«Μια νέα εποχή ανταλλαγής μηνυμάτων» (a new era of messaging). Αυτό είναι το moto του Telegram, της εφαρμογής ανταλλαγής μηνυμάτων που διαφημίζει την ικανότητα κρυπτογράφησης και αυτοκαταστροφής των προσωπικών συζητήσεων των χρηστών της. Όντως, το Telegram είναι μία από τις πιο δημοφιλείς εφαρμογές στον κόσμο, η οποία εγκωμιάζεται για την εστίασή της στην προστασία της ιδιωτικής ζωής, ενώ από την έναρξή της το 2013, έχει συγκεντρώσει εκατοντάδες εκατομμύρια χρήστες.
Ωστόσο, η φήμη της δεν είναι καθόλου άσπιλη. Ενώ ορισμένοι την χαιρετίζουν ως προπύργιο της ελευθερίας του λόγου και της ιδιωτικής ζωής, άλλοι την επικρίνουν ως εργαλείο που εκμεταλλεύονται εξτρεμιστές, εγκληματίες και όσοι στοχεύουν να αποφύγουν την κυβερνητική παρακολούθηση.
Υπάρχουν κατηγορίες ότι φιλοξενεί από «υπόγειες αγορές» για εγκληματικές συμμορίες της Νοτιοανατολικής Ασίας, μέχρι για χρήση της για σκλαβοπάζαρα από το ISIS. Αποτέλεσμα αυτών είναι πολλές χώρες να την έχουν απαγορέψει, ενώ τα ιδρυτικά και διευθυντικά της μέλη να βρίσκονται συχνά στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Πρόσφατα ωστόσο, η εφαρμογή αποφάσισε να δώσει δεδομένα χρηστών της στις αρχές, παρακάμπτοντας τον εμπιστευτικό της χαρακτήρα και δημιουργώντας μια μεγάλη, μαύρη τρύπα γύρω από το ζήτημα της ασφάλειας στο διαδίκτυο.
Η ίδρυση του Telegram
Η Telegram ιδρύθηκε από τους Ρώσους αδελφούς Pavel και Nikolai Durov. Ο Pavel Durov, ο διευθύνων σύμβουλος και το πιο δημόσιο πρόσωπο της Telegram, έκανε αρχικά αίσθηση στον κόσμο της τεχνολογίας ως ιδρυτής του VKontakte (VK), της μεγαλύτερης πλατφόρμας μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη Ρωσία, που συχνά περιγράφεται ως το αντίστοιχο του Facebook. Το VK γνώρισε τεράστια επιτυχία υπό την ηγεσία του Durov, αλλά η άρνησή του να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της ρωσικής κυβέρνησης για τα δεδομένα των χρηστών και τη λογοκρισία, οδήγησε στην εκδίωξή του το 2014. Ως απάντηση, ο Durov έστρεψε την προσοχή του σε ένα νέο εγχείρημα: το Telegram.
Η εφαρμογή βγήκε τον Αύγουστο του 2013 και σχεδιάστηκε για να είναι μια δωρεάν, ασφαλής εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων με έμφαση στην προστασία της ιδιωτικής ζωής. Σε αντίθεση με το VK, η έδρα του ήταν εκτός Ρωσίας για να αποφύγει την παρέμβαση των ρωσικών αρχών, ενώ εισήγαγε χαρακτηριστικά όπως κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο, αυτοκαταστρεφόμενα μηνύματα και μυστικές συνομιλίες, που την έκαναν ελκυστική εναλλακτική λύση στις mainstream πλατφόρμες.
Η απήχηση του Telegram έγκειται στο μοναδικό αυτό μείγμα χαρακτηριστικών ιδιωτικότητας και ευκολίας χρήσης. Η εφαρμογή προσφέρει κρυπτογραφημένα μηνύματα, ομαδικές συνομιλίες με έως και 200.000 μέλη, κλήσεις φωνής και βίντεο, κοινή χρήση αρχείων, ακόμη και τα δικά της bots. Το χαρακτηριστικό γνώρισμά της είναι οι μυστικές συνομιλίες της, οι οποίες προσφέρουν κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο, πράγμα που σημαίνει ότι τα μηνύματα είναι ορατά μόνο στον αποστολέα και τον παραλήπτη. Επιπλέον, οι χρήστες μπορούν να ορίσουν τα μηνύματα να αυτοκαταστρέφονται μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, προσθέτοντας ένα ακόμη επίπεδο ασφάλειας.
Η ελευθεριακή φιλοσοφία του Pavel Durov, η οποία δίνει έμφαση στην ατομική ελευθερία και την ελάχιστη παρέμβαση των κυβερνήσεων, στηρίζει το ήθος του Telegram. Ο ίδιος μάλιστα, έχει επανειλημμένα δηλώσει, ότι ο στόχος του είναι να δημιουργήσει μια πλατφόρμα όπου η ιδιωτικότητα έχει προτεραιότητα και όπου καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να επιβάλει λογοκρισία. Αυτό το ποικίλο σύνολο χαρακτηριστικών λοιπόν, σε συνδυασμό με τη στάση του Durov κατά της λογοκρισίας, έχει τροφοδοτήσει την ταχεία εξάπλωση του Telegram, με σχεδόν ένα δισεκατομμύριο μηνιαίους χρήστες από το 2024.
Αντιπαραθέσεις και ισχυρισμοί: Telegram
Ενώ το Telegram εξυμνείται για τα χαρακτηριστικά προστασίας της ιδιωτικής ζωής του, έχει επίσης ασκήσει σημαντικές επικρίσεις και έχει αντιμετωπίσει πολυάριθμους ισχυρισμούς κατά τη διάρκεια των ετών. Κυβερνήσεις, ρυθμιστικές αρχές και επικριτές έχουν κατηγορήσει το Telegram ότι αποτελεί καταφύγιο για παράνομες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της τρομοκρατίας, του εξτρεμισμού, του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο και της παραπληροφόρησης.
1. Μια πλατφόρμα για εξτρεμιστές
Ένας από τους πιο επίμονους ισχυρισμούς κατά του Telegram είναι ότι έχει γίνει καταφύγιο για εξτρεμιστικές ομάδες, όπως το ISIS, οι λευκοί ρατσιστές και τα ακροδεξιά κινήματα. Το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) ήταν μεταξύ των πρώτων μεγάλων τρομοκρατικών οργανώσεων που εκμεταλλεύτηκαν τις δυνατότητες κρυπτογραφημένων μηνυμάτων του Telegram για να συντονίζουν επιχειρήσεις, να στρατολογούν μέλη, να οργανώνουν σκλαβοπάζαρα, και να διαδίδουν προπαγάνδα. Καθώς άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, το Twitter και το YouTube, κατέστειλαν μέτρα κατά του τρομοκρατικού περιεχομένου, οι εξτρεμιστές μετανάστευσαν στο Telegram λόγω των πιο χαλαρών πολιτικών του για τη συγκράτηση του περιεχομένου.
Η χρήση του Telegram από το ISIS έγινε ιδιαίτερα εμφανής το 2015 και το 2016, όταν η εφαρμογή βρέθηκε επανειλημμένα να φιλοξενεί κανάλια και ομάδες που διανέμουν προπαγανδιστικά βίντεο, εγχειρίδια κατασκευής εκρηκτικών και μηνύματα στρατολόγησης. Το Telegram αντέδρασε αφαιρώντας κάποιο περιεχόμενο και κανάλια που σχετίζονταν με την τρομοκρατία, αλλά η φήμη του ως πλατφόρμα εξτρεμιστικής δραστηριότητας είχε ήδη ριζώσει.
Εκτός από τις τζιχαντιστικές ομάδες, ακροδεξιοί εξτρεμιστές έχουν επίσης χρησιμοποιήσει το Telegram για ανασύνταξη. Στον απόηχο της εξέγερσης του Καπιτωλίου στις 6 Ιανουαρίου 2021, το Telegram είδε επίσης έξαρση της δραστηριότητας από ακροδεξιές ομάδες όπως οι Proud Boys και οι υποστηρικτές του QAnon, οι οποίοι χρησιμοποίησαν την πλατφόρμα για να αποφύγουν την παρακολούθηση από άλλα, πιο ελεγχόμενα, μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
2. Έγκλημα στον κυβερνοχώρο και παράνομες δραστηριότητες
Η ανωνυμία και η κρυπτογράφηση του Telegram το έκαναν επίσης ελκυστικό για εγκληματίες του κυβερνοχώρου και χάκερ. Οι πωλητές του dark web χρησιμοποιούν την πλατφόρμα για να πωλούν ναρκωτικά, όπλα, πλαστά νομίσματα και κλεμμένα δεδομένα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το Telegram χρησιμοποιείται ως αγορά παράνομων αγαθών ή ως φόρουμ για τη συζήτηση εγκληματικών επιχειρήσεων. Παράδειγμα τα ισχυρά εγκληματικά δίκτυα στη Νοτιοανατολική Ασία που χρησιμοποιούν εκτενώς την εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων, σύμφωνα με έκθεση του του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNODC). Επιπλέον, το deepfake υλικό εξακολουθεί να ευδοκιμεί στο Telegram, με πολλά bots να «αφαιρούν τα ρούχα» από τις φωτογραφίες γυναικών και άλλα να ισχυρίζονται ότι έχουν τη δυνατότητα να δημιουργούν εικόνες ανθρώπων σε διάφορες σεξουαλικές πράξεις.
3. Αντίσταση στις κυβερνητικές απαιτήσεις
Κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν ασκήσει πιέσεις στην Telegram να συμμορφωθεί με τους νόμους τους, ιδίως όσον αφορά τα αιτήματα παροχής δεδομένων και τη συγκράτηση περιεχομένου. Το 2018, η Ρωσία επιχείρησε να απαγορεύσει την Telegram αφού ο Durov αρνήθηκε να παράσχει στις υπηρεσίες ασφαλείας της χώρας πρόσβαση στα κρυπτογραφημένα μηνύματα των χρηστών. Το Telegram απέφυγε την απαγόρευση για δύο χρόνια πριν η Ρωσία τελικά άρει τον περιορισμό, αναγνωρίζοντας ότι η εφαρμογή ήταν πολύ δύσκολο να αποκλειστεί αποτελεσματικά.
Ομοίως, το Telegram έχει συγκρουστεί με κυβερνήσεις στην Ινδία, τη Γερμανία και άλλες χώρες, αντιμετωπίζοντας συχνά κατηγορίες ότι δεν κάνει αρκετά για την καταπολέμηση του παράνομου περιεχομένου στην πλατφόρμα του. Ο Durov έχει αντισταθεί σταθερά στις απαιτήσεις για backdoors ή δεδομένα χρηστών, επικαλούμενος τη δέσμευση της εταιρείας για προστασία της ιδιωτικής ζωής. Αυτή η στάση έχει τοποθετήσει την Telegram ως υπέρμαχο των ψηφιακών δικαιωμάτων, αλλά και ως μια πλατφόρμα που αντιστέκεται στη λογοδοσία.
Ωστόσο, ο ίδιος συνελήφθη στο Παρίσι τον Αύγουστο και κατηγορήθηκε ότι επέτρεψε εγκληματική δραστηριότητα στην πλατφόρμα, συμπεριλαμβανομένης της διάδοσης σεξουαλικών εικόνων παιδιών. Μετά τη σύλληψή του, ο Durov, ο οποίος βρίσκεται επί του παρόντος έξω με εγγύηση, δήλωσε ότι η εφαρμογή θα παραδώσει τις διευθύνσεις IP και τους αριθμούς τηλεφώνου των χρηστών στις αρχές που υποβάλλουν νομικά αιτήματα. Είπε επίσης ότι η εφαρμογή θα αφαιρέσει ορισμένες λειτουργίες που έχουν γίνει αντικείμενο κατάχρησης για παράνομες δραστηριότητες.
Οι εξτρεμιστές κρύβονται πίσω από την κρυπτογράφηση
Ένα από τα βασικά ζητήματα γύρω από τη χρήση του Telegram από εξτρεμιστές είναι το ίδιο το χαρακτηριστικό που κάνει την πλατφόρμα ελκυστική για τους απλούς χρήστες: η ισχυρή κρυπτογράφησή του. Η κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο διασφαλίζει ότι κανείς, ούτε καν το ίδιο το Telegram, δεν μπορεί να διαβάσει το περιεχόμενο των ιδιωτικών μηνυμάτων. Αυτό καθιστά εξαιρετικά δύσκολο για τις διωκτικές αρχές να παρακολουθούν ή να υποκλέπτουν την επικοινωνία μεταξύ εγκληματιών ή τρομοκρατών που χρησιμοποιούν την εφαρμογή.
Ενώ άλλες κρυπτογραφημένες πλατφόρμες, όπως το WhatsApp ή το Signal, έχουν αντιμετωπίσει παρόμοια κριτική, τα μεγάλα δημόσια κανάλια του Telegram, τα οποία δεν κρυπτογραφούνται με τον ίδιο τρόπο όπως τα ιδιωτικά μηνύματα, έχουν προσθέσει ένα ακόμη επίπεδο πολυπλοκότητας. Οι εξτρεμιστικές ομάδες μπορούν να χρησιμοποιούν δημόσια κανάλια για να μεταδίδουν προπαγάνδα ή να στρατολογούν οπαδούς, ενώ βασίζονται σε κρυπτογραφημένες ιδιωτικές συνομιλίες για να διεξάγουν μυστικές επιχειρήσεις. Κυβερνήσεις και επικριτές υποστηρίζουν ότι η κρυπτογράφηση του Telegram παρέχει κάλυψη σε τρομοκράτες και εγκληματίες, καθιστώντας το έναν κίνδυνο για την ασφάλεια. Ωστόσο, οι υποστηρικτές της ιδιωτικής ζωής αντιτείνουν ότι η υπονόμευση της κρυπτογράφησης θα έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια και την ιδιωτική ζωή όλων των χρηστών, όχι μόνο των κακοποιών.
Η εξέλιξη του Telegram από μια απλή εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων σε μια παγκόσμια πλατφόρμα τόσο για νόμιμη όσο και για αμφιλεγόμενη χρήση αντανακλά τις ευρύτερες εντάσεις μεταξύ της ιδιωτικής ζωής, της ελευθερίας της έκφρασης και της ασφάλειας στην ψηφιακή εποχή. Ενώ η δέσμευση του Pavel Durov για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και την αντίσταση στον κυβερνητικό έλεγχο έχει κερδίσει τον θαυμασμό πολλών, έχει επίσης καταστήσει το Telegram στόχο κριτικής λόγω της κατάχρησης της πλατφόρμας από εξτρεμιστές, εγκληματίες και διακινητές παραπληροφόρησης. Καθώς λοιπόν η πλατφόρμα συνεχίζει να αναπτύσσεται, η πρόκληση να βρεθούν τρόποι για την προστασία της ιδιωτικής ζωής των χρηστών, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τις εύλογες ανησυχίες σχετικά με τη χρήση της από όσους επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν τις ελευθερίες της για επιβλαβείς σκοπούς, είναι μεγάλη. Κάπως έτσι, το Telegram μας υπενθυμίζει ότι η ισορροπία μεταξύ ιδιωτικότητας και ασφάλειας μπορεί τελικά να είναι δίκοπο μαχαίρι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου