Διακοπές χωρίς κινητό – Γίνεται;

Σε μια εποχή όπου κυριαρχούν οι άμεσες ειδοποιήσεις, η πλοήγηση μέσω GPS και οι εφαρμογές μετάφρασης, η ιδέα του να ταξιδέψουμε χωρίς smartphone μπορεί να φαίνεται αδιανόητη. Το να πάμε μια βόλτα ή για φαγητό ή σινεμά χωρίς το κινητό μας, έχει πλέον αρχίσει να μοιάζει πιο εφικτό από ότι παλαιότερα. Ειδικά τώρα, που βιώνουμε μαζικά ένα τεράστιο κύμα “ψηφιακής εξάντλησης”. Σκεφτείτε όμως να ταξιδεύετε εντελώς χωρίς τηλέφωνο, όχι μόνο κατά τη διάρκεια ενός retreat γιόγκα, αλλά και στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης, στην ύπαιθρο της Πορτογαλίας ή στα πολυσύχναστα souks του Μαρακές; Ξαφνικά δημιουργούνται ερωτήματα τόσο για την ασφάλειά μας, όσο και για την πρακτικότητα του ταξιδιού μας. Πώς θα συνεννοηθώ; Πώς θα πληρώσω; Πώς θα ξέρω τον δρόμο για το τάδε αξιοθέατο ή την συγκοινωνία για το ξενοδοχείο μου; Όλα ζητήματα μεγάλης σημασίας, που πλέον έχουμε μάθει να επιλύνουμε με την βοήθεια των ψηφιακών εργαλείων που έχουμε στην παλάμη του χεριού μας.

Tουρισμός ψηφιακής αποτοξίνωσης, η νέα τάση
Ωστόσο, ένας αυξανόμενος αριθμός ταξιδιωτών επιλέγει σκόπιμα να αφήσει πίσω τις συσκευές του, επικαλούμενος βαθύτερη πολιτιστική εμβάθυνση, βελτίωση της ψυχικής υγείας και πιο ουσιαστικές ανθρώπινες σχέσεις. Μάλιστα, σύμφωνα με μια έκθεση του 2023 του Global Wellness Institute, ο «τουρισμός ψηφιακής αποτοξίνωσης» είναι μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες ταξιδιωτικές τάσεις. Αυτό το κίνημα ενθαρρύνει τους ανθρώπους να αποσυνδεθούν από τις συσκευές τους για να επανασυνδεθούν με τον κόσμο γύρω τους. Κέντρα αναψυχής, οικολογικά καταλύματα και ακόμη και mainstream ταξιδιωτικά γραφεία προσφέρουν πλέον πακέτα διακοπών «χωρίς σύνδεση» – μερικά μάλιστα κλειδώνουν τις συσκευές των επισκεπτών κατά την άφιξή τους.
Αν και απαιτεί προγραμματισμό και μια ριζική αλλαγή νοοτροπίας, το να ταξιδεύεις χωρίς τηλέφωνο δεν είναι απλώς εφικτό, αλλά μπορεί να γίνει και εξαιρετικά ικανοποιητικό.
Γιατί λοιπόν κανείς να μπει σε αυτή τη διαδικασία, τη στιγμή που η κινητή μας συσκευή μας βοηθάει από το να μιλήσουμε με τους ντόπιους, έως το να βγάλουμε φωτογραφίες και να περιηγηθούμε με ασφάλεια;

Καλύτερη μνήμη και ικανότητες πλοήγησης
Το να βασίζεστε στο τηλέφωνο για οδηγίες μπορεί να είναι βολικό, αλλά μελέτες δείχνουν ότι έχει γνωστικό κόστος. Μια μελέτη του 2019 από το Πανεπιστήμιο του Τόκιο διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που πλοηγούνται με GPS χρησιμοποιούν λιγότερα μέρη του εγκεφάλου τους που είναι υπεύθυνα για την χωρική αντίληψη και τη μνήμη. Όταν οι ταξιδιώτες χρησιμοποιούν χάρτες, ρωτούν τους ντόπιους για οδηγίες ή ακόμα και όταν χαθούν λίγο, αναπτύσσουν έναν ισχυρότερο νοητικό χάρτη του περιβάλλοντος, ο οποίος οδηγεί σε καλύτερη ανάμνηση και βαθύτερη μάθηση με βάση τον τόπο.

Αυθεντικές αλληλεπιδράσεις
Τα smartphone δημιουργούν ένα φράγμα μεταξύ των ταξιδιωτών και των ντόπιων. Αντί να ρωτήσουμε έναν πλανόδιο πωλητή πού να βρούμε το πλησιέστερο καφέ, συμβουλευόμαστε το Google. Αντί να ξεκινήσουμε μια συζήτηση στο τρένο, κοιτάζουμε το Instagram. Αφήνοντας το τηλέφωνο στο σπίτι ή στο χρηματοκιβώτιο του ξενοδοχείου, αναγκαστικά αλληλεπιδρούμε σε πραγματικό χρόνο.\
Ο ταξιδιωτικός συγγραφέας Rolf Potts, ο οποίος ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο για έξι εβδομάδες χωρίς αποσκευές και χωρίς τηλέφωνο -παρά μόνο ένα παλιό Blackberry που χρησίμευε σαν ξυπνητήρι-, υποστηρίζει ότι «τα ταξίδια ευδοκιμούν στην αβεβαιότητα και τον αυθορμητισμό». Αφαιρώντας το στήριγμα της άμεσης πληροφόρησης, γινόμαστε πιο εξαρτημένοι από τις ανθρώπινες σχέσεις και πιο ανοιχτοί σε τυχαίες συναντήσεις.

Μειωμένο άγχος και βελτιωμένη ψυχική υγεία
Η συνεχής συνδεσιμότητα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική μας υγεία. Η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία σημειώνει ότι άτομα που ελέγχουν συστηματικά τα τηλέφωνά τους αναφέρουν υψηλότερα επίπεδα άγχους. Τα ταξίδια χωρίς τηλέφωνο προσφέρουν μια σπάνια ευκαιρία να αποσυνδεθείτε πλήρως. Μια μελέτη του 2020 που δημοσιεύθηκε στο Tourism Management Perspectives διαπίστωσε επιπλέον, ότι οι ταξιδιώτες που συμμετείχαν σε τουρισμό “ψηφιακής αποτοξίνωσης” ανέφεραν ότι αισθάνθηκαν πιο χαλαροί, λιγότερο αφηρημένοι και πιο παρόντες κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους. Σημείωσαν επίσης βελτίωση στον ύπνο και μεγαλύτερη αίσθηση ελευθερίας.

Πώς μπορώ να αφήσω το κινητό μου πίσω;
Αν και τα οφέλη είναι σαφή, το ταξίδι χωρίς τηλέφωνο απαιτεί προετοιμασία. Ακολουθούν μερικές συμβουλές για να προετοιμαστείτε για μια επιτυχημένη εμπειρία:

• –Εκτυπώστε τα απαραίτητα. Εκτυπώστε όλα όσα αποθηκεύετε συνήθως στο κινητό σας: κάρτες επιβίβασης, διευθύνσεις ξενοδοχείων, δρομολόγια τρένων, αριθμούς έκτακτης ανάγκης και χάρτες. Μπορείτε να φυλάξετε αυτά τα έγγραφα σε ένα μικρό φάκελο ταξιδιού, βιώνοντας oldschool καταστάσεις.
• –Χρησιμοποιήστε χάρτη και οδηγό σε έντυπη μορφή. Ανακαλύψτε ξανά τη χαρά του να ανοίγετε έναν χάρτη και να ακολουθείτε τη διαδρομή σας με το δάχτυλό σας. Πολλά τοπικά τουριστικά γραφεία εξακολουθούν να διανέμουν χάρτες υψηλής ποιότητας σε έντυπη μορφή. Εξετάστε το ενδεχόμενο να αγοράσετε έναν ταξιδιωτικό οδηγό για συμβουλές σχετικά με το μέρος που βρίσκεστε.
• –Μάθετε βασικές φράσεις της τοπικής γλώσσας. Χωρίς το Google Translate, ακόμη και μερικές φράσεις στην τοπική γλώσσα μπορούν να σας βοηθήσουν πολύ. Οι εφαρμογές δεν θα είναι εκεί για να σας βοηθήσουν στη μέση μιας συζήτησης, αλλά ένα χαμόγελο, ένα «γεια», ένα «παρακαλώ» και ένα «ευχαριστώ» στη μητρική γλώσσα κάποιου, μπορούν να σας ανοίξουν πόρτες -συχνά, κυριολεκτικά.
• –Σχεδιάστε τη διαδρομή σας. Είναι έξυπνο να σχεδιάζετε εκ των προτέρων τα βασικά σημεία του ταξιδιού σας. Σημειώστε τις ώρες των τρένων, τις διευθύνσεις των καταλυμάτων και τα σημεία ενδιαφέροντος. Αλλά αφήστε περιθώρια για αυθορμητισμό. Αν κάποιος σας προτείνει ένα μαγαζί, μια βόλτα ή ένα αξιοθέατο που δεν είναι στη λίστα σας, είστε ελεύθεροι να ακολουθήσετε την περιέργειά σας, αντί για τον αλγόριθμο μιας εφαρμογής.
• –Πάρτε μαζί σας μια φωτογραφική μηχανή. Αν η καταγραφή των αναμνήσεων είναι σημαντική για εσάς, πάρτε μαζί σας μια φωτογραφική μηχανή. Πολλοί ταξιδιώτες θεωρούν ότι η λήψη φωτογραφιών με μια φωτογραφική μηχανή, αντί για ένα τηλέφωνο, τους ενθαρρύνει να είναι πιο προσεκτικοί με τη φωτογραφία τους και να αποσπάται λιγότερο η προσοχή τους από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
• –Ενημερώστε κάποιον για τα σχέδιά σας. Ειδικά όταν ταξιδεύετε μόνοι, ενημερώστε έναν φίλο ή ένα μέλος της οικογένειάς σας για το γενικό πρόγραμμα του ταξιδιού σας. Αφήστε τους τα στοιχεία επικοινωνίας του καταλύματός σας και επικοινωνήστε μαζί τους σε τακτά χρονικά διαστήματα, χρησιμοποιώντας τα τηλέφωνα του ξενοδοχείου ή τα ίντερνετ καφέ.

Φυσικά, τα πράγματα μπορεί να μην πάνε τέλεια. Μπορεί να χαθείτε. Μπορεί να χάσετε το τρένο. Αλλά αυτές οι στιγμές, όσο απογοητευτικές και αν είναι, συχνά γίνονται οι πιο αξέχαστες. Απαιτούν δημιουργικότητα, υπομονή και ανοιχτό μυαλό. Άλλωστε για να βρούμε τον δρόμο μας -και τον εαυτό μας- πρέπει συχνά να χαθούμε.