Φθηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα τα μεσημέρια, όπου η τιμή της ενέργειας λόγω φωτοβολταϊκών μπορεί να είναι χαμηλότερη έως και 50%, αλλαγές στις εξάμηνες σταθερές χρεώσεις και επέκταση των χρωματιστών τιμολογίων στο ρεύμα αλλά και στο φυσικό αέριο φέρνει η νέα χρονιά για χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις.Με την παραγωγή πράσινης ενέργειας να σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο και τον όγκο των φωτοβολταϊκών να φτάνει το 2024 τα 2,9 γιγαβάτ, με πρόβλεψη ότι ο συνολικός αριθμός των έργων ΑΠΕ σε έναν χρόνο θα ξεπερνά τα 16 γιγαβάτ, η κυβέρνηση αναζητά μέτρα με τα οποία θα ξεκλειδώσει τις ακριβές ταρίφες και θα εκμεταλλευτεί στο μέγιστο την ενεργειακή μετάβαση για να προσφέρει φθηνότερα τιμολόγια.
Η αρχή θα γίνει με το διζωνικό τιμολόγιο αρχές Φεβρουαρίου, το οποίο έρχεται να διαφοροποιήσει το παραδοσιακό νυχτερινό τιμολόγιο και να σπάσει τη χρέωση στα δύο, μοιράζοντας τις ώρες των χαμηλότερων χρεώσεων το μεσημέρι και τις μεταμεσονύχτιες ώρες. Πρόκειται για ένα μέτρο που προβλέπεται να καλύψει περίπου 1,5 εκατομμύρια νοικοκυριά που χρησιμοποιούν αναλογικούς μετρητές διπλής εγγραφής.
Σήμερα, η αυξημένη παραγωγή των ΑΠΕ, σε συνδυασμό με τη χαμηλή ζήτηση τις μεσημεριανές ώρες, αλλάζει τα δεδομένα και κατακρημνίζει τις χονδρεμπορικές τιμές συχνά σε μηδενικά επίπεδα και κάποιες φορές και σε αρνητικές τιμές, προσφέροντας οικονομικά κίνητρα στους καταναλωτές να αυξήσουν τη ζήτηση για ρεύμα εκείνες τις ώρες. Με τη μετατόπιση της κατανάλωσης το μεσημέρι θα περιοριστούν οι παρενέργειες που έχουν προκαλέσει η επέλαση των φωτοβολταϊκών με το «πέταμα» της ενέργειας που δεν μπορεί να απορροφηθεί και η ζήτηση κατά τις ακριβότερες ώρες, σπρώχνοντας συνολικά προς τα κάτω τον μέσο όρο της χονδρεμπορικής τιμής άρα και τις τιμές.
«Επειδή με το μεσημεριανό τιμολόγιο απευθυνόμαστε σε μεγαλύτερες καταναλώσεις απ’ ό,τι το βράδυ και οι δυνατότητες των ανθρώπων να καταναλώσουν εκείνες τις ώρες είναι πολύ μεγαλύτερες, εκτιμούμε ότι αυτό θα ρίξει τις τιμές της χονδρικής», αναφέρει στο «ΘΕΜΑ» ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης. «Αν έχουμε έστω και ένα 3%-5% μετακίνηση της ζήτησης το μεσημέρι, αυτή η διαφορά σε σχέση με τις βραδινές ώρες είναι από 60 έως 80 ευρώ η μεγαβατώρα», προσθέτει ο υπουργός.
Το νέο ωράριο χαμηλών χρεώσεων θα μπορεί να καλύψει ανάγκες θέρμανσης (θερμοσυσσωρευτές, θερμαντικά μέσα), μαγείρεμα και σίδερο τόσο τις καθημερινές όσο και τα Σαββατοκύριακα και θα επικοινωνηθεί με διαφημιστική καμπάνια για να ενημερωθεί ο κόσμος για τις πραγματικές δυνατότητες του μεικτού τιμολογίου.
Ενδεικτικά, με τη μέση χονδρεμπορική τιμή της Παρασκευής 27 Δεκεμβρίου να κυμαίνεται τις μεσημεριανές ώρες (12.00-15.00) από 104 έως 122 ευρώ/μεγαβατώρα και τις αντίστοιχες τιμές από τις 17.00 έως τις 19.00 από 147 έως 158 ευρώ/μεγαβατώρα, η διαφορά του κόστους ενέργειας διαμορφώνεται από 29,5% έως 41,3%, προσφέροντας σημαντική εξοικονόμηση χρημάτων για εκείνον που θα επιλέξει να καταναλώσει το μεσημέρι.
Το διζωνικό τιμολόγιο θα υποστηρίξουν κι όλες οι σύγχρονες ψηφιακές συσκευές, οι οποίες μπορούν να προγραμματιστούν από απόσταση χωρίς απαραίτητα να χρειάζεται η φυσική παρουσία στο σπίτι. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου υποστηρίζει, πάντως, ότι το μεσημεριανό κοινό δεν είναι αμελητέο. Υπολογίζεται ότι πάνω από το 50% του ενεργού πληθυσμού της χώρας είναι στο σπίτι, αποτελώντας το κλαμπ των συνταξιούχων, των απασχολούμενων με τηλεργασία, των ελεύθερων επαγγελματιών, αλλά και των παιδιών και των μη εργαζομένων.
Νέο ωράριο
Το διζωνικό τιμολόγιο θα προσφέρεται άλλες ώρες τον χειμώνα και άλλες το καλοκαίρι τις καθημερινές αλλά και τα Σαββατοκύριακα.
Από τον Νοέμβριο μέχρι και τον Μάρτιο, που είναι η χειμερινή περίοδος, η μεσημεριανή ζώνη θα καλύπτει τις ώρες από τις 12.00 έως τις 15.00 και μεταξύ 02.00 και 05.00. Αντίστοιχα για το θερινό ωράριο, που θα ξεκινά τον Απρίλιο και θα διαρκεί έως και τον Οκτώβριο, οι φθηνές μεσημεριανές ώρες θα είναι μία ώρα πιο μπροστά, από τις 11.00 έως τις 15.00 και οι μεταμεσονύκτιες από τις 02.00 έως τις 04.00.
Σήμερα, το νυχτερινό τιμολόγιο της ΔΕΗ, που καθιερώθηκε πριν από πολλές δεκαετίες (τον χειμώνα 02.00-08.00 και 23.00-07.00 το καλοκαίρι), θεωρείται παροχημένο, αφού σχεδιάστηκε όταν στην ηλεκτροπαραγωγή κυριαρχούσε ο λιγνίτης προκειμένου να τονώσει τη ζήτηση σε ηλεκτρισμό τις βραδινές (νεκρές) ώρες που ήταν σε λειτουργία οι λιγνιτικές μονάδες.
Η μετάβαση στο διζωνικό περιβάλλον χρέωσης θα γίνονται αυτόματα υπό την προϋπόθεση ότι οι καταναλωτές διαθέτουν αναλογικό μετρητή. Η αλλαγή τιμολογίου δεν αφορά επομένως νέους πελάτες, αλλά μόνο εκείνους που απολάμβαναν μέχρι σήμερα το νυκτερινό τιμολόγιο. Αλλωστε το μεικτό τιμολόγιο (μεσημέρι - βράδυ) είναι ο προθάλαμος των πορτοκαλί τιμολογίων που θα λανσάρει το υπουργείο εκτός απροόπτου τον Φεβρουάριο. Αποτελεί δηλαδή μια μεταβατική λύση μέχρι να ξεκινήσει η εφαρμογή των δυναμικών τιμολογίων (πορτοκαλί), αφού και οι συγκεκριμένοι μετρητές θα αντικατασταθούν στην πορεία από τους έξυπνους μετρητές. Από την κατηγορία αυτή θα εξαιρεθούν αρχές του έτους 150.000 μετρητές που δεν διαθέτουν τις προδιαγραφές που απαιτούνται για να μπορούν να ρυθμιστούν στο νέο περιβάλλον του μεσημεριανού τιμολογίου. Γι’ αυτούς έχει προβλεφθεί να διατηρήσουν το υφιστάμενο νυχτερινό τιμολόγιο μέχρι να αντικατασταθούν οι αναλογικοί μετρητές τους με νέους έξυπνους μετρητές, τους οποίους θα λάβουν κατά προτεραιότητα.
Ο ΔΕΔΔΗΕ, που είναι η θυγατρική της ΔΕΗ και ο διαχειριστής του συστήματος διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, έχει ήδη προχωρήσει στην επιλογή των τριών αναδόχων που θα αναλάβουν να εγκαταστήσουν τους νέους ψηφιακούς μετρητές στο ηλεκτρικό δίκτυο σταδιακά έως το 2030. Με βάση τον σχεδιασμό, ο διαχειριστής προβλέπει ότι για το 2024 ο αριθμός των μετρητών θα κλείσει στους 400.000 στη χαμηλή τάση, ενώ για το 2025 προβλέπεται να εγκατασταθούν επιπλέον 500.000. Με πιο γοργούς ρυθμούς θα ξεκινήσει να ψηφιοποιείται το δίκτυο από το 2026, χρονιά κατά την οποία τα έξυπνα ρολόγια υπολογίζονται σε 1,3 εκατομμύρια, με στόχο σε ετήσια βάση να εγκαθίστανται πάνω από 1 εκατομμύρια ώστε να έχει αντικατασταθεί το σύνολο των 7,3 εκατομμυρίων έως το 2030.
H εξίσωση των τιμών
Το διζωνικό τιμολόγιο και κατ’ επέκταση η δυναμική τιμολόγηση μέσω των πορτοκαλί τιμολογίων είναι η άσκηση που κάνει το υπουργείο για να δείξει τον δρόμο για το πώς οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) θα μπορέσουν να δώσουν καλύτερες τιμές στους καταναλωτές.
Μέχρι σήμερα, το πρόβλημα είναι ότι η αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό μας σύστημα, ένεκα της δομής της αγοράς (οι τιμές διαμορφώνονται με την οριακή τιμή συστήματος που καθορίζουν οι μονάδες φυσικού αερίου) αλλά και των γεωπολιτικών κρίσεων και τεχνικών προβλημάτων που δημιουργούν οι ελλιπείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις στη Νοτιοανατολική Ευρώπη έχουν ως αποτέλεσμα το χαμηλό κόστος των ΑΠΕ να μην περνάει στα ελληνικά νοικοκυριά, παρότι η πράσινη ενέργεια αντιπροσωπεύει πάνω από το 50% της ηλεκτροπαραγωγής της χώρας.
Πρόσφατη μάλιστα έκθεση της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Κομισιόν (DG Energy) που εξετάζει την αγορά ηλεκτρισμού το γ’ τρίμηνο της χρονιάς αναφέρει ότι η υψηλή παραγωγή ΑΠΕ και πυρηνικών, σε συνδυασμό με τη συγκρατημένη ζήτηση και τις χαμηλότερες τιμές φυσικού αερίου, διατήρησαν τις τιμές χονδρικής σε χαμηλότερα επίπεδα. Η μέση χονδρεμπορική τιμή στην Ε.Ε. διαμορφώθηκε στα 78 ευρώ/μεγαβατώρα, μειωμένη κατά 8% σε σχέση με το γ’ τρίμηνο του 2023 που ήταν 85 ευρώ. Ωστόσο στην Ελλάδα η μέση τιμή ήταν στα 125 ευρώ και πολύ υψηλότερη από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Συνολικά οι τιμές στα κράτη-μέλη ήταν κατά μέσο όρο 5% χαμηλότερα από το 2023. Αυτή η διαφορά στις τιμές πυροδοτεί τις συζητήσεις για τα πραγματικά οφέλη των ΑΠΕ και δημιουργεί συχνά και αμηχανία στην κυβέρνηση, που ενώ έχει κάνει άλματα σε ό,τι αφορά τη διείσδυση των τεχνολογιών καθαρής ενέργειας, ακροβατεί συχνά σε τεντωμένο σχοινί σε ό,τι αφορά τις χονδρεμπορικές τιμές στο ρεύμα, που επηρεάζουν με τη σειρά τους και τις τιμές στη λιανική.
Αλλάζει η… πίστα των μπλε
Μια μεγάλη άμυνα σε αυτή την ανισορροπία των τιμών αποτελούν τα μπλε τιμολόγια που υπολογίζεται ότι έχουν πολλαπλασιαστεί (οι εκτιμήσεις του ΥΠΕΝ τα ανεβάζουν στο 1 εκατομμύριο, αν υπολογιστεί και η δεξαμενή των αγροτών που υποχρεωτικά έχουν πάει στα σταθερά).
Μια σημαντική αλλαγή που υιοθετεί με τη νέα χρονιά το υπουργείο είναι ότι από τις 17 Ιανουαρίου θα πάψει να συγκαταλέγει τα εξάμηνα και οκτάμηνα κλειστά συμβόλαια στα μπλε τιμολόγια, τα οποία θα αντικαταστήσει με τα δωδεκάμηνης διάρκειας. Για όσους καταναλωτές έχουν προμηθευτεί εξάμηνα προϊόντα, η λήξη των οποίων θα πραγματοποιηθεί μετά τις 17 Ιανουαρίου, το ΥΠΕΝ προγραμματίζει νομοθετική ρύθμιση που θα περιλαμβάνει μεταβατική περίοδο μέχρι τα συμβόλαια αυτά να λήξουν, κάτι που αναμένεται να γίνει μέχρι το τέλος του α’ εξαμήνου του 2025.
Οι προμηθευτές ενέργειας θα μπορούν να προσφέρουν στους καταναλωτές εξάμηνα τιμολόγια σταθερής χρέωσης, τα οποία όμως θα συγκαταλέγονται στα μεικτά τιμολόγια και θα φέρουν κίτρινη σήμανση.
Τα τιμολόγια αυτά θα έχουν το ρίσκο της αγοράς, αφού η τιμή τους θα καθορίζεται από τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής, ωστόσο δεν θα περιλαμβάνουν ρήτρες πρόωρης αποχώρησης, όπως συμβαίνει με τις συμβάσεις των μπλε τιμολογίων, κάτι για το οποίο έχει δηλώσει ότι διαφωνεί ο Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ), λέγοντας ότι οι συμβάσεις αυτές συνεπάγονται την ανάληψη ενεργειών αντιστάθμισης κινδύνου (hedging) από πλευράς εταιρειών και έχουν κόστος. Επομένως, λένε, η προσφορά τιμολογίου σταθερής τιμής για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο να συνοδεύεται από δέσμευση εκ μέρους του καταναλωτή όσον αφορά την παραμονή του στο συγκεκριμένο τιμολόγιο για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα.
Σε ό,τι αφορά τα πράσινα τιμολόγια, η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να τα διατηρήσει στην αγορά λόγω της μεγάλης πελατειακής βάσης που συνεχίζουν να έχουν στην αγορά, με τη μερίδα του λέοντος να κατέχει η ΔΕΗ.
Σήμερα, μολονότι το πράσινο τιμολόγιο παραμένει πιο ακριβό έως 50% από τα μπλε τιμολόγια, εντούτοις στελέχη της αγοράς αναφέρουν ότι υπάρχει μεγάλη διστακτικότητα του κόσμου να μετακινηθεί. Η χρωματική σήμανση τιμολογίων που μπήκε στη ζωή μας πριν από έναν χρόνο στο ρεύμα θα επεκταθεί από τη νέα χρονιά και στα προϊόντα φυσικού αερίου. Οι καταναλωτές θα έχουν να επιλέξουν μεταξύ κίτρινου κυμαινόμενου τιμολογίου με βάση τις διακυμάνσεις στην τιμή του φυσικού αερίου στον ολλανδικό κόμβο συναλλαγών (TTF) και μπλε σταθερού ώστε η εξοικείωση που έχουν αποκτήσει με την ηλεκτρική ενέργεια να επεκταθεί και στο φυσικό αέριο. Αυτό θα επιτρέψει μεγαλύτερη διαφάνεια, έλεγχο και σύγκριση τιμών, κάτι που σήμερα δεν είναι εφικτό.
Η σφήνα των πορτοκαλί
Από τη νέα εξίσωση των τιμολογίων που θα μπουν στη ζωή μας το β’ δίμηνο του 2025 δεν λείπουν τα πορτοκαλί τιμολόγια, τα οποία σε πρώτη φάση θα μπορούν να αξιοποιήσουν μόνο οι επαγγελματίες καταναλωτές κι αυτό γιατί βασική προϋπόθεση είναι η ύπαρξη έξυπνου μετρητή. Τα πορτοκαλί (ή δυναμικά τιμολόγια) θα προσφέρονται σε διαφορετική τιμή ανά ώρα της ημέρας και θα ακολουθούν την καμπύλη της χονδρεμπορικής αγοράς, που θα γίνεται γνωστή από τους παρόχους ενέργειας προς τους καταναλωτές το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας.
Το σχέδιο προβλέπει ότι θα υπάρξουν ενημερώσεις alert προς τους καταναλωτές από την προηγούμενη μέρα και μέχρι τις 8 η ώρα το βράδυ σε περίπτωση που η τιμή της χονδρεμπορικής διαμορφωθεί πάνω από τα επίπεδα των 150 ευρώ/μεγαβατώρα προκειμένου να γνωστοποιείται η «απαγορευμένη ζώνη» για κατανάλωση λόγω υψηλών τιμών. Οι καταναλωτές θα λαμβάνουν επίσης SMS ή μήνυμα μέσω Viber στο κινητό τους από τους προμηθευτές σε περίπτωση που η τιμή της μεγαβατώρας ανέβει πάνω από τα 200 ευρώ, προϊδεάζοντας για υψηλό ενεργειακό κόστος.
Τα πορτοκαλί τιμολόγια θα πρέπει να προσφέρουν οι εταιρείες που διαθέτουν πάνω από 200.000 καταναλωτές, άρα οι εταιρείες με αυξημένα μερίδια αγοράς που για το α’ εξάμηνο του 2025 στην εν λόγω κατηγορία ανήκουν η ΔΕΗ, η METLEN, η Ηρων, η nrg, η Εlpedison και η ΖενιΘ.
Φρένο στους κακοπληρωτές
Το νέο πλαίσιο τιμολόγησης θα συνοδευτεί και με νέες ρυθμιστικές παρεμβάσεις στις μετακινήσεις καταναλωτών, με στόχο να περιοριστεί η ψαλίδα των υπέρογκων ληξιπρόθεσμων χρεών που υπερβαίνει τα 2,4 δισ. ευρώ, από τα οποία περίπου 1 δισ. αφορά υφιστάμενους πελάτες.
Με την τροποποίηση του άρθρου 42 του κώδικα προμήθειας που ετοιμάζει το ΥΠΕΝ έπειτα από εισήγηση της ΡΑΑΕΥ, στο εξής έπειτα από τρεις ανεξόφλητους λογαριασμούς οι καταναλωτές αυτοί θα κοκκινίζουν στο σύστημα σήμανσης (Debt Flagging) του ΔΕΔΔΗΕ και θα μπλοκάρεται η δυνατότητά τους να μετακινηθούν στην αγορά του ρεύματος αν έχουν απλήρωτους λογαριασμούς.
Μέχρι σήμερα επιτρέπεται στον καταναλωτή να μετακινείται ελεύθερα από πάροχο σε πάροχο, χωρίς να μπλοκάρεται όταν δεν έχει εξοφλήσει τον προηγούμενο λογαριασμό, γεγονός που εκτίναξε τα φέσια στην αγορά και μεγένθυνε τα ποσοστά του ενεργειακού τουρισμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου