Τέμπη, δύο χρόνια μετά την τραγωδία: Η πραγματική ιστορία της πυρόσφαιρας

 27 Φεβρουαρίου δημοσιοποιήθηκε το πόρισμα των ειδικών του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για την τραγωδία των Τεμπών, ένα πόρισμα που λανσάρισε την πιο πρόσφατη από τις θεωρίες συνωμοσίας για την πυρόσφαιρα που δημιουργήθηκε αμέσως μετά τη σύγκρουση των τρένων. Κάνοντας λόγο για «πιθανή ύπαρξη άγνωστου καυσίμου» που προκάλεσε την έκρηξη, η επιτροπή «έδειχνε» προς τη δεύτερη ηλεκτρομηχανή της εμπορικής αμαξοστοιχίας, αφού τα βίντεο που κυκλοφόρησαν με δύο χρόνια καθυστέρηση πιστοποιούσαν ότι δεν υπήρχε «λαθραία δεξαμενή» στα πρώτα βαγόνια της.






Στη σελίδα 40 του πορίσματος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ αναφερόταν ότι η καμπίνα του οδηγού της δεύτερης μηχανής δεν είχε εντοπιστεί πλήρως οπουδήποτε ανάμεσα στα συντρίμμια, εκτός από ένα μικρό μέρος της οροφής και του επάνω προβολέα. Ο υπαινιγμός ήταν ξεκάθαρος - στον συγκεκριμένο χώρο κάποιο άγνωστο χέρι είχε τοποθετήσει εύφλεκτο υλικό που προκάλεσε τη μεγάλη έκρηξη με τη σύγκρουση των τρένων. Σήμερα ξέρουμε πια ότι εύφλεκτο υλικό δεν υπήρχε.

Το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ ανέφερε ότι η καμπίνα του οδηγού της δεύτερης μηχανής δεν είχε εντοπιστεί πλήρως, αφήνοντας υπαινιγμό ότι εκεί υπήρχε εύφλεκτο υλικό


Πώς το ξέρουμε; Μία εβδομάδα μετά τη δημοσιοποίηση του πορίσματος, πυροσβέστες της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού (ΔΑΕΕ) του Πυροσβεστικού Σώματος και δικαστικοί πραγματογνώμονες εντόπιζαν στο Κουλούρι, 10 χιλιόμετρα από το κέντρο της Λάρισας, όπου έχουν εναποτεθεί τα συντρίμμια των βαγονιών της φονικής σύγκρουσης, τα «χαμένα» κομμάτια της συγκεκριμένης ηλεκτρομηχανής - ακόμα και το κάθισμα του μηχανοδηγού της καμπίνας. Αφού ως και αυτό δεν είχε καεί, αποκλείεται να είχε γίνει έκρηξη μέσα στο κόκπιτ της ηλεκτράμαξας. Οπερ έδει δείξαι...

Από την Παρασκευή, στελέχη της ΔΑΕΕ της Πυροσβεστικής βρίσκονται στη διαδικασία ανασύνθεσης της δεύτερης μηχανής της εμπορικής αμαξοστοιχίας. Πρόκειται για τρία-τέσσερα μεγάλα κομμάτια, σαν μισό αυτοκίνητο σε όγκο. Τα κομμάτια της δεύτερης μηχανής εντοπίστηκαν 40-50 μέτρα μακριά από τα συντρίμμια της συγκεκριμένης ηλεκτράμαξας. Από την πρώτη εικόνα προκύπτει ότι δεν έχουν πουθενά ίχνη φωτιάς.

Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ λέει στο πόρισμα ότι το κομμάτι που έλειπε από τη δεύτερη ηλεκτράμαξα αποκολλήθηκε φλεγόμενο και προκάλεσε πυρκαγιά. Ομως, η φωτογραφία-ντοκουμέντο της ουράς του κόκπιτ της μηχανής της εμπορικής αμαξοστοιχίας που δημοσιεύει το «ΘΕΜΑ» δείχνει ξεκάθαρα ότι υπάρχει μεν τεράστια αλλοίωση των υλικών λόγω της σύγκρουσης, αλλά κανένα σημάδι φωτιάς. Επίσης, είναι γνωστό ότι οι αδικοχαμένοι μηχανοδηγοί της μοιραίας εμπορικής αμαξοστοιχίας πέθαναν στη σύγκρουση των τρένων, δεν κάηκαν...



Ως το μεσημέρι της Παρασκευής είχε ήδη εντοπιστεί ο «ουρανός» μαζί με τα δύο πλαϊνά, το μπροστινό μέρος (πιλοτήριο) που έχει και κουρτίνα, η πόρτα της ηλεκτράμαξας και το ένα κάθισμα. Δεν υπάρχουν ίχνη καύσης τόσο στα συλλεχθέντα κομμάτια όσο και στα συντρίμμια της υπόλοιπης ηλεκτράμαξας.

Θα ακολουθήσει έρευνα της ΔΑΕΕ στην επιβατική αμαξοστοιχία. Θα γίνει ελεύθερη έρευνα στην ηλεκτράμαξα της επιβατικής, στην πρώτη θέση, στο κυλικείο και στο πρώτο βαγόνι της β’ θέσης. Είναι το κομμάτι που έχει υποστεί τη μεγαλύτερη ζημιά από τη φωτιά. Την εντολή για τις νέες έρευνες είχε δώσει ο κ. Σωτήρης Μπακαΐμης, ο εφέτης-ανακριτής που ορίστηκε από το Συμβούλιο Εφετών της Λάρισας για να ερευνήσει την τραγωδία των Τεμπών στις 10 Μαρτίου του 2023.

Εχοντας κλείσει δύο χρόνια ανακρίσεων, ο κ. Μπακαΐμης είχε να αντιμετωπίσει κάθε είδους θεωρία συνωμοσίας - από τα τρία βαγόνια που τάχα εξαϋλώθηκαν λόγω της πυρόσφαιρας και τη δήθεν μεταφορά νατοϊκών πυρομαχικών που θα πήγαιναν στην Ουκρανία ως τη δεξαμενή που τάχα υπήρχε στο πρώτο βαγόνι της εμπορικής αμαξοστοιχίας, όπως προέκυπτε από το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ.






Είχε -και ακόμα έχει- να αντιμετωπίσει ψυχολογικά τις μηνύσεις που καταθέτουν τη μία μετά την άλλη εναντίον του συγγενείς των θυμάτων - οι περισσότερες για απόκρυψη στοιχείων από τη δικογραφία. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου, που εκπροσωπεί κάποιες από τις χαροκαμένες οικογένειες, έχει κάνει λόγο για τη διαγραφή 649.000 αρχείων από τη δικογραφία...

Εχει όμως να δώσει και μια οριστική απάντηση στο τι προκάλεσε τη φωτιά μετά τη σύγκρουση των δύο τρένων λίγο πριν από την είσοδο της σήραγγας των Τεμπών: καθώς οι διάφορες θεωρίες για την ύπαρξη εύφλεκτου υλικού αποδυναμώνονται -και πάντως δεν επιβεβαιώνονται από την εικόνα των μηχανών και των βαγονιών- γίνεται όλο και σαφέστερο ότι η αλήθεια πρέπει να αναζητηθεί αλλού.

Είναι προφανές ότι η ανάκριση οφείλει να αναζητήσει αυτό το «αλλού». Η δίκη για τα Τέμπη δεν μπορεί να εξελιχθεί σε μία αντιπαράθεση σχετικά με το «πού» είχε τοποθετηθεί το εύφλεκτο υλικό που έκαψε κάποια από τα θύματα, δηλαδή στις θεωρίες συνωμοσίας που καλλιεργήθηκαν μέσα στα δύο χρόνια από το δυστύχημα.

Στη δίκη πρέπει να αποδοθεί δικαιοσύνη, δηλαδή να αποδοθούν οι ευθύνες εκεί όπου ανήκουν, αλλά με βάση τα πραγματικά περιστατικά και όχι με βάση θεωρίες που καταρρίπτονται η μία μετά την άλλη, αλλά έχει δημιουργηθεί η πεποίθηση ότι είναι αληθινές...
Η «ουρά» του κόκπιτ από τη μηχανή της εμπορικής αμαξοστοιχίας, όπως βρέθηκε από τη ΔΑΕΕ. Η κατάσταση του υλικού φανερώνει αλλοιώσεις εξαιτίας της σύγκρουσης, αλλά κανένα σημάδι φωτιάς, άρα και απουσία εύφλεκτου υλικού στην καμπίνα. Σημειώνεται ότι το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ λέει ότι το κομμάτι αποκολλήθηκε φλεγόμενο και προκάλεσε πυρκαγιά

Το πόρισμα που δεν συζητήθηκε
Η δημόσια συζήτηση για τα αίτια της φωτιάς αμέσως μετά την έκρηξη ξεκίνησε όταν οι τεχνικοί σύμβουλοι των οικογενειών των θυμάτων αμφισβήτησαν τη θεωρία των δικαστικών πραγματογνωμόνων που είχε ορίσει ο ανακριτής - επρόκειτο για το σενάριο περί των ελαίων σιλικόνης, το οποίο καταρρίφθηκε από αρκετούς ειδικούς, δίνοντας τη θέση του σε άλλα που ενέπλεκαν την εμπορική αμαξοστοιχία σε λαθρεμπόριο εύφλεκτων υλικών.

Οπως προαναφέρθηκε, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ στο δικό του πόρισμα, που παρουσιάστηκε μία ημέρα πριν από τη δεύτερη επέτειο της τραγωδίας, δέχθηκε ως πιθανό το ενδεχόμενο ύπαρξης εύφλεκτου υλικού στην εμπορική αμαξοστοιχία λόγω της αδυναμίας των στελεχών του να εντοπίσουν τα κομμάτια της δεύτερης μηχανής της. Ωστόσο, οι ερευνητές ξεκαθαρίζουν στο πόρισμά τους ότι στις επισκέψεις τους στο Κουλούρι δεν είχαν πρόσβαση σε γερανό - και επομένως περιόρισαν την έρευνά τους σε ό,τι μπορούσαν δουν με το μάτι!

Εικόνα από το πόρισμα του εοδασααμ δείχνει την κίνηση της μιας μηχανής πάνω στην άλλη τη στιγμή της σύγκρουσης
Τρεις ημέρες πριν από το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, που μεταδόθηκε live σε όλη την Ελλάδα, είχε δημοσιοποιηθεί το αποτέλεσμα της έρευνας για το δυστύχημα που έγινε με πρωτοβουλία της Hellenic Train, του ιταλικού κρατικού φορέα που ανέλαβε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ το σιδηροδρομικό έργο στη χώρα μας. Σε αντίθεση με το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, εκείνο το πόρισμα είχε περάσει... στα ψιλά - καθόλου παράξενο, μια και η εταιρεία εμπλέκεται στην τραγωδία, έστω κι αν την ευθύνη του σιδηροδρομικού δικτύου έχει ο ΟΣΕ.

Ομως, μετά τον αποκλεισμό όλων των υπόλοιπων σεναρίων, ξανάρχεται στην επικαιρότητα, καθώς μάλιστα ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεν βρήκε λέξη να πει για το συγκεκριμένο πόρισμα...

Η εταιρεία αποδίδει την έκρηξη και τη φωτιά μετά τη σύγκρουση των δύο τρένων στα ηλεκτρικά τόξα και το βραχυκύκλωμα στον εναέριο ηλεκτροφόρο αγωγό που συνέβησαν πολύ κοντά ή πάνω στον μετασχηματιστή της επιβατικής αμαξοστοιχίας, αλλά και σε πρόσθετα βραχυκυκλώματα των πυκνωτών που είχαν ως αποτέλεσμα την ανάφλεξη και έκρηξη του ψυκτικού υγρού το οποίο στη συνέχεια κάηκε.

Την πραγματογνωμοσύνη υπογράφει ο εξειδικευμένος σε σιδηροδρομικά ατυχήματα Βέλγος εμπειρογνώμονας Ιβ Κάρτον, με πείρα 25 χρόνων στα τρένα, στον οποίο η Hellenic Train είχε αναθέσει τη διερεύνηση. Χωρίς να προκαλεί έκπληξη, οι σχολιαστές του Twitter, νυν X, τον αποκαλούσαν τρολ της Νέας Δημοκρατίας και περίπου... άσχετο με το αντικείμενο.

Ο κ. Κάρτον έδωσε το δικό του σενάριο, που είχε να κάνει με το γεγονός ότι και τα δύο τρένα κυκλοφορούσαν σε ηλεκτροδοτούμενη γραμμή. Οπως επισημαίνεται στο πόρισμα, «με εύλογα υψηλή πιθανότητα μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η έκρηξη ήταν αποτέλεσμα των ηλεκτρικών τόξων και του βραχυκυκλώματος της αλυσοειδούς γραμμής επαφής που συνέβησαν πολύ κοντά ή πάνω στον μετασχηματιστή, με τελικά πρόσθετα βραχυκυκλώματα των πυκνωτών, δημιουργώντας ανάφλεξη και έκρηξη του ψυκτικού υγρού, το οποίο στη συνέχεια κάηκε (2,4 τόνοι) μέχρις εξάντλησης». Το πόρισμα υποστηρίζει ότι «αρκετές ενδείξεις δείχνουν ότι ο μετασχηματιστής, και πιο συγκεκριμένα το ψυκτικό υγρό, είναι η κύρια πηγή της έκρηξης και της πυρκαγιάς».

Στην τεχνική έκθεση σημειώνεται πως το βαγόνι Β2 κάηκε εντελώς επειδή ένα τμήμα του βρισκόταν ακριβώς πάνω από τη ζώνη πυρκαγιάς του μετασχηματιστή. Στη συνέχεια -πάντα σύμφωνα με το πόρισμα- η φωτιά εξαπλώθηκε οριζόντια σε ολόκληρο το βαγόνι μέσω των υλικών (εσωτερικού, καθισμάτων...) του ίδιου του βαγονιού και τελικά τροφοδοτήθηκε από άλλα εύφλεκτα υγρά, από μπαταρίες και ψυκτικά μέσα κλιματιστικών. Χαρακτηρίζει μάλιστα την έκρηξη και την πυρκαγιά ως «μια ατυχή σύμπτωση με το γεγονός ότι η αλυσοειδής γραμμή επαφής βραχυκυκλώθηκε πάνω ή κοντά στον μετασχηματιστή». Εν ολίγοις, ο Βέλγος θεωρεί την πυρόσφαιρα ένα φρικιαστικό αποτέλεσμα της σύγκρουσης των δύο τρένων χωρίς να μπαίνει στη συζήτηση για την ύπαρξη εύφλεκτου υλικού, τα ίχνη του οποίου άλλωστε δεν βρέθηκαν.

Κάποιοι από τους τεχνικούς συμβούλους των οικογενειών των θυμάτων έσπευσαν να «πυροβολήσουν» το πόρισμα του Κάρτον. «Καλογραμμένη επιστημονική φαντασία, η οποία κάνει διάφορες απίστευτες παραδοχές» χαρακτήριζε ο εμπειρονώμονας Κώστας Λακαφώσης την τεχνική έκθεση της Hellenic Train για τα Τέμπη, προσθέτοντας ότι το δικαστήριο θα τελειώσει μέσα σε πέντε λεπτά κάθε συζήτηση γι’ αυτό. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα -κυρίως μετά τον εντοπισμό των «εξαϋλωμένων» κομματιών της δεύτερης μηχανής της εμπορικής αμαξοστοιχίας- οι τεχνικοί σύμβουλοι έχουν κατεβάσει τους τόνους...


Αυτοί που απανθρακώθηκαν
Από τις πρώτες ημέρες μετά το δυστύχημα οι ιατροδικαστές είχαν προσδιορίσει σε επτά τον αριθμό των ανθρώπων που δεν σκοτώθηκαν λόγω της σύγκρουσης των δύο τρένων, αλλά ήταν θύματα της μεγάλης φωτιάς που έκαψε σχεδόν ολοκληρωτικά το πρώτο βαγόνι της επιβατικής αμαξοστοιχίας.

Σημειώνεται ότι σε κάποια φάση της έρευνας -και καθώς τα σενάρια συνωμοσίας έδιναν και έπαιρναν- κάποιοι από τους τεχνικούς συμβούλους των οικογενειών των θυμάτων της τραγωδίας εκτιμούσαν ότι οι άνθρωποι που πέθαναν λόγω της πυρόσφαιρας που κατέκαψε το πρώτο βαγόνι ήταν πολύ περισσότεροι: σύμφωνα με έκθεση του πραγματογνώμονα Βασίλη Κοκοτσάκη, 27 επιβαίνοντες στην επιβατική αμαξοστοιχία διασώθηκαν μεν από τη σύγκρουση, αλλά στη συνέχεια απανθρακώθηκαν λόγω της φωτιάς που κατέκαψε το πρώτο βαγόνι του ΙC 62.

Η δημοσιοποίηση -και αυτή με δύο χρόνια καθυστέρηση- των κραυγών αγωνίας κάποιων από τα θύματα στο 112, με την ανατριχιαστική φράση «έχω ελάχιστο οξυγόνο» να συγκλονίζει ολόκληρη την ελληνική κοινωνία, ήταν καταλυτική. Η οργή αρκετών γονέων των θυμάτων, αλλά και πολύ μεγάλου κομματιού της ελληνικής κοινωνίας που πίστευε ήδη τόσο στην ύπαρξη εύφλεκτου υλικού στο εμπορικό τρένο όσο και στις κατηγορίες για συγκάλυψη από την κυβερνητική πλευρά, φούντωσε ακόμα περισσότερο.

Η θεωρία του «εύφλεκτου υλικού», την οποία έφτασε να αποδεχθεί και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέντευξή του στον ALPHA στις 29 Ιανουαρίου, τρεις ημέρες μετά το πρώτο κύμα των μεγάλων συγκεντρώσεων για την τραγωδία των Τεμπών, ήταν η καύσιμη ύλη της οργής, καθώς η αποδοχή της σήμαινε ότι τουλάχιστον κάποια από τα θύματα θα είχαν επιβιώσει της σύγκρουσης αν δεν υπήρχε το «εύφλεκτο υλικό».

Πρόκειται για ένα αβάσταχτο συναίσθημα για εκείνους που έχασαν συγγενείς και φίλους στο δυστύχημα των Τεμπών, αλλά και για ολόκληρη την ελληνική κοινωνία. Kαι είναι εγκληματικό να τροφοδοτείται ένα τέτοιο σενάριο από τη στιγμή που δεν υπάρχουν στοιχεία που να το στηρίζουν: όταν μιλάμε για μία σύγκρουση τρένων που το ένα ανέβαινε προς Θεσσαλονίκη με 160 χιλιόμετρα την ώρα και το άλλο κατέβαινε προς Λάρισα με 105 χιλιόμετρα την ώρα.

Ο μόνος που αντέδρασε δημοσίως στο ζήτημα αυτό από την πλευρά των γονιών θυμάτων της τραγωδίας ήταν ο Νίκος Πλακιάς, ο οποίος απάντησε στον τεχνικό σύμβουλο Βασίλη Κοκοτσάκη ως εξής για τα περί 28 νεκρών από τη φωτιά: «Σε αυτή τη λίστα περιλαμβάνονται και τα ονόματα των τριών κοριτσιών της οικογένειάς μας. Είναι ένα πόρισμα του Βασίλη Κοκοτσάκη και του Μανώλη Παπαδάκη. Διαψεύδω κατηγορηματικά τον μηχανισμό θανάτου των παιδιών μου, μιας και η αιτία δεν είναι αυτή.

Το ότι 28 οικογένειες πήραν πιστοποιητικό θανάτου με αιτία την απανθράκωση δεν σημαίνει ότι πριν από αυτήν ήταν ζωντανά. Μια και εμείς έχουμε και γνωμάτευση ιδιώτη ιατροδικαστή, της κυρίας Ουρανίας Δημακοπούλου, που έκανε τις έρευνες βάσει των ιατροδικαστικών και όχι έρευνες από άσχετους με τα ιατροδικαστικά. Θλίβομαι που προσπαθούν με λάθος αριθμούς να μεγεθύνουν την καταστροφή που έχουμε πάθει όλες οι οικογένειες για προσωπικό τους όφελος. Βέβαια, ήδη οι δικηγόροι μου έχουν πάρει εντολή να κινηθούν νομικά εναντίον τους, όπως νομικά θα κινηθώ εναντίον οποιουδήποτε ξανααναφέρει τα ονόματα των παιδιών μου για οποιονδήποτε λόγο. Οσο για τα υπόλοιπα, θα τα πούμε όταν βρεθούμε από κοντά με τους υπεύθυνους αυτής της κατάστασης. Ντροπή και τίποτε άλλο».


Οι ευθύνες της κυβέρνησης Η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατηγορείται για συγκάλυψη στα Τέμπη, αλλά αυτό που είναι αυταπόδεικτο μετά τα τελευταία ευρήματα στο Κουλούρι, αλλά και τα βίντεο που βρέθηκαν με δύο χρόνια καθυστέρηση, είναι η ολιγωρία που τρέφει τις θεωρίες συνωμοσίας. Γιατί το κόκπιτ της ηλεκτρομηχανής της εμπορικής αμαξοστοιχίας εντοπίστηκε δύο χρόνια μετά την τραγωδία; Γιατί τα βίντεο της φόρτωσης του συγκεκριμένου τρένου δεν βρέθηκαν ποτέ; Γιατί η εταιρεία ασφαλείας ανέκτησε τα βίντεο του μοιραίου τρένου με δύο χρόνια καθυστέρηση και αυτή; Πώς θα έβγαζαν ένα ουσιαστικό πόρισμα τα στελέχη του ΕΟΔΑΣΑΑΜ από τη στιγμή που αναγκάστηκαν να γράψουν ότι πήγαν στο Κουλούρι χωρίς υποστήριξη γερανού και έναν χρόνο μετά το δυστύχημα;