Κάτω από τα πόδια μας, το έδαφος που πατάμε δεν είναι σκέτο χώμα. Αποτελεί ένα σύνθετο οικοσύστημα όπου «φωλιάζουν» μικροσκοπικοί γενετικοί κώδικες οι οποίοι μπορούν να απειλήσουν την ανοσολογική μας άμυνα και να θέσουν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Ένας από αυτούς τους μικροοργανισμούς είναι το βακτήριο Listeria monocytogenes, το οποίο ζει στο έδαφος, αλλά μπορεί να περάσει στην τροφική αλυσίδα και να προκαλέσει λιστερίωση, μια τροφιμογενή νόσο με δυνητικά θανατηφόρες συνέπειες. Σύμφωνα με έρευνα, που διεξήχθη από την ομάδα της Jingqiu Liao στο Virginia Tech και δημοσιεύτηκε στο Nature Communications, το έδαφος λειτουργεί ως «δεξαμενή» ανθεκτικών βακτηρίων και γονιδίων ανθεκτικότητας σε αντιβιοτικά (ARGs). Οι επιστήμονες ανέλυσαν σχεδόν 600 γονιδιώματα του βακτηρίου Listeria monocytogenes από δείγματα εδάφους στις ΗΠΑ και κατέληξαν σε ανησυχητικά συμπεράσματα για τον τρόπο με τον οποίο περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν τη διασπορά αυτών των ανθεκτικών γονιδίων.
Τι είναι η λιστερίωση και ποιοι κινδυνεύουν
Η λιστερίωση είναι ένα σοβαρό τροφιμογενές νόσημα που προκαλείται από την κατανάλωση τροφίμων μολυσμένων με το βακτήριο Listeria monocytogenes. Για τους περισσότερους υγιείς ανθρώπους, η μόλυνση μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα ή να περάσει απαρατήρητη.
Ωστόσο, για συγκεκριμένες ομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες γυναίκες, τα νεογνά και όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, η λιστερίωση μπορεί να είναι έως και θανατηφόρα, με τα ποσοστά θνησιμότητας να κυμαίνονται από 20% έως 30%. Η σοβαρότητα της ασθένειας και η αυξανόμενη αντοχή του βακτηρίου στα αντιβιοτικά κάνουν τη συγκεκριμένη μελέτη του Listeria monocytogenes πολύ σημαντική για τη δημόσια υγεία.
Πώς επηρεάζει το έδαφος την εξάπλωση του Listeria monocytogenes
Η έρευνα αποκάλυψε ότι το είδος και η χημική σύσταση του εδάφους μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τη διασπορά γονιδίων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά. Τα εδάφη πλούσια σε αλουμίνιο, για παράδειγμα, φαίνεται να ευνοούν την ανάπτυξη ανθεκτικών γονιδίων τα οποία αναπτύσσουν ανθεκτικότητα προκειμένου να μην αφανιστούν από το συγκεκριμένο μέταλο.
Αντίθετα, τα εδάφη πλούσια σε μαγνήσιο φαίνεται να περιορίζουν τη γενετική ποικιλομορφία, καθιστώντας τα βακτήρια πιο αδύναμα και «νωθρά». Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι δασώδεις περιοχές, όπου εντοπίστηκαν περισσότερα ανθεκτικά γονίδια, πιθανώς λόγω της συμβολής της άγριας πανίδας, που προάγει και θρέφει τα εν λόγω γονίδια.
Πώς μεταφέρονται τα ανθεκτικά γονίδια
Ένα από τα πιο ανησυχητικά ευρήματα της έρευνας είναι η ευκολία με την οποία τα βακτήρια μπορούν να μεταδώσουν ανθετικά στα αντιβιοτικά γονίδια σε άλλα βακτήρια ακόμη και διαφορετικού είδους, μέσωτης βιολογικής διαδικασίας του «μετασχηματισμού».
Αυτό σημαίνει ότι το έδαφος μπορεί να λειτουργήσει ως ένα αόρατο «εργαστήριο» εξάπλωσης γονιδίων ανθεκτικότητας, δημιουργώντας μια σοβαρή απειλή για την αποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών.
Οι κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία από το Listeria monocytogenes προκύπτουν όχι μόνο από την κατανάλωση τροφίμων που έχουν μολυνθεί με το βακτήριο αλλά και από την επαφή με το χώμα, μέσω δραστηριοτήτων όπως η κηπουρική ή η επαφή με χώμα. H Liao προτείνει την τήρηση αυστηρών κανόνων υγιεινής μετά από οποιαδήποτε επαφή με το έδαφος, όπως το πλύσιμο των χεριών και η χρήση γαντιών, καθώς και την προσεκτική διαχείριση των απορριμμάτων για την αποφυγή μόλυνσης του περιβάλλοντος.
Η μελέτη αυτή κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το παγκόσμιο πρόβλημα της αντοχής στα αντιβιοτικά. Η κατανόηση των παραγόντων που ευνοούν τη διάδοσή της, ακόμα και σε φαινομενικά αθώα περιβάλλοντα, όπως το έδαφος, είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της αποτελεσματικότητας των αντιβιοτικών. «Το έδαφος είναι μια σημαντική δεξαμενή ανθεκτικών βακτηρίων και γονιδίων ανθεκτικότητας», εξηγεί η Liao. «Κατανοώντας τους παράγοντες του περιβάλλοντος που οδηγούν στην εμφάνιση, την εξέλιξη και τη διάδοση της ανθεκτικότητας, μπορούμε να προετοιμαστούμε καλύτερα για να αντιμετωπίσουμε αυτή την απειλή», συμπλήρωσε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου