Τι «ακούει» ο εγκέφαλός μας όταν κοιμόμαστε και πώς προστατεύει τα όνειρά μας

Τον μυστήριο και ανεξερεύνητο κόσμο των ονείρων και της δραστηριότητας του ανθρώπινου εγκεφάλου σε κάθε φάση του ύπνου προσπάθησαν να εξηγήσουν οι επιστήμονες σε νέα τους μελέτη και τα ευρήματά τους είναι εντυπωσιακά!

Επιστήμονες από το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών και το ENS-PSL της Γαλλίας και το Πανεπιστήμιο Monash στην Αυστραλία έδειξαν ότι ο εγκέφαλος καταστέλλει πληροφορίες από τον έξω κόσμο, όπως ο ήχος μίας συζήτησης, κατά τη διάρκεια της φάσης του ύπνου που συνδέεται με τα όνειρα. Η ικανότητα αυτή αποτελεί έναν από τους προστατευτικούς μηχανισμούς των ονείρων.

Όπως αναφέρεται στη σχετική δημοσίευση Current Biology, όταν ονειρευόμαστε, επινοούμε κόσμους που δεν έχουν καμία σχέση με την ησυχία του δωματίου μας. Για του λόγου το αληθές, είναι ιδιαίτερα ασυνήθιστο τα στοιχεία του άμεσου περιβάλλοντός μας να ενσωματωθούν στα όνειρά μας.

Για να κατανοήσουν, λοιπόν, καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος προστατεύει τον εαυτό του από εξωτερικές επιρροές, οι ερευνητές κάλεσαν 18 συμμετέχοντες για έναν… πρωινό ύπνο στο εργαστήριο. Ο πρωινός ύπνος είναι πλούσιος σε όνειρα, τα οποία συμβαίνουν κυρίως κατά τη διάρκεια αυτού που γνωρίζουμε ως «ύπνος REM». Τότε ο εγκέφαλος βρίσκεται κατά κάποιον τρόπο σε μια κατάσταση αφύπνισης, παρουσιάζοντας εγκεφαλική δραστηριότητα παρόμοια με αυτή που έχει ένας άνθρωπος που έχει ξυπνήσει. Το σώμα, από την άλλη πλευρά, έχει παραλύσει, αν και όχι εντελώς. Κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων φάσεων του ύπνου REM, τα μάτια συνεχίζουν να κινούνται, με την έρευνα να δείχνει ότι αυτές οι κινήσεις σχετίζονται με τα όνειρα.

Για να μελετήσουν το πώς ο εγκέφαλος που ονειρεύεται αλληλεπιδρά με εξωτερικούς ήχους, οι επιστήμονες έβαλαν τους εθελοντές να ακούσουν ιστορίες στα γαλλικά και ταυτόχρονα μια ακατανόητη γλώσσα. Συνδυάζοντας το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα με μία τεχνική μηχανικής εκμάθησης, επιβεβαίωσαν πως, ακόμα κι όταν ο εγκέφαλος κοιμάται, συνεχίζει να καταγράφει όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας.

Έδειξαν, επίσης, ότι κατά τη διάρκεια του ελαφρού ύπνου, ο εγκέφαλος θέτει σε προτεραιότητα τον λόγο με νόημα, όπως ακριβώς κάνει και στην κατάσταση αφύπνισης. Ο λόγος αυτός, ωστόσο, φιλτράρεται κατά τη διάρκεια των φάσεων της κίνησης των ματιών στον ύπνο REM. Με άλλα λόγια, ο κοιμώμενος εγκέφαλος μπορεί να επιλέξει πληροφορίες από το εξωτερικό περιβάλλον και να τις ενισχύσει ή να τις καταστείλει με ανάλογη ευκολία, βασιζόμενος στο αν βυθίζεται σε όνειρο ή όχι!
Η επιστημονική ομάδα πιστεύει πως ο μηχανισμός αυτός καθιστά τον εγκέφαλο ικανό να προστατεύει τη φάση του ονείρου, η οποία είναι απαραίτητη για τη συναισθηματική ισορροπία και την απορρόφηση των γνώσεων της ημέρας. Παρόλο που τα όνειρα κυριαρχούν κατά τη διάρκεια των περιόδων κίνησης των ματιών, μπορούν επίσης να συμβούν και σε άλλες φάσεις του ύπνου. Ίσως, λοιπόν, να συνοδεύονται και σε αυτή την περίπτωση από μια παρόμοια καταστολή των αισθήσεων από τον έξω κόσμο…