Η παχυσαρκία δεν είναι απλώς ζήτημα αισθητικής

«Είμαι 40 ετών, παχύσαρκος αλλά δεν έχω προβλήματα υγείας. Ωστόσο, κάνω δίαιτα και ασκούμαι, αλλά δεν χάνω κιλά. Μήπως φταίει ο μεταβολισμός μου; Γιατί θα πρέπει να ανησυχώ;» ρωτάει ο αναγνώστης μας Λευτέρης Γράψας.

Το ερώτημά του βασανίζει σήμερα πολλούς και ιδιαίτερα πολλές γυναίκες. Πόσω μάλλον που το καλοκαιράκι μπήκε για καλά και οι παραλίες μάς καλούν να απολαύσουμε τον
ήλιο και τη θάλασσα απαλλαγμένοι από τα πολλά ρούχα του χειμώνα, τα οποία όλο και κάτι έκρυβαν…

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι: «Με τον όρο παχυσαρκία εννοούμε την αύξηση του βάρους του σώματος, η οποία οφείλεται σε αύξηση της ποσότητας του λίπους που περιέχει και αφορά οποιονδήποτε άνθρωπο. Σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση της ΠΟΥ (Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας), η παχυσαρκία έχει χαρακτηριστεί νόσος και συνεπώς σαν τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται. Θεωρείται πολυπαραγοντική και κύριο λόγο παίζουν η γενετική, η νευροχημεία και η ψυχολογία. Ανάλογα με το αίτιο που την προκαλεί, διακρίνεται σε εξωγενή και ενδογενή» διευκρινίζει ο δρ Αθανάσιος Γ. Βλάχος, χειρουργός, επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος της European Association on Digestive Surgery.

Οσον αφορά τις αιτίες που μας κάνουν να παχαίνουμε εύκολα, αλλά να μην καταφέρνουμε το ίδιο εύκολα να χάνουμε βάρος, λέει: «Είναι γεγονός ότι παχαίνουμε πιο εύκολα απ’ ό,τι αδυνατίζουμε, το ανθρώπινο σώμα είναι κυριολεκτικά μια παγίδα-αποθήκη λίπους. Η αιτία γι’ αυτό θα πρέπει ίσως να αναζητηθεί στα γονίδια και στις πληροφορίες που κληρονομήσαμε για τη ρύθμιση του βάρους και της όρεξής μας διά μέσου των αιώνων κατά την εξελικτική πορεία του ανθρώπου».

Ενας άνθρωπος θεωρείται παχύσαρκος όταν ο δείκτης μάζας σώματος είναι μεγαλύτερος του 50. Μπορεί, λοιπόν, να έχουμε επιπλέον βάρος και να αισθανόμαστε υγιείς, αλλά όπως εξηγεί ο δρ Βλάχος: «Η παχυσαρκία δεν προκαλεί από μόνη της κάποιες ασθένειες, αλλά αυξάνει τον κίνδυνο να εμφανιστούν προβλήματα υγείας. Ετσι είναι πιθανό ένα παχύσαρκο άτομο να είναι κατά τα άλλα υγιές. Ομως υπάρχουν παθήσεις που σχετίζονται πολύ στενά με την παχυσαρκία, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης και η λεγόμενη αποφρακτική υπνική άπνοια. Η συσχέτιση είναι τόσο ισχυρή, ώστε η συντριπτική πλειονότητα των ασθενών που πάσχουν από αυτές τις παθήσεις είναι παχύσαρκοι. Εκτός από τα παραπάνω, προβλήματα υγείας που μπορεί να παρουσιαστούν είναι:

- Εκφυλίσεις μεγάλων αρθρώσεων.

- Αύξηση χοληστερίνης, χολολιθίαση, λιπώδης διήθηση ήπατος.

- Αυξημένη συχνότητα σε καρκίνο.

- Αυξημένος κίνδυνος επιπλοκών ύστερα από εγχειρήσεις.

- Ψυχολογικά προβλήματα που προκαλούνται από την κοινωνική απόρριψη και απομόνωση.

- Ειδικά στις γυναίκες: γυναικολογικά προβλήματα και επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη».

Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπισή της ο δρ Βλάχος καταλήγει: «Ο έλεγχος της παχυσαρκίας δεν είναι απλό μαθηματικό πρόβλημα όπου ελέγχεται το ισοζύγιο μεταξύ προσλαμβανομένων και καταναλισκομένων θερμίδων, αλλά ένα σύνθετο ιατρικό πρόβλημα, γι’ αυτό και πρέπει να ασχολείται με αυτό ομάδα ειδικών γιατρών. Η θεραπεία της παχυσαρκίας διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική. Στην πρώτη κατηγορία ανήκει η συστηματική και ελεγχόμενη από τον διατροφολόγο σωστή διατροφή, το ενδογαστρικό μπαλόνι και φαρμακευτική αγωγή, σε συνδυασμό με σωστή και συστηματική σωματική άσκηση. Οι χειρουργικές επεμβάσεις που εφαρμόζονται στη θεραπεία της παχυσαρκίας χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στην πρώτη ανήκουν αυτές που περιορίζουν τη χωρητικότητα του στομάχου και στη δεύτερη αυτές που δημιουργούν δυσαπορρόφηση (γαστρικά by-pass και χολοπαγκρεατικές παρακάμψεις) ή συνδυασμό και των δύο».

Σε σχέση με τη μη απώλεια βάρους παρά τη δίαιτα και την άσκηση οι ειδικοί εξηγούν: «Αυτό μπορεί να συμβεί όταν υπάρχει ένας κλινικά εκδηλωμένος υποθυρεοειδισμός (η ορμόνη TSH να βρίσκεται σε αρκετά ψηλότερα επίπεδα πάνω από το φυσιολογικό). Ομως στην πλειονότητα των περιπτώσεων, όπως έχουν δείξει μελέτες που μέτρησαν αντικειμενικά την ποσότητα των προσλαμβανόμενων θερμίδων και το πραγματικό βαθμό της απώλειας μέσω της φυσικής άσκησης, σε ασθενείς που ανέφεραν “ανθεκτικότητα” στις εφαρμοζόμενες δίαιτες, δεν υπάρχει ουσιαστικά πρόβλημα μεταβολισμού».

Επίσης, σύμφωνα με τους ειδικούς μιας πολύ αξιόλογης τέτοιας μελέτης, «η αδυναμία κάποιων παχύσαρκων ατόμων να χάσουν βάρος ενώ κάνουν δίαιτα χαμηλής θερμιδικής πρόσληψης, οφείλεται σε μια υποεκτίμηση της ενεργειακής πρόσληψης και μία υπερεκτίμηση του βαθμού της φυσικής άσκησης και όχι σε διαταραχές της θερμογένεσης, δηλαδή του “κάψιμου” των θερμίδων».

Τα φάρμακα δεν είναι πανάκεια
Η φαρμακευτική αγωγή για την παχυσαρκία θα πρέπει να αποτελεί το δεύτερο βήμα για την αντιμετώπισή της. Το παχύσαρκο άτομο θα πρέπει να καταφεύγει σε χρήση φαρμάκων μόνον όταν η διαιτολογική αντιμετώπιση έχει αποδεδειγμένα αποτύχει στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Η χρήση των φαρμάκων συνδυάζεται με πληθώρα ανεπιθύμητων ενεργειών. Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η χρήση φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας δεν απαλλάσσει το παχύσαρκο άτομο από την ανάγκη να υποβληθεί σε δίαιτα και σωματική άσκηση. Απλώς βοηθάει περισσότερο στην απώλεια βάρους αλλά και στην αποφυγή υποτροπής.

ΠΗΓΗ: Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας


ΣΟΦΙΑ ΔΙΓΕΝΗ-ΚΟΛΙΟΤΑΣΗΗ παχυσαρκία δεν είναι απλώς ζήτημα αισθητικής