Έρευνα: Πώς η σειρά γέννησης επηρεάζει την προσωπικότητα των παιδιών

Οι ψυχολόγοι εξετάζουν συχνά πώς η σειρά γέννησης μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη, τα πρότυπα συμπεριφοράς και τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και υπάρχουν κάποενδείξεις ότι μπορεί να παίζει ρόλο σε ορισμένες πτυχές της προσωπικότητας.Πολλές φορές έχουμε ακούσει ανθρώπους να αστειεύονται για το πώς το μεγαλύτερο παιδί είναι ο αυταρχικός, το μεσαίο παιδί είναι ο ειρηνοποιός και το μικρότερο παιδί είναι ο ανεύθυνος επαναστάτης - αλλά υπάρχει αλήθεια σε αυτά τα στερεότυπα;

Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο Αυστριακός ψυχίατρος, Άλφρεντ Άντλερ, εισήγαγε την ιδέα ότι η σειρά γέννησης μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη και την προσωπικότητα του παιδιού.
Βασικά σημεία της θεωρίας της σειράς γέννησης του Άντλερ είναι ότι:

- τα πρωτότοκα παιδιά είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν μια ισχυρή αίσθηση ευθύνης,


- τα μεσαία παιδιά συνήθως αποζητούν την προσοχή,


- τα τελευταία παιδιά τείνουν να αποζητούν την περιπέτεια.

Σύμφωνα με το verywellmind.com, ο Άντλερ εισήγαγε επίσης την έννοια του «οικογενειακού αστερισμού» η οποία δίνει έμφαση στη δυναμική που διαμορφώνεται μεταξύ των μελών της οικογένειας και στο πώς αυτές οι αλληλεπιδράσεις παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικής ανάπτυξης.

Το πρωτότοκο παιδί



Η θεωρία της σειράς γέννησης του Άντλερ υποδηλώνει ότι τα πρωτότοκα παιδιά λαμβάνουν περισσότερη προσοχή και χρόνο από τους γονείς τους. Οι νέοι γονείς εξακολουθούν να μαθαίνουν για την ανατροφή των παιδιών, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να είναι περισσότερο προσανατολισμένοι στους κανόνες, αυστηροί, επιφυλακτικοί και μερικές φορές ακόμη και αυστηροί.

«Τα μεγαλύτερα αδέλφια, ανεξαρτήτως φύλου, συχνά αισθάνονται περισσότερο στερημένα ή ζηλόφθονα, καθώς έχουν βιώσει την εμπειρία ότι ένα άλλο παιδί αποσπά την προσοχή από αυτά σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Τείνουν να είναι περισσότερο προσανατολισμένα στην επιτυχία» εξηγεί η θεραπεύτρια του Σαν Φρανσίσκο, Dr. Avigail Lev.

Έτσι τα πρώτα παιδιά συνήθως είναι:

- ηγέτες,


- υψηλών επιδόσεων (ή μερικές φορές ακόμη και υπερβολικών επιδόσεων),
- με δομημένη προσωπικότητα και οργανωμένα,
- υπεύθυνα,
- ώριμα.

Όλη αυτή η επιπλέον προσοχή που απολαμβάνουν τα πρωτότοκα αλλάζει απότομα όταν έρχονται τα μικρότερα αδέρφια. Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι τα πρωτότοκα παιδιά τείνουν να έχουν πιο προχωρημένη γνωστική ανάπτυξη, γεγονός που μπορεί επίσης να προσδώσει πλεονεκτήματα όσον αφορά τις δεξιότητες σχολικής ετοιμότητας.

Το μεσαίο παιδί

Σύμφωνα με τον Άντλερ, τα μεσαία παιδιά τείνουν να γίνονται ο ειρηνοποιός της οικογένειας, καθώς συχνά πρέπει να μεσολαβούν στις συγκρούσεις μεταξύ των μεγαλύτερων και των μικρότερων αδελφών. Επειδή τείνουν να επισκιάζονται από τα μεγαλύτερα αδέλφια τους, τα μεσαία παιδιά αναζητούν κοινωνική προσοχή εκτός της οικογένειας.

Τα μεσαία παιδιά περιγράφονται ως:

- ανεξάρτητοι,
- ειρηνοποιοί,
- εξωστρεφείς,
- ευπροσάρμοστοι,
- αναζητούν την προσοχή,
- ανταγωνιστικοί,
- ανασφαλείς.

Ενώ τείνουν να είναι προσαρμοστικά και ανεξάρτητα, μπορεί επίσης να έχουν μια επαναστατική τάση που τείνει να αναδύεται όταν θέλουν να ξεχωρίσουν από τα αδέρφια τους.

Το «σύνδρομο του μεσαίου παιδιού» είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει τις αρνητικές συνέπειες του να είναι κάποιος μεσαίο παιδί. Επειδή τα μεσαία παιδιά μερικές φορές παραμελούνται, μπορεί στην ενήλικη ζωή τους να προσπαθούν συνεχώς να ικανοποιούν τους άλλους, έτσι ώστε να κερδίζουν την προσοχή.

Παράλληλα, ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι τα μεσαία παιδιά μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα στην απόρριψη.

Το τελευταίο παιδί

Τα τελευταία παιδιά, που συχνά αναφέρονται και ως «τα μωρά» της οικογένειας θεωρούνται συχνά κακομαθημένα σε σύγκριση με τα μεγαλύτερα αδέρφια τους. Επειδή οι γονείς είναι πιο έμπειροι τη χρονική στιγμή που έρχονται στον κόσμο (και πολύ πιο πολυάσχολοι) συχνά υιοθετούν μια πιο χαλαρή προσέγγιση στη διαπαιδαγώγηση.

Τα παιδιά που γεννήθηκαν τελευταία περιγράφονται μερικές φορές ως:

- εξωστρεφή,
- γοητευτικά,
- με ελεύθερο πνεύμα,
- εγωκεντρικά,
- ριψοκίνδυνα
- χειριστικά.

Ενώ συνήθως έχουν μεγαλύτερη ελευθερία να εξερευνήσουν, συχνά αισθάνονται ότι επισκιάζονται από τα μεγαλύτερα αδέλφια τους, κάτι που αναφέρεται ως «σύνδρομο του μικρότερου παιδιού».

Το μοναχοπαίδι

Το μοναχοπαίδι δεν χρειάζεται ποτέ να μοιραστεί την προσοχή των γονιών με κάποιο αδελφάκι. Από πολλές απόψεις μοιάζει σαν να είναι πρωτότοκο. Αυτά τα παιδιά από τη μία πλευρά απολαμβάνουν πολλές φορές λατρεία από τους γονείς τους, αλλά από την άλλη δεν υπάρχει κάποιος για να αλληλοεπιδράσουν, γεγονός που έχει αντίκτυπο στην ανάπτυξη τους.

Τα μοναχοπαίδια συχνά περιγράφονται ως:

- ώριμα,
- επιμελή,
- στοχαστικά,
- τελειομανή,
- με υψηλές επιδόσεις,
- φαντασιόπληκτα,
- με αυτοπεποίθηση,
- ευαίσθητα.

Επειδή αλληλεπιδρούν τόσο πολύ με τους ενήλικες, τα μοναχοπαίδια συχνά φαίνονται πολύ ώριμα για την ηλικία τους.

Πώς η σειρά γέννησης επηρεάζει τις σχέσεις

Η σειρά γέννησης μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις με ποικίλους τρόπους. Για παράδειγμα, μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο δημιουργείτε δεσμούς με άλλους ανθρώπους. Μπορεί επίσης να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεστε μέσα σε αυτές τις σχέσεις.

Η Dr. Lev τονίζει ότι οι επιδράσεις της σειράς γέννησης μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το φύλο: «Για παράδειγμα, σε μια οικογένεια με δύο αδέλφια κορίτσια, το μικρότερο συχνά εμφανίζεται πιο σίγουρο και δυναμικό, ενώ το μεγαλύτερο είναι πιο εστιασμένο στα επιτεύγματα και ανασφαλές» εξηγεί.

Υποστηρίζει επίσης ότι συχνά υπάρχει αξιοσημείωτη αντιπαλότητα μεταξύ των αδελφών του ίδιου φύλου σε σχέση με εκείνη των αδελφών μικτού φύλου.