Γαστρεντερίτιδα: Πού οφείλεται η έξαρση κρουσμάτων στη χώρα μας – 5 περιοχές στο μικροσκόπιο του ΕΟΔΥ

 Στο μικροσκόπιο ελληνικών και ευρωπαϊκών υγειονομικών αρχών είναι οι εξάρσεις γαστρεντερίτιδας που παρατηρούνται το τελευταίο διάστημα. Το συμβάν με τους φοιτητές στα Χανιά που μολύνθηκαν από νοροϊό τον περασμένο μήνα προκάλεσε αίσθηση λόγω του μεγάλου αριθμού περιστατικών (περισσότερα από 160 κρούσματα σε τέσσερις ημέρες). Ο ΕΟΔΥ, όμως, είναι σε γενικότερη επιφυλακή καθώς εστίες του συγκεκριμένου ιού που προκαλεί γαστρεντερίτιδα καταγράφηκαν και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.

Την ίδια στιγμή, ο νοροϊός απασχολεί την Ευρώπη. Το ίδιο και άλλα παθογόνα που οδηγούν σε ιογενείς γαστρεντερίτιδες, ταλαιπωρώντας τους πολίτες με έντονη συμπτωματολογία. Την περίοδο 2023/2024 παρατηρήθηκε αύξηση των μολύνσεων από νοροϊό σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια σε πολλές χώρες της Ευρώπης αλλά και στις ΗΠΑ, όπως επισημαίνεται σε έκθεση του Eurosurveillance. Συγκεκριμένα, αύξηση κρουσμάτων νοροϊού καταγράφεται τον τελευταίο χρόνο στην Αυστρία, τη Φινλανδία, τη Γερμανία, την Ιρλανδία, την Ολλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η «οικογένεια» των νοροϊών χωρίζεται σε 10 γονοομάδες (GI έως GX), με την πλειονότητα των λοιμώξεων από νοροϊό να σχετίζονται με ιούς GI (9 γονότυποι) και GII (23 γονότυποι). Από το 2012 κι έπειτα ο τύπος «GII.4 Sydney» ευθύνεται για περισσότερα από τα μισά κρούσματα νοροϊού που έχουν καταγραφεί παγκοσμίως. Ωστόσο, από το 2021 και τη μεγάλη έξαρση νοροϊού που ξέσπασε στη Ρουμανία, πολλά κρούσματα αποδίδονται πια στα στελέχη GII.17.


Σύμφωνα με πηγές του ΕΟΔΥ, πράγματι καταγράφεται μια αυξημένη δραστηριότητα νοροϊού στις ευρωπαϊκές χώρες τον τελευταίο χρόνο. Στην Ελλάδα, ο νοροϊός δεν επιτηρείται τακτικά, επομένως δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία για την κυκλοφορία του κατ’ έτος. Παρ’ όλα αυτά, το τελευταίο διάστημα και με δεδομένες επιδημικές εξάρσεις σε διάφορα σημεία της χώρας, ο ΕΟΔΥ διερευνά τις αιτίες και παρακολουθεί την επιδημιολογία του ιού.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πρόσφατη είναι η περίπτωση της Κρήτης και βασικά των Χανίων όπου φοιτητές του Πολυτεχνείου νόσησαν μαζικά με γαστρεντερίτιδα. Ο ΕΟΔΥ αναζητά τις ακριβείς αιτίες του «κύματος» – που κατέγραψε περισσότερα από 160 περιστατικά σε διάστημα τεσσάρων ημερών. Μέσω ερωτηματολογίου που απέστειλε στον πρύτανη του Πολυτεχνείου Κρήτης, ζητά τη συμπλήρωσή του από τους φοιτητές και τους εκπαιδευτικούς που νόσησαν. Οι ασθενείς θα απαντήσουν σε συγκεκριμένες ερωτήσεις (τρόφιμα που καταναλώθηκαν, συμπτώματα, χρήση νερού, συμμετοχή σε κοινωνικά γεγονότα, είδος αποχετευτικού συστήματος) με σκοπό οι ειδικοί του ΕΟΔΥ να εντοπίσουν τη… διαδρομή του ιού.


Στον ΕΟΔΥ έχουν αναφερθεί τους τελευταίους μήνες και άλλες τοπικές εξάρσεις: Λαμία, Μαγνησία, Γαύδος, Καρπενήσι. Παρότι κατά τους ειδικούς του Οργανισμού ο νοροϊός δεν είναι ένα καινούργιο παθογόνο αλλά γνωστό στην επιστημονική κοινότητα που έχει, μάλιστα, το χαρακτηριστικό της πολύ εύκολης μετάδοσης, οι επιστήμονες παραμένουν προβληματισμένοι το τελευταίο διάστημα. Η υψηλή μεταδοτικότητα του ιού φαίνεται πως εξηγεί τη διασπορά, με τους ειδικούς να συγκλίνουν ότι οι επιδημικές εξάρσεις οφείλονται σε μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο. Παρ’ όλα αυτά αναμένονται τα δεδομένα από τις αναλύσεις και η σχετική έκθεση από τον ΕΟΔΥ για την περίπτωση της Κρήτης. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι ο νοροϊός δημιουργεί… κύκλους υψηλής διασποράς ανά πέντε ή δέκα χρόνια στην Ευρώπη, όπως συμβαίνει και με άλλα παθογόνα και μεταδιδόμενες λοιμώξεις.


Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο νοροϊός μεταδίδεται πρωτίστως από άτομο σε άτομο και δευτερευόντως μέσω επιμόλυνσης (περιβάλλον, τρόφιμα, νερό). Επιβιώνει στα τρόφιμα, τους πάγκους και τα σκεύη σερβιρίσματος για έως και δύο εβδομάδες. Ο ιός έχει μεγάλη ανθεκτικότητα σε επιφάνειες, όπως επίσης και μεγάλη απέκκριση, για παράδειγμα από τα κόπρανα. Εκτιμάται ότι προκαλεί σχεδόν 15 εκατ. περιπτώσεις διαρροϊκών ασθενειών τον χρόνο στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, τα συμπτώματα εμφανίζονται ξαφνικά και μπορεί να διαρκέσουν από 12 έως 60 ώρες. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν διάρροιες και εμέτους. Οι ασθενείς μπορούν επίσης να εμφανίσουν ναυτία, κοιλιακό πόνο και κράμπες, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους, κόπωση, ρίγη, και σπανιότερα χαμηλό πυρετό. Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε 2-3 ημέρες με ξεκούραση, καλή ενυδάτωση και διατροφή. Εκτιμάται ότι ένα 10% των περιστατικών χρειάζεται ιατρική παρακολούθηση. Ηλικιωμένα άτομα και άτομα με υποκείμενα νοσήματα μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο επιπλοκών και ανάγκη νοσηλείας.

Το καλό πλύσιμο των χεριών, η απολύμανση των επιφανειών η αποφυγή επαφής με άλλα άτομα στην περίπτωση συμπτωμάτων που παραπέμπουν σε ιογενή γαστρεντερίτιδα είναι βασικά μέτρα πρόληψης της μετάδοσης, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλες τις λοιμώξεις. Επιπλέον, οι ειδικοί συνιστούν πιστή τήρηση κανόνων υγιεινής σε νοσοκομεία και άλλες δομές υγείας, σε χώρους παρασκευής τροφίμων, στην εστίαση.