Δωρεά οργάνων: Μύθοι και αλήθειες για τη μεταμόσχευση - Πώς επιλέγονται οι κατάλληλοι λήπτες

 Ποιος θα μπορούσε να χρειαστεί μεταμόσχευση συμπαγούς οργάνου; Τι είναι ο εγκεφαλικός θάνατος και γιατί διαφέρει εντελώς από το κώμα και τη φυτική κατάσταση; Πώς επιλέγονται οι κατάλληλοι λήπτες για κάθε όργανο και πώς αυτό γίνεται με τρόπο δίκαιο; Πώς μπορώ να αποκτήσω την κάρτα δωρητή οργάνων; Αυτές είναι μόνο λίγες από τις πολλές και σημαντικές ερωτήσεις που απασχολούν τους Έλληνες σχετικά με τη δωρεά οργάνων. Ωστόσο, οι 1.350 ασθενείς που αναμένουν στην Ελλάδα για ένα ή περισσότερα όργανα, έχουν γίνει γνώστες όλων αυτών των θεμάτων με τον δραματικό τρόπο, με την ίδια τους τη ζωή, που κρέμεται από την κλωστή της ενημέρωσης και της ενσυναίσθησης όλων των άλλων. Η πλειονότητα όσων χρειάζονται μεταμόσχευση είναι νεφροπαθείς - περίπου 1.200- ενώ οι αιμοκαθαιρόμενοι είναι περισσότεροι από 11.500. Πολλοί από αυτους, σύμφωνα με τον ΕΟΜ, δεν εγγράφονται στην εθνική λίστα για μεταμόσχευση είτε γιατί δεν γνωρίζουν για τη θεραπευτική λύση της μεταμόσχευσης είτε γιατί είναι απογοητευμένοι από τη μακρά αναμονή.

Πανευρωπαϊκά στη λίστα αναμονής για ένα ή περισσότερα συμπαγή όργανα είναι εγγεγραμμένοι περισσότεροι από 150.000 ασθενείς, ενώ κάθε ώρα 6 νέοι ασθενείς προστίθενται κατά μέσο όρο στις εθνικές λίστες αναμονής στην Ευρώπη. Η αναμονή εκτός από μακρά, μπορεί να είναι και μοιραία:18 άνθρωποι στην Ευρώπη πεθαίνουν καθημερινά αναμένοντας να λάβουν ένα όργανο. Συνολικά, περίπου 6.500 άνθρωποι τον χρόνο.



Το Ίδρυμα Ωνάση με την επιστημονική καθοδήγηση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) και τη συνεργασία του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, δημιούργησε τον πρώτο πλήρη οδηγό που απαντά σε κάθε δυνατή απορία σχετικά με το ευαίσθητο και εν πολλοίς ανεξερεύνητο από τους Έλληνες πολίτες ζήτημα υγείας. Ο οδηγός αυτός θα αποτελέσει τη βάση ενός ενημερωτικού προγράμματος ενηλίκων «γιατί η δωρεά οργάνων μάς αφορά όλους» όπως υπογραμμίζουν όλοι οι συνεργαζόμενοι φορείς.

Τα Organmeetings, όπως ονομάζεται το ενημερωτικό πρόγραμμα ενηλίκων, έχουν διπλή στόχευση: αφενός, εγκαινιάζουν το πρώτο ενημερωτικό εγχειρίδιο στην Ελλάδα για τη Δωρεά και Μεταμόσχευση Οργάνων, αφετέρου ξεκινούν μια σταθερή επαφή με τους πολίτες μέσα από webinars για φορείς, συλλόγους με κοινωνική προσφορά, δημόσιους ή ιδιωτικούς οργανισμούς, μέσα ενημέρωσης, αλλά και εταιρείες/επιχειρήσεις, οι οποίες θα επιθυμούσαν τη σύνδεση της CSR πολιτική τους με την ενημέρωση γύρω από τη Δωρεά Οργάνων. Τα διαδικτυακά σεμινάρια θα πραγματοποιούνται από εξειδικευμένους εκπροσώπους και συνεργάτες του ΕΟΜ, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση και του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους απευθυνόμενοι στο mediaoffice-health@onassis.org, με την ένδειξη Organmeetings. Οι ημερομηνίες των διαδικτυακών σεμιναρίων για την περίοδο 2022-23 είναι: 25 Ιανουαρίου, 22 Μαρτίου και 24 Μαΐου 2023, με σειρά προτεραιότητας.

Μύθοι και αλήθειες

Μύθος. «Σε περίπτωση σοβαρού προβλήματος υγείας οι γιατροί που θα με φροντίσουν στο νοσοκομείο, αν γνωρίζουν πως είμαι δωρητής οργάνων, θα με αφήσουν να πεθάνω».

Αλήθεια. Καταρχάς, οι γιατροί των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) δεν γνωρίζουν ποιος ασθενής είναι δωρητής οργάνων και ποιος όχι. Κανείς δεν έχει πρόσβαση σε αυτή την πληροφορία, παρά μόνον ο ΕΟΜ. Ωστόσο, ακόμα και αν γνώριζαν, προτεραιότητα των γιατρών των ΜΕΘ είναι η σωτηρία του ασθενούς. Μόνο σε περίπτωση που διαπιστωθεί ο θάνατός του, με εγκεφαλικά κριτήρια, τίθεται το ενδεχόμενο της δωρεάς οργάνων και αφού ενημερωθεί ο ΕΟΜ. Οι γιατροί που πιστοποιούν τον εγκεφαλικό θάνατο δεν έχουν καμία σχέση με τον ΕΟΜ ή με τις Μονάδες Μεταμόσχευσης.

Μύθος. «Ξύπνησε από το κώμα, πριν του πάρουν τα όργανα».

Αλήθεια. Την «είδηση» αυτήν και κατά αυτόν τον τρόπο διατυπωμένη την έχουμε διαβάσει αρκετές φορές ή την έχουμε δει σε κινηματογραφικά ή τηλεοπτικά έργα. Πρόκειται για ψευδή είδηση ή απολύτως εσφαλμένη διατύπωση. Μεταμόσχευση οργάνων δεν πραγματοποιείται από ασθενείς σε φυτική κατάσταση, αλλά από ασθενείς που έχουν καταλήξει και είναι επιστημονικά διαπιστωμένοι ως εγκεφαλικά νεκροί. Ουδέποτε στα ιατρικά χρονικά έχει επανέλθει ασθενής στον οποίο έχει πιστοποιηθεί ο εγκεφαλικός του θάνατος.

Μύθος. «Κάποιος οικονομικά ισχυρός ή με κοινωνική επιρροή θα παρακάμψει τη λίστα κατανομής οργάνων».

Αλήθεια. Όχι. Κάθε φορά που υπάρχει ένας δότης οργάνων, η προτεραιοποίηση των υποψηφίων γίνεται από ειδικό λογισμικό, βάσει ιατρικών κριτηρίων. Το λογισμικό είναι θωρακισμένο και αδιάβλητο και οι κατανομές ελέγχονται τόσο από τον ΕΟΜ όσο και από τις Μονάδες Μεταμόσχευσης, καθώς και από ειδικές επιστημονικές επιτροπές ανά όργανο.

Μύθος. «Αν εγγραφώ δωρητής οργάνων θα μαθευτεί και θα μου πάρουν τα όργανα».

Αλήθεια. Κανείς δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στο Μητρώο Δωρητών Οργάνων, παρά μόνο ο ΕΟΜ, ενώ στην Ελλάδα, όπως και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, απαγορεύεται το εμπόριο οργάνων και δεν έχει πραγματοποιηθεί ποτέ στη χώρα μας μεταμόσχευση οργάνου προερχόμενου από εμπόριο. Οι μεταμοσχεύσεις, είτε από ζώντα είτε από αποβιώσαντα δότη, πραγματοποιούνται μόνο σε μονάδες μεταμόσχευσης δημόσιων νοσοκομείων, υπό τον αυστηρό έλεγχο και την εποπτεία του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και του Υπουργείου Υγείας.

Μύθος. «Η Δωρεά Οργάνων είναι ενάντια στη θρησκεία μου».

Αλήθεια. Οι μεγαλύτερες θρησκείες στον κόσμο, oπως ο Χριστιανισμός (Ορθόδοξη, Καθολική και Προτεσταντικές Εκκλησίες), ο Βουδισμός, το Ισλάμ, ο Ιουδαϊσμός, ο Ινδουισμός είναι υπέρ της Δωρεάς Οργάνων και μέσω της διδαχής τους και μέσω των πνευματικών ηγετών τους.