Μπορεί το «σπάσιμο» των δαχτύλων και αρθρώσεων να προκαλέσει αρθρίτιδα;

Κρακ! Αυτός ο ήχος μπορεί να γίνει τόσο εθιστικός - ή ενοχλητικός για αυτούς που δεν τον κάνουν. Προέρχεται συνήθως από τα δάχτυλα μας, αλλά μπορεί να προκληθεί και από το κεφάλι, τους ώμους και γενικά κάθε σημείο που έχει αρθρώσεις. Στα αγγλικά λέγεται “knuckle cracking”, μεταφράζεται ως “σπάσιμο των αρθρώσεων” και είναι μια συνήθεια στην οποία επιδίδονται πολλοί άνθρωποι καθημερινά, καθώς είτε θεωρούν ότι τους ανακουφίζει από το άγχος, την ένταση και το στρες, είτε απλά επειδή τους αρέσει ο ήχος που δημιουργείται. Ωστόσο, αυτή η κοινή συνήθεια αποτελεί εδώ και καιρό αντικείμενο συζήτησης, με ένα επίμονο ερώτημα να τίθεται: Μπορεί το σπάσιμο των αρθρώσεων να προκαλέσει αρθρίτιδα; Η ιδέα αυτή φαίνεται να περνάει από γενιά σε γενιά, με τους γονείς μας να μας συμβουλεύουν να μην την υιοθετούμε ως συνήθεια, εξ αιτίας της μόνιμης ζημιάς που μπορεί να προκαλέσει. Υπάρχει όμως τελικά κάποια επιστημονική βάση που να υποστηρίζει αυτόν τον ισχυρισμό;

Τι συμβαίνει με ένα “κρακ”;

Για να κατανοήσουμε τους πιθανούς κινδύνους του σπασίματος των αρθρώσεων, είναι σημαντικό να καταλάβουμε πρώτα τι συμβαίνει όταν “σπάμε” τις αρθρώσεις μας. Ο ήχος που ακούγεται όταν τσακίζουμε τα δάχτυλά μας είναι το αποτέλεσμα των αλλαγών στην πίεση μέσα στο αρθρικό υγρό, ένα λιπαντικό που βρίσκεται στις αρθρώσεις μας. Αυτές περιβάλλονται από μια κάψουλα γεμάτη με αυτό το υγρό, το οποίο μειώνει την τριβή μεταξύ των οστών και βοηθά στην ομαλή κίνηση. Όταν τραβάμε ή λυγίζουμε τα δάχτυλά μας, ουσιαστικά τεντώνουμε την αρθρική κάψουλα, η οποία μειώνει την πίεση στο εσωτερικό της. Αυτή η πτώση της πίεσης προκαλεί τη δημιουργία φυσαλίδων στο υγρό από αέρια -κυρίως διοξείδιο του άνθρακα, άζωτο και οξυγόνο. Όταν λοιπόν αυτές οι φυσαλίδες εκρήγνυνται, δημιουργούν τον χαρακτηριστικό ήχο «pop» ή «κρακ».
Πρόκειται για μια διαδικασία γνωστή ως «σπηλαίωση» και το ίδιο φαινόμενο συμβαίνει όταν άλλες αρθρώσεις, όπως τα γόνατα ή η πλάτη μας, που παράγουν παρόμοιο θόρυβο. Μετά το αρχικό λύγισμα που κάνουμε, συνήθως χρειάζονται περίπου 20 λεπτά μέχρι το αέριο να διαλυθεί εκ νέου στο αρθρικό υγρό και να μας επιτρέψει να τραβήξουμε ξανά την ίδια άρθρωση.


Η σχέση μεταξύ του σπασίματος της αρθρώσεως και της αρθρίτιδας: Γεγονός ή μύθος;

Η ιδέα ότι το ράγισμα της αρθρώσεως της αρθρώσεως μπορεί να οδηγήσει σε αρθρίτιδα είναι μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση, αλλά έχει τις ρίζες της στην επιστήμη; Η απάντηση είναι ότι μέχρι σήμερα, δεν υπάρχουν πειστικά στοιχεία που να συνδέουν άμεσα το ράγισμα των αρθρώσεων στις αρθρώσεις.
Η αρθρίτιδα είναι ένας όρος που περιλαμβάνει πάνω από 100 διαφορετικές διαταραχές των αρθρώσεων, με την πιο συνηθισμένη να είναι η οστεοαρθρίτιδα. Η οστεοαρθρίτιδα χαρακτηρίζεται από τη διάσπαση του χόνδρου -του ιστού που μαξιλαρώνει τα άκρα των οστών εκεί όπου σχηματίζουν μια άρθρωση. Καθώς ο χόνδρος φθείρεται, μπορεί να οδηγήσει σε πόνο, δυσκαμψία και πρήξιμο στις αρθρώσεις. Αν και τα ακριβή αίτια της οστεοαρθρίτιδας δεν είναι πλήρως κατανοητά, οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την ηλικία, τη γενετική, τους τραυματισμούς των αρθρώσεων και την επαναλαμβανόμενη καταπόνηση των αρθρώσεων. Από πού προήλθε λοιπόν η ιδέα ότι το σπάσιμο των αρθρώσεων στις αρθρώσεις προκαλεί αρθρίτιδα; Η συσχέτιση πιθανώς έχει τις ρίζες της στην ενόχληση που νιώθουν ορισμένοι άνθρωποι όταν ακούν τον ήχο του κρακ, οδηγώντας στην υπόθεση ότι πρέπει να είναι επιβλαβής. Επιπλέον, η ιδέα μπορεί να έχει διαιωνιστεί από ανήσυχους γονείς ή επαγγελματίες υγείας ως ένας τρόπος να αποθαρρυνθεί η συνήθεια.


Στην πραγματικότητα πολυάριθμες μελέτες έχουν διερευνήσει την πιθανή σχέση μεταξύ του σπασίματος των αρθρώσεων και της αρθρίτιδας, με τις περισσότερες να καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η συνήθεια αυτή δεν αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αρθρίτιδας. Μια από τις πιο γνωστές μελέτες για το θέμα αυτό διεξήχθη από τον Dr. Donald Unger, ο οποίος κέρδισε το βραβείο Ig Nobel -μια παρωδία του βραβείου Νόμπελ που τιμά ασυνήθιστα ή ασήμαντα επιτεύγματα στην επιστημονική έρευνα- για το έργο του. Ο Δρ Unger ράγισε τις αρθρώσεις των αρθρώσεων του αριστερού του χεριού τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα για πάνω από 50 χρόνια, ενώ άφησε το δεξί του χέρι χωρίς να το κάνει. Μετά από πέντε δεκαετίες, δεν διαπίστωσε καμία διαφορά στη συχνότητα εμφάνισης αρθρίτιδας μεταξύ των δύο χεριών, γεγονός που υποδηλώνει ότι το ράγισμα των αρθρώσεων δεν είχε καμία επίδραση στην ανάπτυξη της πάθησης.


Θα πρέπει να σταματήσετε να σπάτε τις αρθρώσεις των αρθρώσεών σας;

Λαμβάνοντας υπόψη τα διαθέσιμα στοιχεία, φαίνεται ότι το ράγισμα των αρθρώσεων των αρθρώσεων είναι γενικά ακίνδυνο και είναι απίθανο να προκαλέσει αρθρίτιδα. Για όσους επιθυμούν να σταματήσουν να σπάνε τις αρθρώσεις τους, η συνήθεια μπορεί να είναι δύσκολο να διακοπεί, ιδίως αν έχει γίνει μια υποσυνείδητη συμπεριφορά. Όμως, τεχνικές όπως η ενσυνειδητότητα, η διαχείριση του άγχους και η απασχόληση των χεριών σας με άλλες δραστηριότητες (όπως η πίεση μιας μπάλας άγχους) μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της παρόρμησης αυτής. Για εκείνους που αυτή η πρακτική απλά προσφέρει μείωση της μυϊκής έντασης και ανακούφιση από το άγχος, μπορείτε άφοβα να συνεχίσετε να την κάνετε. Ωστόσο, αν διαπιστώσετε ότι η συνήθεια αυτή προκαλεί δυσφορία, πόνο ή παρεμποδίζει τις καθημερινές σας δραστηριότητες, ίσως αξίζει να την περιορίσετε. Επιπλέον, αν παρατηρήσετε αλλαγές στην υγεία των αρθρώσεών σας, όπως επίμονο πρήξιμο, πόνο ή απώλεια λειτουργικότητας, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας για να αποκλείσετε τυχόν υποκείμενες παθήσεις.