Ανατροπή: Τα κατοικίδια (δεν) είναι μαγικό αντίδοτο στη μοναξιά και τη θλίψη

Η πανδημία COVID-19 φάνηκε να δημιουργεί νέες συνήθειες στην καθημερινότητά μας, με πολλούς να στρέφονται σε κατοικίδια ζώα ως απάντηση στη μοναξιά και το άγχος της απομόνωσης. Η ιδέα ότι τα κατοικίδια μπορούν να αποτελέσουν μια φυσική λύση στα ψυχικά προβλήματα ενισχύθηκε από τις ιστορίες των «πανδημικών κουταβιών» και τις αναφορές για αύξηση των υιοθεσιών ζώων. Ωστόσο, μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο Aarhus και το King’s College London ανατρέπει αυτή τη γενικευμένη αντίληψη, αποδεικνύοντας ότι τα κατοικίδια δεν είναι το μαγικό αντίδοτο που πολλοί πίστευαν.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Mental Health & Prevention, έγινε σε δείγμα 6,000 κατοίκων του Ηνωμένου Βασιλείου, παρακολουθώντας τις ψυχικές τους καταστάσεις από τον Απρίλιο του 2020 έως τον Απρίλιο του 2021. Τα ευρήματα της μελέτης είναι ανατρεπτικά: παρά τις ευρέως διαδεδομένες πεποιθήσεις, οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων δεν παρουσίασαν καλύτερα αποτελέσματα ψυχικής υγείας σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν κατοικίδια. Αντιθέτως, οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων ανέφεραν ελαφρώς υψηλότερα επίπεδα κατάθλιψης, άγχους και ανηδονίας.

Η Christine Parsons, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Aarhus, εξέφρασε την έκπληξή της σχετικά με τα αποτελέσματα: «Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την επικρατούσα δημόσια αντίληψη ότι τα κατοικίδια είναι ευεργετικά για την ψυχική υγεία». Η μελέτη ανέδειξε ότι, αν και τα κατοικίδια προσφέρουν συντροφικότητα και σκοπό, οι επιπλέον υποχρεώσεις και ευθύνες που συνεπάγεται η φροντίδα τους, μπορεί να προσθέσουν άγχη, τα οποία επηρεάζουν την ψυχική ευημερία.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, παρά τις αρνητικές διαπιστώσεις, τα κατοικίδια δεν κρίνονται συνολικά αρνητικά για την ψυχική υγεία. Η μελέτη εντόπισε ορισμένα θετικά στοιχεία: οι ιδιοκτήτες σκύλων είχαν υψηλότερα ποσοστά τακτικής άσκησης, με το 40% να αναφέρουν καθημερινή ή σχεδόν καθημερινή φυσική δραστηριότητα, σε σύγκριση με το 35% των μη ιδιοκτητών σκύλων. Επίσης, η κατοχή κατοικίδιων ήταν συνδεδεμένη με ελαφρώς χαμηλότερα επίπεδα μοναξιάς για άτομα που ζούσαν μόνα τους.

Επιπλέον, η μελέτη αντέτεινε τον στερεότυπο της «τρελής κυρίας με τις γάτες», αποδεικνύοντας ότι οι γυναίκες που κατέχουν γάτες δεν ήταν πιο επιρρεπείς σε μοναξιά, κατάθλιψη ή άγχος. Η ερευνητική ομάδα δε βρήκε κανένα στοιχείο που να στηρίζει αυτή την πεποίθηση, αν και οι γυναίκες ήταν πιο πιθανό να έχουν γάτες από τους άνδρες.

Τα αποτελέσματα της μελέτης ανοίγουν μια νέα συζήτηση γύρω από τον ρόλο των κατοικίδιων στη ζωή μας, ειδικά σε δύσκολες περιόδους όπως η πανδημία. «Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι, ενώ τα κατοικίδια μπορούν να προσφέρουν συντροφικότητα, δεν είναι πανάκεια για ψυχικά ζητήματα, ιδιαίτερα σε περιόδους έντονου στρες», καταλήγει η καθηγήτρια Parsons.