Εγκαινιάζοντας το νέο κεφάλαιο της Εθνικής Πινακοθήκης, μετά το θάνατο της επί τρεις δεκαετίες διευθύντριας της, Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα, η νέα διευθύντρια Συραγώ Τσιάρα φαίνεται να κέρδισε τις εντυπώσεις στην πρώτη επαφή με τους δημοσιογράφους, όπου ανακοίνωσε το πρόγραμμα και το όραμα της που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει εκθέσεις για το αστικό τοπίο της Αθήνας αλλά και για τη Δημοκρατία, νέες δράσεις και κυρίως μια ζωντανή, ζείδωρο επαφή με τον κόσμο και την πόλη.
Όσο για τις λέξεις κλειδιά που εξηγούν τις αλλαγές που θέλει να φέρει η νέα διευθύντρια στην εθνική μας γκαλερί είναι η συμπερίληψη, η ενσυναίσθηση, η διαφορετική-μάλλον πιο πρωτοποριακή και ανοιχτή-ερμηνεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς καθώς και η
επικοινωνία με την κοινότητα.
Από την πλευρά τους τόσο η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη και ο κ. υφυπουργός Νικόλας Γιατρωμανωλάκης δήλωσαν πρόθυμοι να σταθούν στο πλευρό της νέας διευθύντριας με «οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους τους οποίους χρειάζεται ο πολιτισμός» όπως δήλωσε χαρακτηριστικά η Υπουργός , κάτι που προφανώς έχει ανάγκη ένα σύγχρονο Εθνικό Μουσείο τόσο για να ανανεώσει τη συλλογή, όσο και για να επεκτείνει τις δράσεις του.
Στην ερώτηση του «Πρώτου Θέματος» για τον πίνακα του Πικάσο, η απάντηση έφερε την ευχάριστη είδηση και μαζί την ωραία έκπληξη του να δούμε και πάλι το «Γυναικείο κεφάλι» το Πικάσο να βρίσκεται κρεμασμένο στον τοίχο της Εθνικής Πινακοθήκης στο -2 επίπεδο αφού επεστράφη λίγο πριν τα εγκαίνια αλλά μέχρι σήμερα παρέμενε στα χέρια των συντηρητών χωρίς κανείς να γνωρίζει την τύχη του-μαζί φυσικά και με τον περίφημο «Ανεμόμυλο» του Μοντριάν τα οποία είχαν κλαπεί τον Ιανουάριο του 2022.
Αμφότερα εκτίθενται στη νέα αίθουσα με έργα της δυτικής ευρωπαϊκής ζωγραφικής η οποία είναι συνυφασμένη με τις απαρχές της ιστορίας του μουσείου. Σε μια εποχή που η ελληνική τέχνη ήταν στα σπάργανα, Έλληνες, επιφανή μέλη της διασποράς και διάφοροι ευεργέτες άφηναν στο νεοσύστατο κράτος τα έργα τέχνης προκειμένου να αποτελέσουν την πρώτη μαγιά ενός σπουδαίου Μουσείου των τεχνών. Βέβαια πολλά άλλαξαν από τότε, οι συλλογές εμπλουτίζονται και σήμερα μπορούμε να δούμε σπουδαία έργα τα οποία χωρίζονται σε σχολές, όσον αφορά την έκθεσή τους.
Αυτή βέβαια η αίθουσα και ο τρόπος έκθεσης των έργων διατηρεί τη λογική της προηγούμενης διευθύντριας αφού, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά η κ. Τσιάρα οι αλλαγές θα είναι σταδιακές και θα ξεκινήσουν με τις παραπάνω αίθουσες: χαρακτηριστική είναι η μεταμόρφωση του μεσαίου ορόφου-πατώματος, του λεγόμενου «ενδιάμεσου χώρου» που θα συνδέει το μέσα και το έξω αφού θα φιλοξενεί πρωτοποριακά έργα που θα προκαλέσουν έναν διάλογο αναφορικά με τη συλλογή.
Πρόθεση της διευθύντριας είναι να ενθαρρυνθούν τα νέα βήματα και οι θεματικές εκθέσεις που θα συνδέονται με την κοινωνική πολιτική πραγματικότητα και ιστορία ενώ ιδιαίτερη έμφαση θέλει να δώσει, όπως χαρακτηριστικά δήλωσε, στη «διατομεακότητα» συνδέοντας, για παράδειγμα, τα εικαστικά με το σινεμά, το θέατρο ή τη λογοτεχνία.
Χαρακτηριστικό είναι το θεατρικό έργο που θα βασίζεται σε ένα ιστορικό κείμενο, με θέμα τη ρήξη που προκάλεσε το έργο του Κωνσταντίνου Παρθένη αφού «η ρήξη είναι κάτι που πάντοτε απασχολούσε την τέχνη» όπως δήλωσε η κ. Τσιάρα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η διεθνής έκθεση με θέμα τη«Δημοκρατία», που θα υλοποιηθεί στις αρχές του 2023, με επίκεντρο τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα «σε μια εποχή απειλητικής επανάκαμψης αυταρχικών δυνάμεων στην Ευρώπη και διασάλευσης των δημοκρατικών κεκτημένων, μια έκθεση για το πώς οι καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από τους αγώνες ενάντια σε αυταρχικά καθεστώτα αποκτά πρόσθετη σημασία» αλλά και η έκθεση για τον «Αστικό βίωμα» στις δεκαετίες 1950 – 1960 – 1970 στις εικαστικές τέχνες και τον κινηματογράφο που θα λάβει χώρα στα τέλη της ερχόμενης χρονιάς.
«Σήμερα βρισκόμαστε σε ένα νέο σημείο εκκίνησης. Η Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου έχει ήδη κατακτήσει καίριους στόχους: είναι δημοφιλής, διαθέτει τις υποδομές για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και τις απαιτήσεις της εποχής μας. Αν και υποστελεχωμένη, διαθέτει εξαιρετικό προσωπικό, συνεργάτες και διοίκηση. Έχει πιστούς φίλους και υποστηρικτές. Καιρός να γίνει πιο ευαίσθητη περιβαλλοντικά, πλουραλιστική, ανοιχτή και συμπεριληπτική, να φέρει τις συλλογές και την ιστορία της σε γόνιμο διάλογο με τις σημερινές ανάγκες της κοινωνίας και τα σύγχρονα ρεύματα σκέψης.
Το μέλλον των μουσείων, η ανθεκτικότητα, η κοινωνική – πολιτισμική σημασία και η σχέση τους με το κοινό σε μια εποχή αλλεπάλληλων κρίσεων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την προσαρμοστικότητα, την επινοητικότητα και την ανάπτυξη νέων μοντέλων επικοινωνίας και λειτουργίας, όχι μόνο στο αναλογικό, αλλά και στο ψηφιακό περιβάλλον. Στο μέλλον η δραστηριότητά μας θα πρέπει να αναπτυχθεί ισότιμα και στους δύο τομείς. Το έργο μας μπορεί να αποκτήσει πολλαπλούς ορίζοντες απεύθυνσης. Από το άμεσο περιβάλλον, τη γειτονιά, την πόλη, τη χώρα μέχρι το διεθνές κοινό, με το οποίο μπορούμε σήμερα να συνομιλήσουμε με τα μέσα που μας προσφέρει η σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία, οι δυνατότητες είναι απεριόριστες» δήλωσε χαρακτηριστικά η κ. Τσιάρα.
Αναλυτικά το πρόγραμμα των εκθέσεων, σύμφωνα με τις δηλώσεις της διευθύντριας, έχει ως εξής:
ΠΕΡΙΟΔΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Παράταση έκθεσης «Κωνσταντίνος Παρθένης. Η ιδανική Ελλάδα της ζωγραφικής του» μέχρι τις αρχές Μαρτίου 2023 με ταυτόχρονη εισαγωγή δημόσιου προγράμματος.
Κάθε έκθεση στο εξής θα πλαισιώνεται και θα ολοκληρώνεται από δημόσιο πρόγραμμα δράσεων και εκδηλώσεων που θα σχεδιάζονται ειδικά για την έκθεση. Θα περιλαμβάνει εκδηλώσεις λόγου και τέχνης στο αμφιθέατρο «Ίδρυμα Ωνάση», καθώς και έναν κύκλο εκπαιδευτικών δράσεων που θα σχεδιάζονται για διαφορετικές κατηγορίες κοινού και κοινωνικές ομάδες.
Στο πλαίσιο του δημόσιου προγράμματος για την έκθεση Παρθένη σχεδιάζονται, μεταξύ άλλων:
Επιστημονική συνάντηση με θέμα την επίδραση του Θεοσοφισμού στις Εικαστικές Τέχνες–13 Ιανουαρίου 2023.
Θεατρική παράσταση, βασισμένη σε ιστορικό κείμενο, με θέμα τις έριδες γύρω από την καλλιτεχνική στάση του Κωνσταντίνου Παρθένη, μία ψυχογραφική και κοινωνική μελέτη με επίκαιρο και διαχρονικό χαρακτήρα– Φεβρουάριος 2023.
Στο πλαίσιο της επικοινωνίας της έκθεσης έχει ήδη παραχθεί από την Εθνική Πινακοθήκη ένα τρίλεπτο, δίγλωσσο ενημερωτικό βίντεο παρουσίασης της έκθεσης στο κοινό, πρακτική που θα
υιοθετηθεί για όλες τις μεγάλες παραγωγές.
Άνοιξη – τέλη 2023
Έκθεση με θέμα το «Αστικό Βίωμα» στις δεκαετίες 1950 – 1960 – 1970 στις εικαστικές τέχνες και τον κινηματογράφο
Θα ξεκινήσει το νέο εκθεσιακό πρόγραμμα την επόμενη χρονιά στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων με μια ιστορική ομαδική έκθεση Ελλήνων δημιουργών. Η έκθεση αντιμετωπίζει την πόλη ως εμπειρία, εξετάζει την αστικοποίηση, την ανοικοδόμηση και τη μετανάστευση –εσωτερική και εξωτερική– στο πλαίσιο των ραγδαίων αλλαγών που συνέβησαν μεταπολεμικά στην ελληνική κοινωνία. Οι καλλιτέχνες συλλαμβάνουν και αναπαριστούν την πόλη, όχι μόνο ως δομημένο περιβάλλον που τους εμπεριέχει, αλλά και ως καθημερινό βίωμα, ένα πλαίσιο με το οποίο έρχονται αντιμέτωποι, είτε με όρους αναγνώρισης, ασφάλειας και αποδοχής είτε με όρους ανίχνευσης, διαπραγμάτευσης και σύγκρουσης. Παρατηρούν, καταγράφουν και ερμηνεύουν τις μεταβολές του αστικού τοπίου με ρεαλιστική διάθεση τεκμηρίωσης ή προτιμούν να εξιδανικεύουν το αστικό τοπίο συνοψίζοντάς το σε ένα ελληνοκεντρικό ιδεόγραμμα ειδυλλιακής αστυγραφίας.
Εγκαινιάζοντας την πρακτική της διατομεακότητας, η έκθεση διερευνά τις εκδοχές του αστικού βιώματος στις εικαστικές τέχνες, στις δημοφιλείς ελληνικές ταινίες, καθώς και στον κινηματογράφο κριτικού ρεαλισμού. Για την υλοποίηση της έκθεσης έχει ήδη ξεκινήσει συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος.
Άνοιξη – τέλη 2024
Διεθνής έκθεση με θέμα τη «Δημοκρατία», με επίκεντρο τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα
Το 2024 συμπληρώνονται πενήντα χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα μας, το 1974. Μισός αιώνας αδιάσπαστης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας μετά την ανατροπή της επταετούς στρατιωτικής δικτατορίας, ιστορική τομή που ορίζει και την έναρξη της περιόδου της μεταπολίτευσης. Την ίδια χρονιά, με την Επανάσταση των Γαρυφάλλων στην Πορτογαλία αποκαταστάθηκε η δημοκρατία μετά τη μισού σχεδόν αιώνα δικτατορία του Αντόνιο ντε Ολιβέιρα Σαλαζάρ, ενώ στην Ισπανία την επόμενη χρονιά αρχίζει η μετάβαση προς τη δημοκρατία, μετά τον θάνατο του δικτάτορα Φρανθίσκο Φράνκο, που διατηρούσε αυταρχικά την εξουσία από το 1939.
Αν και έχουν πραγματοποιηθεί αφιερώματα στη σχέση των τεχνών με τη δημοκρατία στη χώρα μας και αλλού, δεν έχει αντιμετωπιστεί ποτέ συνολικά το ζήτημα στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου σε επίπεδο μεγάλης μουσειακής έκθεσης. Η διευθύντρια δήλωσε ότι “μας λείπει η εμπειρία της συνύπαρξης έτσι ώστε να συνεκτιμηθούν και να τεκμηριωθούν οι συγκλίσεις και οι αποκλίσεις της ιστορικής μνήμης και των εικαστικών αναπαραστάσεων στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, οι σχέσεις ανάμεσα στον κινηματικό λόγο και την επαναστατική συνείδηση με τις νέες μορφές τέχνης που αναδύθηκαν σε συνθήκες περιορισμού των ελευθεριών και πολιτικών διεκδικήσεων».
Η Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου πρωταγωνιστεί σ’ αυτή την κατεύθυνση διοργανώνοντας μια μεγάλη διεθνή έκθεση με θέμα τη Δημοκρατία και την Τέχνη στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, το νόημα, το περιεχόμενο και τις εικαστικές εκφράσεις των αγώνων για την ανατροπή των αυταρχικών καθεστώτων στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, τη διεκδίκηση των πολιτικών ελευθεριών και τον αντιαποικιακό αγώνα. Σε μια εποχή απειλητικής επανάκαμψης αυταρχικών δυνάμεων στην Ευρώπη και διασάλευσης των δημοκρατικών κεκτημένων, μια έκθεση για το πώς οι καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από τους αγώνες ενάντια σε αυταρχικά καθεστώτα αποκτά πρόσθετη σημασία.
Η έκθεση θα πλαισιωθεί από συνέδριο, εργαστήρια, παρουσιάσεις βιβλίων, προβολές ντοκιμαντέρ και ταινιών μυθοπλασίας, δημόσιες συζητήσεις και άλλες δράσεις, με στόχο να διερευνήσουμε την ποικιλία, τις συνάφειες και τις ιδιαιτερότητες των καλλιτεχνικών αναζητήσεων. Για την υλοποίηση της έκθεσης έχει ήδη επιτευχθεί συνεργασία με μουσεία και ερευνητικά ιδρύματα στην Ισπανία και την Πορτογαλία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου