του μαθητή με «άλλους» πολιτισμούς και την καταπολέμηση του ρατσισμού. Εισάγουμε τη  δυνατότητα απόκτησης κρατικού πιστοποιητικού γλωσσομάθειας  και πληροφορικής εντός της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Προωθούμε μέτρα που θα συντελέσουν αποφασιστικά στη μείωση των οικογενειακών δαπανών για την παιδεία, με στόχο τον μηδενισμό τους.
Β. Προτείνουμε το σχολείο διευρυμένης λειτουργίας, «ολοήμερο» ,ώστε να καλύπτει τις ανάγκες που προαναφέρθηκαν και να αντισταθμίζει με αποτελεσματικά μέτρα τις δυσκολίες που συναντά κάθε παιδί.
Γ. Για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και την αντιμετώπιση ιδιαίτερων εκπαιδευτικών και κοινωνικών προβλημάτων θα λειτουργούν, όπου χρειάζεται, προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας και υποστήριξης των μαθητών με την έναρξη των μαθημάτων. Όλα τα σχολεία που αντιμετωπίζουν σοβαρά εκπαιδευτικά και κοινωνικά προβλήματα θα τεθούν σε καθεστώς ύψιστης προτεραιότητας, ώστε να έχουν την αμέριστη βοήθεια και συμπαράσταση της Πολιτείας.
Δ. Το εκπαιδευτικό σύστημα στο σύνολό του θα διαπνέεται από τις αξίες και τις αρχές της διαπολιτισμικής και αντιρατσιστικής εκπαίδευσης, θα προωθεί την ισότητα, την αμοιβαία κατανόηση, την αλληλεγγύη και τη συνεργασία μεταξύ ατόμων και ομάδων και το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, και θα καταπολεμά τα κάθε είδους στερεότυπα, το ρατσισμό, την ξενοφοβία και τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Ε. Με ξεχωριστή φροντίδα -όχι όμως με χωριστές δομές και πολιτικές- θα αντιμετωπίζονται τα προβλήματα συγκεκριμένων ομάδων, όπως τα μεταναστόπουλα, τα παιδιά μειονοτικών ομάδων ή με ειδικές ανάγκες και αναπηρίες.  Η θέση κάθε παιδιού είναι στα συνήθη σχολεία, που πρέπει να είναι κατάλληλα οργανωμένα, ώστε να μπορούν να αναλάβουν την ένταξη και την αποτελεσματική εκπαίδευσή τους.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θα μεριμνήσει, έτσι ώστε η εκπαίδευση που θα παρέχεται να συμπεριλαμβάνει όλους τους μαθητές. Θα λειτουργούν διαφοροποιημένα και εξατομικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα σε Τμήματα Ένταξης και θα παρέχεται , όταν αυτό είναι αναγκαίο, προνοιακή, ψυχολογική και ψυχιατρική στήριξη εντός του σχολείου από δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες, μετά από συνεργασία με τους γονείς, το σύλλογο διδασκόντων, τους συμβούλους της Γενικής Ειδικής και Προσχολικής Αγωγής.
Για τα παιδιά  που η ένταξή τους δεν κρίνεται επωφελής, θα υπάρχουν κατάλληλες χωριστές δομές. Όλα τα ειδικά σχολεία επιβάλλεται να συνεργάζονται στενά με τα υπόλοιπα σχολεία. Σε αυτά θα εφαρμόζονται προγράμματα γνωστικού, ψυχαγωγικού και αθλητικού περιεχομένου, κατάλληλα για τα άτομα με ειδικές ανάγκες.
Συγκεκριμένα οι πολιτικές μας :
•    προωθούν το θεσμό της πρώιμης παρέμβασης   προσφέροντας εξατομικευμένες, αναπτυξιακές, εκπαιδευτικές και θεραπευτικές διεπιστημονικές υπηρεσίες στα παιδιά με παράλληλη υποστήριξη στις οικογένειές τους
•    δίνουν προτεραιότητα στην πρόσβαση στο γενικό σχολείο όλων των παιδιών με συμμετοχική εκπαίδευση σε Τάξεις & Τμήματα Ένταξης. Κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών όλων των ανάπηρων παιδιών με σχεδιασμό, διεπιστημονική προσέγγιση και εφαρμογή ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών, συμμετοχή των γονέων
•    όλες οι δημόσιες υπηρεσίες διασφαλίζουν τη προσβασιμότητα των Ατόμων με Αναπηρία σε αυτές
•    κατοχυρώνουν τη δωρεάν τεχνική-επαγγελματική εκπαίδευση των Ατόμων με Αναπηρία σε γενικά ή ειδικά σχολεία στηρίζοντας την κοινωνική ενσωμάτωση και την αυτόνομη διαβίωσή τους

Απαραίτητες προϋποθέσεις για την υλοποίηση του παραπάνω σχεδιασμού είναι: α) η επαρκής χρηματοδότηση, β) ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, γ) η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, δ) η καταγραφή των ανάπηρων παιδιών και ε) η εξασφάλιση των απαραίτητων υποδομών και εξοπλισμού.


Ενιαίο Λύκειο Θεωρίας και Πράξης
Η θεσμοθέτηση του Ενιαίου Λυκείου θεωρίας και πράξης με κατάργηση της σημερινής, διασπασμένης δομής (Γενικό Λύκειο - Επαγγελματικό Λύκειο - ΣΕΚ) είναι προτεραιότητά μας για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το Ενιαίο Λύκειο συνδυάζει αρμονικά τη θεωρητική μόρφωση με την πρακτική δραστηριότητα και τη σύγχρονη τεχνολογία, και παρέχει σύγχρονη γενική και τεχνολογική μόρφωση σε κάθε μαθητή και μαθήτρια ανάλογη προς το επίπεδο της ηλικίας τους μέσα από ένα πλέγμα μαθημάτων υποχρεωτικών και επιλογής.   Λειτουργεί αυτοδύναμα σε σχέση με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και το σύστημα πρόσβασης σε αυτή.  Αναβαθμίζει το μορφωτικό ρόλο του λυκείου στρέφοντας  το  ενδιαφέρον των μαθητών και των μαθητριών στις σπουδές τους στο λύκειο και όχι στη φροντιστηριακή προετοιμασία τους για τις εξετάσεις.
Τα βασικά πλεονεκτήματα της πρότασής μας για το Ενιαίο Λύκειο Θεωρίας και Πράξης είναι τα εξής:
•    κρατά στο πλαίσιο του σχολείου το μαθητικό πληθυσμό που συνεχίζει τις σπουδές στη βαθμίδα του λυκείου μετά την αποπεράτωση της ισχύουσας σήμερα 9χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης,
•    συνδέει, σε ένα υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, μετά το Γυμνάσιο, τη θεωρία με την πράξη,
•    συμβάλλει στην άμβλυνση των στερεοτύπων που συνδέονται με τη διανοητική και τη χειρωνακτική εργασία,
•    παρέχει υψηλότερου επιπέδου γενική μόρφωση, αναγκαία για μια πιο επιτυχή παρακολούθηση οποιασδήποτε περαιτέρω εξειδίκευσης,
•    αναβάλλει για μεταγενέστερο επίπεδο (μετά την αποφοίτηση από το Λύκειο) τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων σχετικά με εκπαιδευτικές/επαγγελματικές επιλογές.
•    συμβάλλει στην άμβλυνση των συνεπειών των κοινωνικών ανισοτήτων στον τομέα της μόρφωσης.


Η ανάπτυξη του νέου Ενιαίου Λυκείου θεωρίας και πράξης  πρέπει να γίνει σταδιακά, αφού ληφθεί υπόψη η ισχύουσα σήμερα κατάσταση, με το υπάρχον διαφοροποιημένο δίκτυο γενικής και τεχνικο-επαγγελματικής εκπαίδευσης και η εμπειρία από το Ενιαίο Πολυκλαδικό Λύκειο. Απαιτείται ένα μεταβατικό στάδιο, στη διάρκεια του οποίου θα γίνει αναδιάρθρωση των Προγραμμάτων Σπουδών και αναπροσαρμογή των μεθόδων διδασκαλίας, που θα δώσει τη δυνατότητα, εκτός των άλλων, να εξασφαλιστούν οι απαραίτητες υποδομές και να ξεκινήσει η αντίστοιχη επιμόρφωση του προσωπικού. Το μεταβατικό στάδιο  περιλαμβάνει:
o    Δημιουργία μιας και μόνης δομής επαγγελματικής εκπαίδευσης, μετά το γυμνάσιο (το Λύκειο της ΤΕΕ) και την παράλληλη κατάργηση  όλων των δομών κατάρτισης (ΣΕΚ) μετά το γυμνάσιο που δημιούργησε ο ν. 4186/13.
o    Υπαγωγή στο Υπουργείο Παιδείας όλων των σχολικών μονάδων που προσφέρουν σήμερα Τεχνική-Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση ανήκουν σε άλλα υπουργεία και την ενσωμάτωσή τους στο Λύκειο της ΤΕΕ, για όσο αυτό υφίσταται.
o    Σταδιακή προσαρμογή των προγραμμάτων τεχνικού και γενικού λυκείου στην κατεύθυνση της ενοποίησης.
o    Δημιουργία μεταλυκειακού έτους ειδίκευσης που θα εκπαιδεύει σε  ειδικότητες οι οποίες θα οδηγούν σε κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα και θα αποτελεί το πρόπλασμα για τη μετάβαση, όταν ολοκληρωθεί  η δημιουργία του Ενιαίου Λυκείου θεωρίας και πράξης, στη λειτουργία της δημόσιας μεταλυκειακής τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Περιεχόμενο των μαθημάτων και σπουδών, τρόπος διδασκαλίας, αποτίμηση του μαθησιακού αποτελέσματος.
Περιεχόμενο μαθημάτων: Στον κατακερματισμό και στην αποσπασματικότητα που χαρακτηρίζει το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα ο ΣΥΡΙΖΑ αντιπροτείνει ένα συνολικό και πλήρη ανασχεδιασμό του περιεχομένου των σπουδών, γεγονός που απαιτεί να ανοίξει μια ουσιαστική συζήτηση πρώτα, όλων όσων συμμετέχουν στην εκπαίδευση και των επιστημονικών ενώσεων , αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας, που θα καταλήξει στις αναγκαίες αλλαγές. Τη συζήτηση αυτή ο ΣΥΡΙΖΑ την αρχίζει από τώρα, με ημερίδες, διαβουλεύσεις, επιστημονικά συνέδρια σε όλες τις βαθμίδες όπου θα κληθούν να συμμετέχουν όλοι και όλες: διδάσκοντες, ερευνητές, μαθητές, φοιτητές, γονείς, ειδικοί επιστήμονες.
Απαραίτητο στοιχείο είναι, με βάση την 12χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, ο ανασχεδιασμός των προγραμμάτων σπουδών να γίνει σε 12ετή βάση με παράλληλη διάχυση των μαθημάτων που αφορούν τις βασικές αρχές, γνώσεις και δεξιότητες της τεχνολογίας σε όλο τον 12ετή κορμό της εκπαίδευσης . Τα νέα προγράμματα σπουδών θα δίνουν έμφαση στην καλλιέργεια γενικής μόρφωσης και παιδείας και θα είναι εμπλουτισμένα με μαθήματα και δραστηριότητες που να βοηθούν τον μαθητή να κατανοεί το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον και να δρα για τη βελτίωσή του (Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα, Αγωγή Υγείας, Καλλιτεχνική Παιδεία και Αισθητική Αγωγή, Άθληση, πολιτισμός κ.λπ.)και να αναδεικνύουν  και να καλλιεργούν τις κλίσεις του κάθε μαθητή. Αλληλοεπικαλύψεις και επαναλήψεις διδακτικών αντικειμένων οφείλουν να περιορισθούν, καθώς και να ελαττωθούν  οι τυπικές ώρες παραδοσιακού τύπου διδασκαλίας στο θρανίο με αύξηση των εναλλακτικών μορφών όπως πολιτιστικών και περιβαλλοντικών δράσεων στην μικροκλίμακα της κάθε σχολικής μονάδας.

Τρόποι διδασκαλίας:  Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει όραμα και στόχο ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα αποκαταστήσει τη χαρά της γνώσης, θα αναπτύξει τη δημιουργικότητα και θα ενισχύει την κριτική σκέψη γεγονός που απαιτεί τη ριζική ανανέωση των μεθόδων διδασκαλίας και μάθησης, ώστε να καταστεί αποτελεσματική και ελκυστική. Έχει σημασία πέρα από το τι διδάσκεται, και το πώς διδάσκεται και με τι διδακτικό υλικό. Επιδιώκουμε τη διαρκή ενσωμάτωση των επιτευγμάτων της Εκπαιδευτικής Μηχανικής και των Διδακτικών των Επιστημών και των Τεχνών στα βιβλία, στη δομή και το περιεχόμενο των μαθημάτων και των μεθόδων διδασκαλίας, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς. Οι διδακτικές μέθοδοι πρέπει να βασίζονται περισσότερο στη δημιουργική δραστηριότητα και αυτενέργεια του μαθητή και στην εξοικείωσή του με ερευνητικές μεθόδους και τεχνικές. Παράλληλα, πρέπει να προάγουν την κριτική προσέγγιση της γνώσης, την αυτοδύναμη μάθηση, την πρωτοτυπία, τον πειραματισμό και την αμφισβήτηση, τη σύνδεση της θεωρίας με την πράξη, τη συλλογικότητα και τη συνεργασία.

Αποτίμηση του μαθησιακού αποτελέσματος. : Το  εκπαιδευτικό μας σύστημα σήμερα είναι εξετασιοκεντρικό άρα ανταγωνιστικό  και αγχογόνο. Ενισχύει την ταξικότητα της εκπαίδευσης και τους αποκλεισμούς ενώ με τις πανελλαδικές εξετάσεις πέραν όλων των προηγούμενων ακυρώνεται ο αυτόνομος ρόλος του Λυκείου.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θα προχωρήσει σε συστηματική διερεύνηση και επιστημονική ανάλυση όλων των παραγόντων που επηρεάζουν, άμεσα ή έμμεσα, την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος και προσδιορίζουν το μαθησιακό αποτέλεσμα, ιδίως των προγραμμάτων σπουδών, των σχολικών βιβλίων και των άλλων διδακτικών υλικών, της υλικοτεχνικής υποδομής και του εξοπλισμού των σχολείων, των συστημάτων αρχικής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και της επαρκούς στελέχωσης των σχολικών μονάδων. Θα επανεξετάσει το υφιστάμενο σύστημα των προαγωγικών εξετάσεων στο Γυμνάσιο και θα το αντικαταστήσει με ένα διαρκή πολύπλευρο έλεγχο των γνώσεων των μαθητών που δεν θα διακόπτει την εκπαιδευτική διαδικασία και κυρίως δεν θα δημιουργεί στους μαθητές και στις μαθήτριες το αίσθημα της απόρριψης και της αποτυχίας. Θα προχωρήσει άμεσα στην αποσύνδεση της διαδικασίας απόκτησης Απολυτηρίου Λυκείου από την πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση γεγονός που θα συντελέσει στην αναβάθμιση του αυτόνομου μορφωτικού ρόλου του Λυκείου.

Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για ελεύθερη πρόσβαση στη Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Βασικές προϋποθέσεις για την καθιέρωση της ελεύθερης πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι η  12χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, η λειτουργία του Ενιαίου Λυκείου Θεωρίας και Πράξης, η συγκρότηση του δημόσιου και δωρεάν συστήματος Μεταλυκειακής Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης καθώς και η αναδιάρθρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ,όπως προτείνουμε σε Ενιαίο Δημόσιο Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης και έρευνας.
 Η πρότασή του ΣΥΡΙΖΑ για ελεύθερη πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση υπηρετεί το βασικό πρόταγμα μας, που είναι η κατοχύρωση του δημόσιου και καθολικού δικαιώματος των πολιτών στη γενική παιδεία, άρα μια παιδεία χωρίς ταξικούς φραγμούς. Ο τρόπος εισαγωγής στην τριτοβάθμια δεν είναι ένα «τεχνικό» ζήτημα αλλά συναρτάται με την συνολική εκπαιδευτική πολιτική, επηρεάζει όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και εκφράζει τις σχέσεις της παιδείας με την κοινωνία. Η ελεύθερη πρόσβαση προϋποθέτει μετατόπιση της προτεραιότητας  από διαδικασία μέτρησης και καταγραφής των ικανοτήτων των μαθητών σε διαδικασία ανάπτυξης αυτών των ικανοτήτων στο μέγιστο δυνατό βαθμό.
Η πρόταση μας για ελεύθερη πρόσβαση στη Τριτοβάθμια Εκπαίδευση:
•    καταργεί οριστικά τον σημερινό χαρακτήρα του λυκείου ως μηχανισμού «προγύμνασης» των νέων για την πρόσβασή τους στη Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
•    Αναβαθμίζει τον μορφωτικό ρόλο του λυκείου, διότι το απελευθερώνει από τις εισαγωγικές εξετάσεις,
•    απαλλάσσει την οικογένεια από τις δυσβάσταχτες δαπάνες για  φροντιστήρια.
•    Δημιουργεί προϋποθέσεις για να αγαπήσουν οι νέοι  τη γνώση χωρίς τον ανταγωνισμό των εξετάσεων αλλά και  να αξιοποιήσουν δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο τους ανακαλύπτοντας κλίσεις και δεξιότητες αλλά και να χαρούν τα χρόνια της εφηβείας τους.
•    ενισχύει και εμβαθύνει στις βασικές γνώσεις που πρέπει να προσφέρει το πανεπιστήμιο, ώστε να διαμορφώνονται πραγματικά ολοκληρωμένοι επιστήμονες και όχι ανασφαλείς υπερεξειδικευμένοι πτυχιούχοι.

Αναβάθμιση εκπαιδευτικών
Οι εκπαιδευτικοί αποτελούν κλειδί για κάθε μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα και αυτό που τους αξίζει είναι ο σεβασμός και η αξιοπρέπεια. Ο ΣΥΡΙΖΑ  δεσμεύεται ότι σε διάλογο με τις ομοσπονδίες των εκπαιδευτικών θα προχωρήσει στη θεσμική επεξεργασία του νέου καταστατικού χάρτη για την παιδεία και θα σχεδιάσει  πολιτικές βελτίωσης του εκπαιδευτικού έργου.
     Έχουμε επεξεργαστεί ένα πολυδιάστατο πρόγραμμα μορφωτικής, κοινωνικής και οικονομικής αναβάθμισης του εκπαιδευτικού προσωπικού των σχολείων, με έμφαση στην αρχική εκπαίδευση και τη μακράς διάρκειας επιμόρφωση, την ενίσχυση των ευκαιριών για μεταπτυχιακές σπουδές, και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους.  Στοιχεία αυτού του προγράμματος είναι ο τερματισμός διαθεσιμοτήτων και  απολύσεων, η κατάργηση της «εργασιακής εφεδρείας» και όλων των ευέλικτων μορφών εργασίας στην εκπαίδευση, το άνοιγμα των διορισμών νέων εκπαιδευτικών και η πολύπλευρη στήριξη των νεοδιορίστων.
    Η αναβάθμιση των εκπαιδευτικών αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για να επιτελούν το κοινωνικό τους έργο υπεύθυνα και δημιουργικά, αποτελεί προϋπόθεση για ένα καλό δημόσιο σχολείο.   
Για να επιτευχθούν όσα αναφέρθηκαν, είναι σαφές πως απαιτείται να αυξήσουμε τις δημόσιες δαπάνες για την παιδεία, ενώ συμπληρωματικά να αξιοποιήσουμε κατάλληλα τους ευρωπαϊκούς πόρους (ΕΣΠΑ) με την απαραίτητη ανακατανομή τους .


II. Δεύτερο Επίπεδο: Μεταλυκειακή Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση με αναβάθμιση της σημερινής τεχνολογικής εκπαίδευσης.

Καθιερώνουμε ένα επαρκές, σύγχρονο και αξιόπιστο δίκτυο δημόσιας μεταλυκειακής τεχνικής – επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης ως βασικό συστατικό στοιχείο της δημόσιας εκπαίδευσης.
Το δίκτυο αυτό Μεταλυκειακής Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, στο οποίο θα ενταχθούν και τα σημερινά ΙΕΚ  :
•    θα καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες  των αποφοίτων του Ενιαίου Λυκείου που δεν επιθυμούν να συνεχίσουν στα ΑΕΙ,
•    θα παρέχει το σύνολο των τεχνολογικών ειδικοτήτων που χρειάζεται η ελληνική κοινωνία και
•    θα απονέμει πτυχία με αναγνωρισμένα επαγγελματικά δικαιώματα.
Η φοίτηση θα διαρκεί από 1-3 έτη,  ανάλογα με την ειδικότητα, ενώ οι σπουδαστές θα έχουν πάντα τη δυνατότητα συνέχισης των σπουδών τους στα ΑΕΙ.

III. Τρίτο Επίπεδο: Ενιαίος Δημόσιος  Χώρος Ανώτατης εκπαίδευσης  και Έρευνας  με αναβάθμιση των ΤΕΙ και με δημόσια Ερευνητικά Κέντρα

Η πρότασή μας για την Ανώτατη Εκπαίδευση και την Έρευνα απαντά στον κατακερματισμό που υφίστανται οι 3 αυτόνομες περιοχές (τα Ερευνητικά Κέντρα, τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ), που σταδιακά υποβαθμίζονται, ιδιωτικοποιούνται, αλληλοεπικαλύπτονται και αντιπαρατίθενται ανταγωνιστικά. Η πρόταση μας  στοχεύει στην ουσιαστική αναβάθμιση των Πανεπιστημίων, των ΤΕΙ και των Ερευνητικών Κέντρων .


Γι’ αυτό προτείνουμε τον Ενιαίο Δημόσιο Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας.

•    Είναι Δημόσιος Χώρος, και κατά την επιταγή του άρθρου 16 τα ΑΕΙ παρέχουν δημόσια δωρεάν Εκπαίδευση χωρίς δίδακτρα. Η ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ απαγορεύεται.  Τα ερευνητικά  κέντρα, που χρηματοδοτούνται από το κράτος, είναι ΝΠΔΔ. Εκπαιδευτικοί και ερευνητές είναι δημόσιοι λειτουργοί.  Είναι υποχρέωση του κράτους να παρέχει  στην Ανώτατη Εκπαίδευση και στα Ερευνητικά Κέντρα τους απαραίτητους και αναγκαίους πόρους που διασφαλίζουν την αποστολή τους.
•    Είναι Ενιαίος Χώρος, ο οποίος πρέπει να διέπεται από θεσμικές ρυθμίσεις για την ισότιμη συνεργασία μεταξύ ΑΕΙ και Ερευνητικών Κέντρων. Ερευνητές και διδάσκοντες συνεργάζονται στη διεξαγωγή της έρευνας και της διδασκαλίας σε μεταπτυχιακό, διδακτορικό και μεταδιδακτορικό επίπεδο για την βέλτιστη αξιοποίηση ανθρώπινου δυναμικού και πόρων.
•     Τα ΑΕΙ είναι αυτοδιοικούμενα και απολαμβάνουν την αυτοτέλεια που το Σύνταγμα ορίζει. Τα Ιδρύματα της Τριτοβάθμιας και τα Ερευνητικά Κέντρα συμβάλλουν στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα
Προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί τίτλοι και  διδακτορικά  απονέμονται από τα ΑΕΙ .Τα ΑΕΙ απονέμουν αδιάσπαστα, ενιαία πτυχία 4ετούς, 5ετούς και 6ετούς προπτυχιακής φοίτησης. Τα απονεμόμενα πτυχία και διπλώματα παρέχουν ίσα δικαιώματα σε αποφοίτους συναφών προγραμμάτων σπουδών και ιδίων ετών φοίτησης. Σκοπός είναι η διασφάλιση  των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων. Η οργάνωση των   μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών δύναται να πραγματοποιείται με την ισότιμη συνεργασία των ερευνητικών κέντρων.
Η διάκριση σε ΤΕΙ και Πανεπιστήμια οφείλει να επανεξετασθεί και μετά από διάλογο με την ακαδημαϊκή κοινότητα και μεταβατική περίοδο που θα ορισθεί από κοινού. Κατά τη μεταβατική περίοδο παρέχονται οι δυνατότητες σε διδάσκοντες και διδασκόμενους με ειδικές ρυθμίσεις να ενταχθούν στην νέα δομή. Βασικός μας στόχος είναι η αναβάθμιση των ΤΕΙ.
 Τα ΤΕΙ από τη ίδρυση τους και μέχρι πρόσφατα με το σχέδιο Αθηνά αποτέλεσαν το άμεσο πεδίο άσκησης αντιδραστικών πολιτικών στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Η ασαφής και επισφαλής θέση τους στον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας δεν άλλαξε με την νομοθετική «ανωτατοποίησή» τους, αντίθετα αντιμετωπίστηκαν κι αυτά από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ ως ο δούρειος ίππος της υποβάθμισης και ιδιωτικοποίησης των ΑΕΙ. Ο διαχωρισμός επιστήμης και εφαρμογής που αποτέλεσε τη βάση συγκρότησής τους, δεν εξυπηρετεί τις ανάγκες της παραγωγής και αναπαραγωγής της επιστήμης που είναι ο ρόλος της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Η ύπαρξη δύο κατηγοριών πτυχιούχων από τα ΤΕΙ και τα Πανεπιστήμια στο ίδιο επαγγελματικό πεδίο, λειτούργησε μόνο προς όφελος της αγοράς, δημιούργησε όρους επισφαλούς εργασίας και ανταγωνισμό μεταξύ των πτυχιούχων και των Ιδρυμάτων από τα οποία προέρχονται.
Στην κατηγοριοποίηση των Ιδρυμάτων συνέβαλε εκτός από την υποστελέχωση και την έλλειψη πόρων και το σύστημα των Πανελλαδικών εξετάσεων, το οποίο επέβαλε στους υποψηφίους ενιαία πεδία εξέτασης σε επιστημονικά πεδία διαφορετικής βαρύτητας.
Θα ανατρέψουμε τον κατακερματισμό των πτυχίων και την εξειδίκευση που εισάγει σε προπτυχιακό επίπεδο το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο και κυρίως ο ν.4009/11 και το σχέδιο Αθηνά με τις κατευθύνσεις και θα συνολικοποιήσουμε το περιεχόμενο των σπουδών και των πτυχίων στο πλαίσιο που καθορίζουν οι βασικές επιστημονικές πειθαρχίες.  Στη δική μας λογική το Τμήμα είναι η ακαδημαϊκή και διοικητική μονάδα που συγκροτεί κι οργανώνει δημοκρατικά το συνολικό επιστημονικό πεδίο, το οποίο  καταλήγει σε ενιαίο πτυχίο απορρίπτοντας τους δύο κύκλους σπουδών της Μπολόνιας. Η εφαρμογή της Μπολόνιας, επειδή έχουν γίνει φανερά τα καταστροφικά αποτελέσματα από την εξειδίκευση και συρρίκνωση των προπτυχιακών σπουδών, σήμερα εγκαταλείπεται σε σημαντικά πανεπιστήμια του Ευρωπαϊκού Χώρου. Για την Ελλάδα σε συνθήκες κρίσης θα αποτελούσε έγκλημα, τόσο για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας όσο και για την ίδια την νέα γενιά.
Δεσμευόμαστε να διεκδικήσουμε στο επίπεδο του ευρωπαϊκού Χώρου εκπαίδευσης την ισοτίμηση των ενιαίων αδιάσπαστων ελληνικών πτυχίων με τα δύο πτυχία (Bachelor + Master) του ευρωπαϊκού Χώρου.

Τα δημόσια Ερευνητικά Κέντρα
    Παρά τα σοβαρότατα προβλήματα, που αντιμετωπίζουν τα Ερευνητικά Κέντρα λόγω της υποχρηματοδότησης, της μη ανανέωσης του προσωπικού τους και την προσπάθεια να λειτουργήσουν ως μοχλός επιχειρηματικότητας αντικαθιστώντας τον καινοτόμο βιομηχανικό τομέα, στη χώρα εξακολουθεί να παράγεται πρωτότυπο και με διεθνή αναγνώριση έργο, από ερευνητικό και επιστημονικό προσωπικό κατά κανόνα υψηλού επιπέδου και υψηλής εξειδίκευσης.
    Ο ΣΥΡΙΖΑ  αναγνωρίζει τις προσπάθειες της ερευνητικής κοινότητας και βασίζεται στη συμβολή της για συνεχή πρόοδο στα πεδία της γνώσης και του πολιτισμού, αλλά και της οικονομικής ανάπτυξης, στη βάση της αντίληψης που έχει για τον ρόλο της δημόσιας Παιδείας και της Έρευνας στις σύγχρονες κοινωνίες της γνώσης.
Τα Ερευνητικά Κέντρα και τα ΑΕΙ ως εργαλεία και «πολλαπλασιαστές αποτελεσματικότητας» για κάθε εθνική προσπάθεια στον τομέα της παραγωγής νέας γνώσης, της Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, έχουν ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο να παίξουν στο μοντέλο ανάπτυξης και παραγωγικής ανασυγκρότησης που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ για τη χώρα  στην διαχείριση των φυσικών και άλλων εθνικών πόρων, στην αντιμετώπιση περιβαλλοντικών, ραδιολογικών ή διατροφικών και άλλων κρίσεων, στη διασφάλιση της δημόσιας υγείας και ασφάλειας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεσμεύεται σε πρώτη φάση να υποστηρίξει τόσο το παραγόμενο στα Ερευνητικά Κέντρα ερευνητικό έργο όσο και τις σημαντικές δημόσιες ερευνητικές και τεχνολογικές υποδομές, πολλές από τις οποίες έχουν ευρωπαϊκή αλλά και διεθνή διάσταση. Επίσης, θα αναλάβει άμεσες πρωτοβουλίες για νέους ερευνητές (προκήρυξη προγραμμάτων σε ερευνητικούς τομείς εθνικής προτεραιότητας, χρηματοδότηση καινοτόμων επιχειρήσεων νέων ερευνητών, προκήρυξη θέσεων νέων ερευνητών), ώστε να εξασφαλισθεί η κρίσιμη μάζα του αναγκαίου επιστημονικού και τεχνολογικού εγχώριου παραγωγικού δυναμικού, να αναχαιτιστεί η μαζική φυγή νέων διδακτόρων, μεταδιδακτορικών συνεργατών και ερευνητών στο εξωτερικό και να διασφαλιστεί η αναγκαία συνέχεια στην ερευνητική διαδικασία.
Πάγια θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι η ενίσχυση του ενιαίου, δημόσιου και ακαδημαϊκού χαρακτήρα της Έρευνας, που υλοποιείται τόσο στα Ιδρύματα της Ανώτατης  Εκπαίδευσης όσο και στα Ερευνητικά Κέντρα και εξασφαλίζει μεταξύ άλλων την απρόσκοπτη κινητικότητα ερευνητών και καθηγητών με σεβασμό στην αυτονομία των δύο χώρων.
Στο πλαίσιο αυτό προτείνουμε την ουσιαστική και ισότιμη θεσμοθετημένη διασύνδεση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και των Ερευνητικών Κέντρων. Για τον σκοπό αυτό, απαιτούνται άμεσες ρυθμίσεις από την Πολιτεία προκειμένου, να θεσπισθούν μέτρα για ένα δημοκρατικό και μη συγκεντρωτικό μοντέλο διοίκησης και κίνητρα κινητικότητας και συνεργιών για την όσο δυνατόν καλύτερη αξιοποίηση ανθρώπινου δυναμικού και δημόσιων υποδομών, στην κατεύθυνση υλοποίησης μιας πραγματικής μεταρρύθμισης που αποτελεί στρατηγικό μας στόχο στα πλαίσια του Ενιαίου και Δημόσιου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας, όπως περιγράφηκε παραπάνω. Τέτοιες θεσμικές ρυθμίσεις αποτελούν προϋπόθεση για ένα νέο πνεύμα ισοτιμίας στη συνεργασία μεταξύ ΑΕΙ και Ερευνητικών Κέντρων
Στρατηγικός  στόχος του ΣΥΡΙΖΑ είναι η διαμόρφωση και η υλοποίηση μιας Εθνικής Ερευνητικής Πολιτικής, η οποία με αιχμή του δόρατος τα ΑΕΙ και τα δημόσια Ερευνητικά Κέντρα, θα συμβάλει στην παραγωγική ανασυγκρότηση και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό προτείνουμε:
-    Ένα δημοκρατικά σχεδιασμένο από την Πολιτεία Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την Έρευνα και την Τεχνολογική Ανάπτυξη, με εγγυημένη χρηματοδότηση και απαλλαγμένο από γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, το οποίο να αντανακλά τις εθνικές προτεραιότητες, να λαμβάνει  υπ’ όψη του τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, και να έχει σαν σκοπό την ορθή και οικολογική διαχείριση και αξιοποίηση των φυσικών πόρων, την ενίσχυση τομέων στους οποίους η χώρα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα ή θέλουμε να αποκτήσει, την υποστήριξη του ερευνητικού ανθρώπινου δυναμικού και των υποδομών, και την παραγωγή νέας γνώσης που θα ενσωματώνεται στην κοινωνία. Προϋπόθεση γι΄ αυτό είναι η διενέργεια ουσιαστικής διαβούλευσης με τους εμπλεκόμενους φορείς.
-    Ένα πλήρες, δημοκρατικό, σύγχρονο και σαφές θεσμικό πλαίσιο για την Έρευνα, την Τεχνολογική Ανάπτυξη και την Ερευνητική & Τεχνολογική Καινοτομία, όπου εκτός των άλλων, θα περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για τη διασύνδεση των Ερευνητικών Κέντρων και Ιδρυμάτων της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης με τον καινοτόμο παραγωγικό τομέα για την ενίσχυση της βιομηχανικής καινοτομίας, με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και σκοπό την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και την έξοδο από την κρίση.


3.2 Το νέο Πλαίσιο λειτουργίας του εκπαιδευτικού συστήματος: Θεσμική κατοχύρωση της δημοκρατικής συμμετοχής της διοίκησης και λειτουργίας όλων των επιπέδων της εκπαίδευσης σύμφωνα με τις επιταγές του άρθρου 16 του Συντάγματος.

Πρόκειται για ένα νέο καταστατικό χάρτη που θα αφορά όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και θα αποτελεί την θεσμική αποτύπωση της εκπαιδευτικής ανασυγκρότησης για να μπορέσει να λειτουργήσει το σύνολο των εκπαιδευτικών βαθμίδων με επάρκεια, πληρότητα και δημοκρατία. Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο σκιαγραφεί ένα τοπίο δημοκρατικών, ακαδημαϊκών και εκπαιδευτικών εκπτώσεων , ασάφειας και τάσεων συγκεντρωτισμού σε ολιγοπρόσωπα όργανα που δεν λογοδοτούν και συγκέντρωση υπερεξουσιών στον εκάστοτε υπουργό Παιδείας.
Η δημοκρατική ανασυγκρότηση της Δημόσιας Εκπαίδευσης προϋποθέτει  τη θεσμοθέτηση και άμεση λειτουργία συμμετοχικών, αποκεντρωμένων, δημοκρατικών θεσμών, διαρκείς διαδικασίες κοινωνικού διαλόγου και κοινωνικού ελέγχου, στον αντίποδα της σημερινής πυραμιδοειδούς, ιεραρχικής και γραφειοκρατικής αντίληψης.
Χρειαζόμαστε ένα νέο Νόμο- Πλαίσιο που θα καθορίζει, σύμφωνα με τις επιταγές του άρθρου 16, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις διδασκόντων και διδασκομένων και τις διαδικασίες πρόσληψης και εξέλιξης του διδακτικού φορέα. Ο νέος νόμος πλαίσιο θα κατοχυρώνει το πανεπιστημιακό άσυλο. Η δημοκρατική σύνταξη ενός τέτοιου πλαισίου μπορεί μόνο να είναι το αποτέλεσμα ενός πραγματικού διαλόγου  με όλους τους εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς φορείς .

4. ΑΜΕΣΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ
Η κυβέρνηση της Αριστεράς  θα πάρει  άμεσα μέτρα για να μην καταρρεύσει η δημόσια εκπαίδευση.
Ο στόχος μας είναι διπλός: να διασωθούν και να μπορέσουν να λειτουργήσουν τα σχολεία, τα ΤΕΙ , τα Πανεπιστήμια και να τεθούν οι βάσεις για την μεγάλη εκπαιδευτική ανασυγκρότηση που οραματιζόμαστε.
Δεν μας διαφεύγει το γεγονός ότι η εικόνα αλλάζει καθημερινά, ότι οι αλλοιώσεις και οι ανεπανόρθωτες καταστροφές που συντελούνται αποκτούν στοιχεία μονιμότητας και ότι η ανάταξή τους θα απαιτήσει μεγάλη προσπάθεια, χρόνο και πόρους. Όμως, σήμερα παρά ποτέ με μια κοινωνία ρημαγμένη και φτωχοποιημένη, επιβάλλεται  η κυβέρνηση της αριστεράς να εγγυηθεί ότι στα δημόσια σχολεία οι μαθητές και οι μαθήτριες θα μπορούν να καλύψουν τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Επιβάλλεται να μειώσει τις εξετάσεις και να αυξήσει το διδακτικό χρόνο. Να γενικεύσει το ολοήμερο σχολείο στο δημοτικό και το γυμνάσιο ώστε οι μαθητές να μένουν στο σχολείο και να ασχολούνται με μουσική, καλλιτεχνικές δραστηριότητες, αθλητισμό, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ξένες γλώσσες. Να λειτουργούν τα σχολεία ως κέντρα πολιτισμού και δραστηριοτήτων όχι μόνο για τους μαθητές αλλά και για την γειτονιά. Συγχρόνως πρέπει να αντιμετωπίσουμε τον υποσιτισμό των νέων και την έλλειψη εμβολιασμών. Σε αυτό το σχολείο κανείς εκπαιδευτικός ή σχολικός φύλακας δεν περισσεύει. Σε αυτό το σχολείο χρειαζόμαστε υπερήφανους, καταρτισμένους και ενεργητικούς εκπαιδευτικούς που θα αναλάβουν τη μετάδοση του πολύτιμου  κεφάλαιου της γνώσης με συνείδηση, με δημοκρατία με αγάπη και πάθος.
Οι άμεσες ενέργειες της κυβέρνησης της Αριστεράς στο χώρο της παιδείας αφορούν θεσμικές- διοικητικές και λειτουργικές ρυθμίσεις.

Α. Θεσμικά μέτρα
Κατάργηση όλων των μνημονιακών νόμων που αφορούν την παιδεία. Θέσπιση μεταβατικού δημοκρατικού θεσμικού πλαίσιο λειτουργίας όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης.
•    Επαναπρόσληψη όλων όσων τέθηκαν σε διαθεσιμότητα ή απολύθηκαν (κοστολόγηση). Κανείς εκπαιδευτικός, διοικητικός υπάλληλος ή σχολικός φύλακας δεν περισσεύει.
Κατάργηση της «εργασιακής εφεδρείας» και των ευέλικτων μορφών εργασίας στην εκπαίδευση. Τήρηση της νομιμότητας στη λειτουργία των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων, διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων των ιδιωτικών εκπαιδευτικών και των εργαζόμενων σε αυτά.
•    Πάγωμα όλων των καταργήσεων – συγχωνεύσεων στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και επαναλειτουργία σχολικών μονάδων που καταργήθηκαν (νηπιαγωγεία- δημοτικά-γυμνάσια-λύκεια) βάσει κριτηρίων (κοστολόγηση)
•    Διασφάλιση της χρηματοδότησης για τις πιεστικές ανάγκες της εκπαίδευσης. Αναπροσαρμογή των κονδυλίων του ΕΣΠΑ και ουσιαστική αξιοποίηση τους.
•    Δέσμευση για σταδιακή αύξηση των κονδυλίων για την παιδεία και την έρευνα από τον κρατικό προϋπολογισμό(κοστολόγηση)

Β. Λειτουργικά- Διοικητικά μέτρα
•    Εξασφάλιση της λειτουργίας και της αποτελεσματικής διοίκησης όλων των τύπων των Σχολείων Γενικής, Τεχνικής-Επαγγελματικής  εκπαίδευσης καθώς και των ΑΕΙ.(Κοστολόγηση)
•    Κάλυψη των αναγκών σε διοικητικό, διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό σε όλες τις βαθμίδες (κοστολόγηση)
•    Επίλυση  των βασικών ζητημάτων  λειτουργίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων: σχολικά βιβλία,  και συγγράμματα, λειτουργικές δαπάνες, επαναλειτουργία των σχολικών βιβλιοθηκών και ενίσχυση  των πανεπιστημιακών.
•    Επαναφορά των τομέων και ειδικοτήτων της ΤΕΕ που καταργήθηκαν λόγω διαθεσιμότητας.
•    Εφαρμογή του ανώτατου ορίου των 25 μαθητών ανά τμήμα στην Β/βάθμια και μεσοπρόθεσμα των 20 μαθητών στην Α/βάθμια.
•    Πρωινή λειτουργία όλων των σχολείων και εξοπλισμός τους με όλα τα απαιτούμενα μέσα (σχολική βιβλιοθήκη, εργαστήρια, αίθουσα υπολογιστών κ.λπ.) με προτεραιότητα  στα σχολεία των πιο υποβαθμισμένων εκπαιδευτικά και κοινωνικά περιοχών, στο πλαίσιο μιας αντισταθμιστικής εκπαιδευτικής πολιτικής.
•    Μείωση του χρόνου των εξετάσεων σε Γυμνάσια και Λύκεια προς όφελος του διδακτικού χρόνου. Άμεση αποσύνδεση των εξετάσεων εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση από την απόκτηση απολυτήριου Λυκείου το οποίο θα αποκτάται με ενδοσχολικές εξετάσεις.
•    Διευρυμένη λειτουργία των σχολικών μονάδων.
•    Επιδότηση των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών σε απομακρυσμένες περιοχές ώστε να διασφαλίζεται η στελέχωση των σχολικών μονάδων σε αυτές τις περιοχές όπως και,κατ’ ελάχιστον, η αξιοπρεπής διαμονή τους.  


Γ. Άμβλυνση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων και επομένως των κοινωνικών ανισοτήτων
•    Άμεση ενίσχυση όλων των δομών που σήμερα λειτουργούν υποστηρικτικά ως δομές αλληλεγγύης.
•    Πρόγραμμα στήριξης των παιδιών με μαθησιακές και άλλες δυσκολίες καθώς και των σχολείων που λειτουργούν στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της χώρας, με δέσμη εκπαιδευτικών και κοινωνικών μέτρων.
•    Επαναφορά  και επανασχεδιασμός της ενισχυτικής διδασκαλίας και της πρόσθετης διδακτικής στήριξης .


 Δ. Αλλαγές στην κεντρική διοίκηση
•    Αλλαγές στις διοικητικές δομές του Υπ Παιδείας  και στην Κεντρική Διοίκηση που θα ανταποκρίνονται στης ανάγκες της εκπαίδευσης . Τερματισμός του πελατειακού συστήματος της απόσπασης των εκπαιδευτικών για διοικητικό έργο, με ταυτόχρονη ενίσχυση του απαραίτητου αριθμού μόνιμων διοικητικών υπαλλήλων. Επανένταξη του εκπαιδευτικού προσωπικού που απασχολείται στην κεντρική διοίκηση σε θέσεις με καθαρά διοικητικά καθήκοντα στο διδακτικό του έργο.  Κατάργηση των αναθέσεων έργων σε ιδιώτες.  Επανεξέταση όλων των συμβάσεων των εταιριών  «Τεχνικών Συμβούλων»( outsourcing) .
•    Υπαγωγή στο Υπ. Παιδείας όλων των σχολών που προσφέρουν σήμερα Τεχνική-Επαγγελματική εκπαίδευση και ανήκουν σε άλλα υπουργεία
•    Υπαγωγή όλων των τύπων βρεφονηπιακών σταθμών υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας
•    Έλεγχος και τήρηση της νομιμότητας στην ίδρυση και  λειτουργία των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων.

Ε. Αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης
•    Ανασυγκρότηση φοιτητικής μέριμνας – σίτιση και στέγαση (κοστολόγηση) με την απαραίτητη αποκέντρωση των υπηρεσιών και πόρων στα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ.
•    Θεσμοθέτηση μαθητικής μέριμνας : οργάνωση σχολικών συσσιτίων, δεκατιανού για όλους τους μαθητές και γεύματος στα ολοήμερα δημοτικά ( κοστολόγηση), δημιουργία κοινωνικών κυλικείων.
•    Δωρεάν προληπτικός υγειονομικός έλεγχος των παιδιών που δεν έχουν υγειονομική περίθαλψη και πλήρης ιατροφαρμακευτική κάλυψη μαθητών και φοιτητών.
•    Δημιουργία φοιτητικών εστιών με μικρές παρεμβάσεις σε σχολάζουσες περιουσίες
•    Κάλυψη των αναγκών και της αυξημένης ζήτησης για δημόσιους παιδικούς σταθμούς με άμεσα προγράμματα επεμβάσεων σε υφιστάμενα κτίρια σε συνεργασία με δήμους ώστε να λειτουργήσουν ταχύτατα σαν δημόσιοι παιδικοί σταθμοί.
•    Αναβάθμιση του μαθήματος των Ξένων Γλωσσών και Πληροφορικής στην Δημόσια Εκπαίδευση και δυνατότητα απόκτησης πιστοποίησης εντός της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών εντός του Δημόσιου σχολείου(μουσική, καλλιτεχνικές δραστηριότητες, αθλητισμό, ηλεκτρονικούς υπολογιστές).
•    Τα σχολεία – δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια- μπορούν να μετατραπούν σε πολιτιστικούς χώρους κάθε γειτονιάς και να λειτουργούν ως κέντρα δημιουργικής απασχόλησης , πολιτισμού, ενισχυτικής διδασκαλίας κλπ. Να ενισχυθούν οι πολιτιστικές παρεμβάσεις που υλοποιούν τα σχολεία(κοστολόγηση) .

5.    Συμμετοχή , επανατροφοδότηση και αποδοχή
Γνωρίζουμε ότι η διαμόρφωση ενός συνολικού σχεδίου ανασυγκρότησης της εκπαίδευσης και της εκπαιδευτικής πολιτικής είναι μια διαδικασία συνεχούς επανατροφοδότησης και προσαρμογών. Απαιτείται ευρεία κοινωνική νομιμοποίηση η οποία προϋποθέτει κοινωνική συναίνεση και κυρίως την ενεργό συμμετοχή εκπαιδευτικών και εκπαιδευομένων και θα οδηγήσει σε επαναδιατύπωση του συνολικού σχεδίου.

ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

1. Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ  για την συνεχιζόμενη εκπαίδευση

 Η  συνεχιζόμενη εκπαίδευση ως κοινωνικό αγαθό
Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές και αντιλήψεις, ιδιαίτερα στη μνημονιακή εποχή, έχουν συνθλίψει το δικαίωμα όλων των ανθρώπων για πρόσβαση στη νέα γνώση καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, αλλοιώνοντας την έννοια και το ίδιο το περιεχόμενο της γνώσης με οικονομίστικα κριτήρια και στοχεύσεις.
Τα νεοφιλελεύθερα όρια των προγραμμάτων της «διά βίου μάθησης», έτσι όπως αυτά αρθρώνονται μέσα από τις αντιλήψεις της απασχολησιμότητας και των ελαστικών εργασιακών σχέσεων, της ανταγωνιστικότητας κλπ, γίνονται ακόμη πιο διακριτά στο φόντο της διάλυσης της παιδείας ως δημόσιου κοινωνικού αγαθού, των ταξικών και άλλων αποκλεισμών που χαρακτηρίζουν την Ευρωπαϊκή και Ελληνική πραγματικότητα στις συνθήκες μιας εκτεταμένης περιόδου σκληρής λιτότητας.
Ιδιαίτερα στη χώρα μας τα προγράμματα αυτά υπήρξαν σε σημαντικό βαθμό πεδίο διασπάθισης πόρων, πελατειακών λογικών και παρεμβάσεων, πεδίο ανορθολογικού προγραμματισμού, πεδίο νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων και πολιτικών. Δεν υπηρέτησαν κοινωνικές ανάγκες, δεν παρήγαγαν καμία προστιθέμενη αξία στην ανασυγκρότηση της χώρας ελάχιστα συνέβαλαν στην ανάπτυξη, στην καινοτομία και στην πνευματική ζωή του τόπου. 
Για την αριστερά, η ανθρώπινη ανάγκη για εφ’ όρου ζωής πρόσβαση στη πολύπλευρη γνώση, μέσα από διάφορες μορφές του κοινωνικού γίγνεσθαι, χρειάζεται να εξασφαλίζεται από την πολιτεία ως κοινωνικό αγαθό και δικαίωμα.
Με αυτή την έννοια η αριστερά χρειάζεται από τώρα να παρέμβει και στο επίπεδο του προσανατολισμού, του περιεχομένου αλλά και των μορφών  με τις οποίες παρέχεται σήμερα η συνεχιζόμενη εκπαίδευση, διεκδικώντας από σήμερα αλλαγές και στο θεσμικό επίπεδο.
Θεσμοί, όπως τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, προγράμματα, όπως της ελληνομάθειας για μετανάστες, της από απόσταση εκπαίδευσης, της δημιουργικής αξιοποίησης ελεύθερου χρόνου, της εκμάθησης πληροφορικής και ξένων γλωσσών μπορούν να συμβάλλουν στην άρση κοινωνικών και χωρικών φραγμών στη βάση των αρχών της ισότητας και της χειραφέτησης. Οι δύο βασικοί πυλώνες της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, η Γενική Εκπαίδευση Ενηλίκων και η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, αποτελούν σημαντικές παραμέτρους  για την προσωπική ολοκλήρωση του κριτικά σκεπτόμενου ενεργού πολίτη αλλά και για την επαγγελματική εξέλιξη.
Είναι αναγκαίο συνεπώς από τη σκοπιά της αριστεράς, παράλληλα με τους γενικότερους στόχους για την ανατροπή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου στην παιδεία, να στοχεύσουμε σε μια δημόσια συνεχιζόμενη εκπαίδευση η οποία
•    να  προσφέρεται δωρεάν σε όλους
•    να λειτουργεί με διαφάνεια και δημόσια/κοινωνική λογοδοσία
•    να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες των διαφόρων περιοχών και συνεπώς αποκεντρωμένη
•    οι λειτουργοί της να εργάζονται με αξιοπρεπείς εργασιακούς όρους
Είναι προφανές ότι σε μια τέτοια προοπτική χρειάζονται μεταβατικά στάδια, καθώς και επανεξέταση ολόκληρου του πλαισίου και δημόσιος διάλογος.


2 . ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ  ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑΣ ΘΡΑΚΗΣ  
Η εκπαίδευση των παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη παραμένει υποβαθμισμένη, αναχρονιστική, βαθιά ταξική και χρειάζεται αναβάθμιση. Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ  αποσκοπεί στην άρση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων και του αποκλεισμού, στη βελτίωση της παρεχόμενης μόρφωσης,  στην κατοχύρωση του εκπαιδευτικού αγαθού για όλα τα παιδιά της μειονότητας ανεξάρτητα από φύλο, τάξη, τόπο διαμονής και τρόπο ζωής.
Χρειάζεται να προωθηθούν αλλαγές στα αναλυτικά και ωρολόγια προγράμματα καθώς και επικαιροποίηση των βιβλίων, να υπάρξει καλύτερη συνεργασία του τουρκόφωνου και του ελληνόφωνου προγράμματος, να υπάρξουν δράσεις συγχρωτισμού, βελτίωση της ελληνομάθειας  και εν τέλει αντιμετώπιση της διγλωσσίας ως πλεονεκτήματος  για την κοινωνία. Η καθιέρωση της διγλωσσίας στα νηπιαγωγεία είναι επιβεβλημένη για την ομαλή ένταξη των παιδιών στη σχολική ζωή. 
Στη βελτίωση της εκπαίδευσης καθοριστικό ρόλο θα έχουν οι εκπαιδευτικοί. Απαιτείται η εξομοίωση των πτυχίων των δασκάλων του τουρκόφωνου προγράμματος των μειονοτικών σχολείων και η διαρκής και ουσιαστική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών  των δύο προγραμμάτων και όλων των βαθμίδων.  Τα μέτρα θετικής διάκρισης όπως η ειδική ποσόστωση για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, έχουν λειτουργήσει θετικά και θα πρέπει να διατηρηθούν, προσαρμοσμένα στις σημερινές συνθήκες.
Η μειονοτική εκπαίδευση του μέλλοντος χρειάζεται να υπερβεί τόσο το μοντέλο του "κλειστού" και διαχωρισμένου μειονοτικού σχολείου όσο και αυτό του μονοπολιτισμικού δημόσιου σχολείου που είναι "τυφλό" απέναντι στις γλωσσικές, θρησκευτικές και ταυτοτικές διαφορές των μαθητών του. Σε κάθε περίπτωση, ο ΣΥΡΙΖΑ δεσμεύεται ότι όλες οι αλλαγές που χρειάζονται, θα τελούν υπό τον εξαντλητικό διάλογο με την ίδια την μειονότητα και τους φορείς της.