Αρχαίο DNA αποκαλύπτει την ιστορία των σύγχρονων Ευρωπαίων

Οι κυνηγοί-συλλέκτες ζούσαν μαζί με τους γεωργούς για πάνω από 2.000 χρόνια
Τη γενετική ιστορία των σύγχρονων Ευρωπαίων αποκαλύπτουν δύο νέες μελέτες,
χρησιμοποιώντας αρχαίο DNA από σκελετούς που βρέθηκαν στη Γερμανία.

Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι οι ντόπιοι κυνηγοί-συλλέκτες της Ευρώπης και οι γεωργοί που είχαν μεταναστεύσει από την Ανατολή, ζούσαν μαζί για πάνω από 2.000 χρόνια μετά την εμφάνιση της γεωργίας στην ήπειρο. Σταδιακά, οι κυνηγοί-συλλέκτες εξαφανίστηκαν ή απορροφήθηκαν από τις αρχέγονες ευρωπαϊκές αγροτικές κοινότητες. Η νέα αυτή θεώρηση έρχεται να ανατρέψει τη διαδεδομένη θεωρία ότι οι ευρωπαίοι κυνηγοί-συλλέκτες εξαφανίστηκαν σχεδόν αμέσως μετά την εμφάνιση των πρώτων γεωργών.

Η πρώτη έρευνα είχε ως επικεφαλής τον καθηγητή ανθρωπολογίας Γιοακείμ Μπούργκερ του γερμανικού πανεπιστημίου Γιοχάνες Γκούτενμπεργκ. Οι ερευνητές πραγματοποίησαν γενετική ανάλυση οστών 29 ανθρώπων, με τα αρχαιότερα να είναι ηλικίας 11.200 ετών, που βρέθηκαν σε ένα σπήλαιο της Γερμανίας, όπου κυνηγοί-συλλέκτες και αγρότες είχαν θαφτεί δίπλα-δίπλα.

«Μετά από 2.000 χρόνια γεωργίας στην Ευρώπη, βρίσκουμε ακόμα κυνηγούς-συλλέκτες. Ποτέ δεν περιμέναμε κάτι τέτοιο», δήλωσε η ερευνήτρια Ρουθ Μπολοντζίνο. Αυτό σημαίνει, όπως είπε, ότι στο DNA των σημερινών Ευρωπαίων υπάρχει γενετικό υλικό και από αυτούς τους κυνηγούς-συλλέκτες λόγω των περιοδικών επιμιξιών τους με τους γεωργούς.

Η δεύτερη έρευνα, με επικεφαλής το Βόλγφγκανγκ Χάακ, αποτελεί συνεργασία του αυστραλιανού πανεπιστημίου της Αδελαϊδας και του γερμανικού πανεπιστημίου του Μάιντς. Αφορά στην ανάλυση μιτοχονδριακού DNA από 364 προϊστορικούς ανθρώπινους σκελετούς, οι οποίοι βρέθηκαν επίσης στη Γερμανία, που αποτελούσε σημαντικό σταυροδρόμι αρχαίων λαών. Οι σκελετοί καλύπτουν μια μεγάλη χρονική περίοδο 4.000 ετών προϊστορίας.

Η γενετική ανάλυση δείχνει ότι στις γενετικές «ρίζες» των σημερινών Ευρωπαίων υπάρχει ένα πολύπλοκο «πάτσγουορκ», σε σημείο που ανατρέπεται η κυρίαρχη έως τώρα εικόνα πως οι βορειοευρωπαίοι αποτελούν απλώς ένα μίγμα ιθαγενών κυνηγών-συλλεκτών και μεταναστών από την Εγγύς Ανατολή, οι οποίοι έφθασαν πριν από περίπου 7.500 χρόνια. Τα γενετικά στοιχεία δείχνουν μεταναστευτικές εισβολές στο κέντρο της Ευρώπης και από την κατεύθυνση της Δύσης, πιθανότατα της Ιβηρικής χερσονήσου.

Μεταξύ άλλων, η μελέτη του αρχαίου DNA δείχνει ότι οι ντόπιοι κυνηγοί-συλλέκτες της Κεντρικής Ευρώπης σιγά-σιγά εκδιώχθηκαν από τους νεοεισερχόμενους μετανάστες με προέλευση την Ανατολία της σημερινής Τουρκίας. Πριν από περίπου 6.100 χρόνια εκτιμάται ότι η γεωργία εισήχθη στη Σκανδιναβία, μια περιοχή που πρόσφατα είχε ελευθερωθεί από την τελευταία εποχή των παγετώνων.

Η γεωργία ανακαλύφθηκε πριν από περίπου 10.500 χρόνια στη Μέση Ανατολή και, εξαπλωνόμενη γρήγορα, έφθασε στην Ευρώπη πριν από 7.500 χρόνια. Μέχρι τότε ουσιαστικά όλοι οι Ευρωπαίοι ήταν κυνηγοί-συλλέκτες και αποτελούσαν τους απογόνους του πρώτου μεταναστευτικού κύματος του Homo sapiens, που από την Αφρική πέρασε στην Ευρώπη πριν από περίπου 45.000 χρόνια. Αρχαιολογικά ίχνη αυτών των κυνηγών-συλλεκτών δεν έχουν βρεθεί σχεδόν καθόλου, όμως η γενετική ανάλυση φέρνει πλέον στο φως αυτό που δεν μπορεί να κάνει η αρχαιολογική σκαπάνη.

«Η νέα ανάλυση δείχνει ότι οι κυνηγοί-συλλέκτες έμεναν πολύ κοντά στους γεωργούς, είχαν επαφές μαζί τους επί χιλιάδες χρόνια και έθαβαν τους νεκρούς τους στο ίδιο σπήλαιο. Ακόμα, οι γυναίκες των κυνηγών-συλλεκτών μερικές φορές παντρεύονταν άνδρες αγρότες», δήλωσε ο καθηγητής εξελικτικής γενετικής Μαρκ Τόμας του University College του Λονδίνου.