Η βραβευμένη από την Ακαδημία ¨Ένωση Ορειβατών Φυσιολατρών¨ (ΕΟΦ), ένα από τα πιο παλιά φυσιολατρικά σωματεία της χώρας μας, γιορτάζει φέτος τα 90 χρόνια από την ίδρυσή της. Αφορμή για εμάς σήμερα να δούμε το περιβάλλον, γύρω από το 1933, μέσα στο οποίο τέθηκε η βάση και αναπτύχθηκε η σχέση των προγόνων μας με τη Φύση...Μη περιμένετε αγαπητοί φίλοι να διαβάσετε μεγάλα πράγματα πριν τη δεκαετία του 1930 και βέβαια ακόμη λιγότερο πριν το 1900. Οι λίγοι μεμονωμένοι φανατικοί ξένοι περιηγητές, που αλώνιζαν με πείσμα, καβάλα στα γαϊδουράκια, τις εξοχές και τα αρχαία ήταν οι μόνοι επισκέπτες που συναντούσαν οι έλληνες χωρικοί. Ακόμη ίσως και κάποιους δικούς μας εμπόρους, αλλά εκδρομείς; ΓΙΟΚ!Αλλά και αυτοί οι τελευταίοι πρέπει να θεωρούνται ήρωες, αν διαβάσει κανείς στα απομνημονεύματά τους τι τραβούσαν. Πάρτε εικόνα:
¨Ξεκινώ με τη συστηματική επαιτεία. Μόλις γκρεμοτσακιστεί κανείς στο θαυμάσιο αυτό τόπο υφίσταται επιδρομή ζητιάνων. Από τα μικρά παιδιά ως τους μεγαλύτερους, όλοι ζητιανεύουν. Ένα σμήνος αγοράκια και κοριτσάκια, μας έφεραν διάφορα αγριολούλουδα, με την απαίτηση να ακριβοπληρωθούν για τη φιλοφροσύνη. Όταν τους τελείωσαν μας έφερναν από ένα χαμομήλι ή μια παπαρούνα και περίμεναν το αντίτιμο.
Έπειτα ήρθαν οι μεγάλοι. Για την πιο παραμικρή εκδούλευση λεφτά. Κάποιος της μικρής συντροφιάς μας, ζήτησε να του δείξουν ένα σπίτι. Δεν απείχε παρά δύο βήματα. και τον οδήγησε ένας μαθητής του γυμνασίου. Όταν τελείωσε η «αποστολή» του ζητούσε να πληρωθεί «για τον κόπο του».
Στη συνέχεια μας γέλασε κατά τρόπο ληστρικά εκβιαστικό, ο ξενοδόχος του δήθεν ξενοδοχείου, όπου καταλύσαμε. Ξέροντας από άλλους τι μας περίμενε, τον βάλαμε και υπέγραψε γραπτή συμφωνία για τις δύο μέρες που θα μέναμε. Το άλλο πρωί μας είπε ότι έγινε λάθος, ότι αυτός εννοούσε τόσα την ημέρα και μας ζητούσε τα διπλά, δηλαδή ένα υπέρογκο ποσό.
Όταν του είπαμε ότι το συμφωνητικό είναι για δύο μέρες και ότι το υπέγραψε ο ίδιος, τι νομίζετε πως μας απάντησε ο αναιδέστατος; «Εγώ είμαι αγράμματος άνθρωπος. Με γελάσατε και με βάλατε και υπέγραψα»!
Ας έρθουμε όμως στα ζητήματα της … καθαριότητας:
Αρκεί να σας πω, ότι στο τραπέζι μας σερβίριζε ένα γκαρσόνι που άρπαζε τα κοψίδια από την πιατέλα με ένα είδος τσιμπίδας που την σχημάτιζε με ένα πιρούνι και με το μεγάλο του δάχτυλο. Όταν του είπαμε να σερβίρει μόνο με το πιρούνι, μας είπε ότι αν δεν βάλει και το δάχτυλο δεν γίνεται τίποτε.
Εννοείτε ότι ύστερα απ’ όλα αυτά, περιοριστήκαμε στο γιαούρτι, που ήτανε πράγματι θαυμάσιο. Μια κυρία όμως της συντροφιάς μας, που είχε την περιέργεια να μπει στο δωμάτιο απ’ όπου έφθαναν τα γιαούρτια και που είχε την αγγλοπρεπή επιγραφή «Μπαθ Ρούμ» είδε ένα παιδί ανασκουμπωμένο ως τους αγκώνες, που βουτούσε τα χέρια του μέσα σε ένα κάδο με γιαούρτι, έπαιρνε με τις χούφτες του, και γέμιζε τα πιάτα! Όταν η κυρία ρώτησε το παιδί γιατί δεν παίρνει ένα κουτάλι, της είπε ότι το κουτάλι του είχε πέσει μέσα στο γιαούρτι κ’ έψαχνε να το βρει...
Ας δούμε όμως πως περνούσαν το Σαββατοκύριακο αυτοί που έμεναν στο Κλεινόν Άστυ, ελεύθεροι οπωσδήποτε απ’ τις δουλειές τους, τις υποθέσεις τους και τη βιοπάλη. Ε! δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως οι πρόγονοί μας Αθηναίοι ψαχνόντουσαν πως να χαρούν και πώς να απολαύσουν τη σχόλη αυτή.
Άσκοπα, χωρίς ένα καθορισμένο και συγκεκριμένο πρόγραμμα, χωρίς κανένα σκοπό, γύριζαν εδώ και εκεί, αφήνοντας να περάσουν οι ώρες, να αλλάξει η ημερομηνία και να ξαναγυρίσουν τη Δευτέρα το πρωί στο μαγγανοπήγαδο της δουλειάς, κατακουρασμένοι, άκεφοι, μελαγχολικοί, πραγματικά ανθρώπινα κουρέλια και με μόνη παρηγοριά ότι μετά πέντε μέρες πάλι θα είχαν την ευκαιρία να… «ξεκουραστούν» ξανά.
Κάποιοι λίγοι, θαρραλέοι ξεκινούσαν για τις εξοχές. Έπαιρναν τον ανήφορο προς το πεύκο και το θυμάρι, ενώ άλλους τους έπαιρνε ο κατήφορος προς την αμμουδιά και το αφρισμένο κύμα.
Βέβαια, «Εκδρομή» για όλα τα μέρη του κόσμου σημαίνει σπορ, πεζοπορία, λιτό φαγητό, καθαρός αέρας, φυσική ζωή.
«Εκδρομή», εκείνη την πρώιμη εποχή, σήμαινε για τον Ρωμιό τα ακριβώς αντίθετα: Χουζούρι, καλοπέραση, καλό φαγητό, χορός και παρεξήγηση.
Ιδού λοιπόν οι «αγνοί φυσιολάτρες» που δεν ξεκινούσαν αν δεν βεβαιωνόντουσαν ότι μέσα στο σακίδιό τους, εκτός των κεφτέδων, υπήρχε και η απαραίτητη τράπουλα με τις απαραίτητες φίσες...
Συμπερασματικά:
Ο ξένος πήγαινε στην εξοχή για να αναπνεύσει οξυγόνο. Ο Ρωμιός πήγαινε για να κλειστεί το πρώτο καφενείο που θα συναντούσε για να παίξει εκεί, ανενόχλητος, το τάβλι του ή την ποκίτσα του. Έτσι ήταν συνηθέστατος την επομένη της εκδρομής, στο γραφείο, ο παρακάτω διάλογος περί των εκδρομικών εντυπώσεων:
-Πως τα πήγες στη Μαλακάσα Κωστάκη;
-Άστα καημένε! Τρομερή γκίνια, έχασα χίλιες πεντακόσιες…
Ο ξένος γύριζε από την εκδρομή του με ελαφρύ στομάχι και με μια ευχάριστη κούραση. Ο Ρωμιός γύριζε τύφλα στο μεθύσι και με ένα στομάχι άθλιο από την πολυφαγία.
Την δεκαετία του 1930 τα πράγματα άλλαξαν ριζικά. Το κράτος ξεκίνησε μια μεγάλη εκστρατεία προπαγανδίζοντας ποικιλοτρόπως τις αρετές μιας καλά οργανωμένης εκδρομής, την ανάγκη σεβασμού της φύσης, τον επαγγελματισμό που είναι απαραίτητος στους ξενοδόχους και τους άλλους εμπλεκομένους.
Δημιουργήθηκε Οργανισμός Τουρισμού και Τουριστική Αστυνομία με ιδιαίτερα διευρυμένες αρμοδιότητες. Τυπώθηκαν χάρτες και ενημερωτικά φυλλάδια. Οι σιδηρόδρομοι ανέλαβαν έξυπνες πρωτοβουλίες οργανώνοντας λαϊκές εκδρομές με πολύ φτηνό εισιτήριο. Τέλος οι εφημερίδες δεν έπαψαν στην αρθρογραφία τους να στηρίζουν κάθε προσπάθεια.
Καθοριστικό τέλος ρόλο στις ευχάριστες αυτές εξελίξεις, έπαιξαν καμιά δεκαριά μεγάλοι φυσιολατρικοί σύλλογοι, που, ξέροντας καλύτερα βουνά και μονοπάτια, και γενικά μέρη με φυσικό κάλλος, άγνωστα στους περισσοτέρους, διεκδίκησαν και πέτυχαν την κρατική υποστήριξη, αλλά και την κοινωνική αναγνώριση για το έργο που επιτελούσαν.
Αντιγράφω εδώ ένα σχόλιο του αγαπητού μου Θέμου Ποταμιάνου στο «Ελληνικόν Μέλλον», Οκτώβριος 1937.
«... Σήμερα κάθε μέλος εκδρομικού σωματείου έχει εκπτώσεις και ευκολίες. Κάθε εκδρομή γίνεται με τάξη. Το αυτοκίνητο, το λεωφορείο, το ναυλωμένο πλοίο φεύγει στην ώρα του και γυρίζει πάλι την ορισμένη ώρα. Υπάρχει τάξις, οργάνωση, γνώση του τόπου και εκδρομική πείρα. Υπάρχει πάντα αρχηγός της εκδρομής που φροντίζει για όλα. Υπάρχουν προβλέψεις για τα τρόφιμα για τον καιρό, υπάρχουν καταφύγια, υπάρχουν φάρμακα, φορητό φαρμακείο.
Υπάρχει ακόμα κάτι πολύτιμο, κάτι πολύ ακριβό: η καλή παρέα, η ευγενική καλόκαρδη συντροφιά, ο αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ των μελών, και απέναντι των ξένων που προσκαλούν στις εκδρομές τους.
Υπάρχει τέλος κάτι που σπάνια μπορεί κανείς να το πετύχει μόνος ή με μικρή και ανοργάνωτη παρέα: Η απόλαυση της μακρινής, της δύσκολης, της σπάνιας, της πρωτότυπης εκδρομής.
Ορίστε να ανεβείτε μόνος ή με τη μικρή σας συντροφιά σε μια απάτητη κορυφή. Ορίστε να επισκεφθείτε ένα μακρινό απρόσιτο ερημοκλήσι ή να μπείτε σε μια σπηλιά».
Κλείνω, αναφέροντας χαρακτηριστικά, ότι όλες ανεξαιρέτως οι εφημερίδες διατηρούσαν μόνιμες στήλες ενημέρωσης για τις εκδρομές των σωματείων αυτών, κάθε ένα των οποίων διακινούσε εβδομαδιαία πάνω από 150 εκδρομείς!
Το νερό είχε μπει πια στο αυλάκι!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου