Τέσσερις φόροι – «αμαρτία» στην Ελλάδα: Ροκανίζουν έως 14% του μισθού

 Πόσο «αθώα» ήταν για την οικονομία και την κοινωνία η επιβολή ή η αύξηση πολλών έμμεσων φόρων κατανάλωσης στη δεκαετία των μνημονίων -και ειδικά από το 2015 και μετά; Αν και πλεονεκτούν έναντι των ευθέων μειώσεων μισθών ή συντάξεων, μικρές ή μεγάλες αυξήσεις στην έμμεση φορολογία οδηγούν σε άμεσο «κούρεμα» εισοδήματος των χαμηλόμισθων.

Αποκαλυπτικό είναι το παράδειγμα «των τριών φίλων», σε έρευνα του ΚΕΦΙΜ που την υπογράφουν οι Παναγιώτης Λιαργκόβας και Κωνσταντίνος Σαραβάκος. Μόνο και μόνον οι φόρους που επεβλήθησαν στο κρασί, στα καύσιμα ή στον καφέ (της παρηγοριάς) οδηγούν σε μείωση εισοδήματος που φτάνει (κατ’ αντιστοιχία με φορολογική συντελεστή) έως και στο 14% για μικρομεσαία εισοδήματα!

Ιδού πώς –σύμφωνα με τη μελέτη:


Ο Βασίλης, ο Γιάννης και ο Κώστας είναι πολύ στενοί φίλοι. Είναι ανύπαντροι χωρίς παιδιά και τους αρέσει να συναντιούνται δύο φορές την εβδομάδα, να συζητάνε και να περνάνε καλά. Ο Βασίλης δεν πίνει πολύ, αλλά του αρέσει να πίνει ένα μπουκάλι κρασί την εβδομάδα. Στον Γιάννη, από την άλλη πλευρά αρέσει να πίνει οινοπνευματώδη ποτά ή ούζο και τσίπουρο. Στον Κώστα αρέσει να πίνει 3-4 μπουκάλια μπύρα την εβδομάδα, και του αρέσει επίσης να καπνίζει. Και στους τρεις αρέσει να πίνουν καφέ το πρωί και πρέπει κάθε μέρα να μετακινούνται για 30 λεπτά μέχρι να φτάσουν στη δουλειά τους.

Τι έγινε όταν η κυβέρνηση αποφάσισε να αυξήσει τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα; Ο τρόπος ζωής των τριών φίλων δεν είναι υπερβολικός ή ανήθικος, αλλά χρειάζεται να πληρώνουν βαρύ τίμημα γι’ αυτόν. Κάθε χρόνο, ο Βασίλης, ο Γιάννης και ο Κώστας πληρώνουν €808, €1.930 and €1.582 αντιστοίχως για τέσσερις «φόρους αμαρτίας».


Μολονότι κερδίζουν πολύ περισσότερα χρήματα από τον ελάχιστο μισθό (€713), ξοδεύουν 4% έως …14% του εισοδήματός τους σε τέτοιους …«φόρους αμαρτίας»!





Είναι όμως αποτελεσματικό αυτό που συμβαίνει;

Σύμφωνα με τη μελέτη, το αποτέλεσμα για τα κρατικά ταμεία ήταν:
την περίοδο 2012-2018 η αύξηση των φορολογικών συντελεστών στην Ελλάδα δεν απέφερε τα προσδοκώμενα κρατικά έσοδα. Η Ελλάδα βρισκόταν στην λάθος πλευρά της καμπύλης του Laffer, δηλαδή η αύξηση των φόρων απέφερε λιγότερα έσοδα στο κράτος από αυτά που θα μπορούσε να έχει με μικρότερο φορολογικό συντελεστή!
μείωση των κρατικών εσόδων από Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης και ΦΠΑ
μείωση της νόμιμης δραστηριότητας (απασχόληση, φορολόγηση νόμιμων επιχειρήσεων)
ο φόρος στο κρασί καταργήθηκε 3 χρόνια μετά την εισαγωγή του καθώς απέφερε κρατικά έσοδα λιγότερο από το 30% των αρχικών εκτιμήσεων και ταυτόχρονα μείωσε τη νόμιμη επιχειρηματικότητα, οδηγώντας σε απώλεια κρατικών εσόδων.
ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης οινοπνευματωδών στην Ελλάδα είναι υψηλός σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ, αλλά και €1.400 ευρώ υψηλότερος (ανά εκατόλιτρο αιθυλικής αλκοόλης) από τον μέσο όρο των γειτονικών και ανταγωνιστριών ως προς τον τουρισμό χωρών.
η απότομη αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης και του ΦΠΑ στον καπνό οδήγησε σε σημαντική μείωση τις πωλήσεις των νόμιμων τσιγάρων και αύξηση των λαθραίων.

Επιπλέον, σύμφωνα με τη μελέτη, η επιλογή αύξησης στους φόρους πετρελαίου προκαλεί μείωση της συνολικής ανταγωνιστικότητας της παραγωγικής βάσης της χώρας αλλά και σε υψηλότερες τιμές για τον καταναλωτή αγαθών.

Ο φόρος πολυτελείας αποτελεί την πιο χαρακτηριστική περίπτωση δημοσιονομικά αναποτελεσματικής υπερφορολόγησης στην Ελλάδα, καθώς τα προσδοκώμενα ετήσια έσοδα ξεπερνούσαν τα €100 εκ. ευρώ στον προϋπολογισμό του 2011, αλλά τελικά εισπράχθηκαν €5,17 εκατομμύρια, δηλαδή περίπου 4,3% των ετήσιων εκτιμώμενων εσόδων.