Στο εξωτερικό η Ελβετία είναι διάσημη για τα χειμερινά της θέρετρα και τις διακριτικές
τραπεζικές υπηρεσίες που παρέχει στους πλουσίους. Ωστόσο οι ίδιοι οι Ελβετοί είναι αξιοσημείωτα αλλεργικοί απέναντι στην υπερβολική συγκέντρωση πλούτου στα χέρια ενός ανθρώπου. Ανέχονται μόνο τους ταπεινούς κροίσους.
Μπορεί να μην ήταν εφάμιλλο ενός κινήματος «κατάληψης» όπως το «Καταλάβετε τη Wall Street!» στις ΗΠΑ, αλλά σε δημοψήφισμα που διεξήχθη τον περασμένο Μάρτιο το εκλογικό σώμα της Ελβετίας ψήφισε με πλειοψηφία δύο τρίτων την κατάργηση των υπέρογκων μπόνους και των «χρυσών» αποζημιώσεων των golden boys των μεγάλων επιχειρήσεων.
Την περασμένη Κυριακή έγινε ένα δεύτερο δημοψήφισμα για ανάλογο θέμα: για τις υπέρογκες τακτικές αμοιβές των κορυφαίων στελεχών, των μάνατζερ των ελβετικών επιχειρήσεων. Το υποκίνησε η λεγόμενη «Πρωτοβουλία 1 προς 12». Οι πολίτες εκλήθησαν να αποφασίσουν αν οι ανώτατοι μισθοί των υπαλλήλων μιας εταιρείας πρέπει να μην είναι υψηλότεροι από το δωδεκαπλάσιο των κατώτατων μισθών που η ίδια δίνει.
Το αποτέλεσμα ήταν αρνητικό. Οι Ελβετοί απέρριψαν την πρόταση. Ενας λόγος είναι ότι στις περισσότερες ελβετικές επιχειρήσεις αυτή η μισθολογική ανισότητα είναι ακόμη χειρότερη: στις μεγάλες τράπεζες η αναλογία ανάμεσα στον χαμηλότερο και στον υψηλότατο μισθό είναι περίπου 1 προς 500! Στη φαρμακευτική εταιρεία Novartis το 2009 ήταν 1 προς 752, ενώ στην τράπεζα Credit Suisse για το ίδιο έτος η «ψαλίδα» κυμαινόταν στο 1 προς 1.812!
Παρ' όλα αυτά, η Ελβετία είναι μια κοινωνία όπου θεωρείται αποκρουστικό και μεμπτό να κομπάζεις για τα χρήματα που έχεις ή να επιδεικνύεις τον πλούτο σου. Για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμη και οι πλουσιότεροι άνθρωποι της χώρας υπέκυπταν σε αυτού του είδους την κίνηση μετριοπάθειας. Δεν διαλαλούσαν τα πλούτη τους και ξόδευαν τα χρήματά τους με τρόπο διακριτικό. Οι ελβετοί μαικήνες της τέχνης παρέμεναν ανώνυμοι, οι ελβετοί τραπεζίτες πραγματοποιούσαν δωρεές χωρίς να το διατυμπανίζουν. Αλλά αυτοί οι καιροί φαίνεται ότι έχουν προ πολλού παρέλθει.
Οι αντίπαλοι της «Πρωτοβουλίας 1 προς 12» αρέσκονταν να μιλάνε για «πολιτική του φθόνου», η αλήθεια είναι όμως ότι δυσκολεύονται να δικαιολογήσουν τόσο υπέρογκες αμοιβές. Επίσης κανείς εξ αυτών των υψηλά αμειβομένων δεν θέλησε να παρέμβει στον δημόσιο διάλογο για το θέμα. Αντιθέτως, στον διάλογο συμμετείχαν εκπρόσωποι μεσαίων για τα ελβετικά δεδομένα επιχειρήσεων, όπως ο Καρλ Ελσενερ της Victorinox, της εταιρείας που κατασκευάζει τους φημισμένους ελβετικούς σουγιάδες. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, είπε, δεν τον επηρεάζει καθώς στην επιχείρησή του η αναλογία είναι ήδη στο 1 προς 6, αλλά την καταψήφισε καθώς θεωρεί πως η επιβολή της θα έφερνε περαιτέρω νόμους, κανονισμούς και παραπάνω κόστη.
Ακόμη και αν το μέτρο υπερψηφιζόταν, εξέφρασε αμφιβολίες για το πώς θα εφαρμοζόταν με επιτυχία. «Η μικρή μειοψηφία που της αρέσει να τα κάνει όλα σε υπερβολικό βαθμό μπορεί κάλλιστα να συμμορφωθεί με την Πρωτοβουλία 1 προς 12» τόνισε ο Ελσενερ. Δεν είναι τόσο πως ο Ελσενερ είναι οπαδός των υπέρογκων μισθών των στελεχών όσο το ότι υπερασπίζεται μια πολιτική εθελοντικού περιορισμού. Ο παλιός, καλός τρόπος των Ελβετών να ασκούν ηθική πίεση, με άλλα λόγια.
Κάτι τέτοιο σήμερα φαντάζει αφελές, αλλά ειδικά στην περίπτωση του αποχωρούντος προέδρου του διοικητικού συμβουλίου της Novartis Ντανιέλ Βασέλα μοιάζει να λειτουργεί: ο κ. Βασέλα αποποιήθηκε ένα συμβόλαιο ύψους 60 εκατ. ευρώ (αποδοχές, μπόνους και κάθε είδους παροχές σε σπίτια, μετοχές κτλ.) που είχε κάνει με την εταιρεία και αποσύρθηκε αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ δηλώνοντας «εξαιρετικά ταραγμένος» από την προσωπική κριτική που δέχθηκε για το ιλιγγιώδες των αμοιβών που του προτάθηκαν.
Ο Πέτερ Σταμ είναι αναγνωρισμένος ελβετός λογοτέχνης, συγγραφέας μεταξύ άλλων του μυθιστορήματος «Ungefähre Landschaft» («Ασχημάτιστο τοπίο») και της συλλογής διηγημάτων «Wir Fliegen» («Πετάμε»).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου