Τι τρέχει στην Σταυρούπολη: Από «κόκκινο κάστρο», μαύρος θύλακας;

 Τα επεισόδια στο ΕΠΑΛ δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία» για όσους γνωρίζουν την περιοχή - Πληροφορίες ότι μαθητές με ακραίες απόψεις παρατείνουν για χρόνια την φοίτησή τους στο συγκεκριμένο σχολείο, προκειμένου να συνεχίζουν τη δράση τους Λιγότερα από 200 μέτρα από το σχολικό συγκρότημα του 1ου και 2ου ΕΠΑΛ Σταυρούπολης, το οποίο έγινε θέατρο συγκρούσεων τα τελευταία δύο εικοσιτετράωρα ανάμεσα σε ομάδες ακροδεξιών και μέλη φοιτητικών συλλόγων της πόλης, βρίσκεται η Μονή Λαζαριστών.
Το ιδιαίτερο αρχιτεκτονικού κάλλους κτιριακό σύμπλεγμα, το οποίο λειτουργεί τα τελευταία χρόνια ως πολυχώρος πολιτισμού, μετρά ήδη δύο αιώνες ζωής, καθώς κτίστηκε το 1886 από τους μοναχούς του τάγματος του Αγίου Βικεντίου του Παύλου, με αποστολή την περίθαλψη των φτωχών και την μόρφωση των κληρικών. Κυρίως όμως, από το 1914 και μέχρι το 1922, οπότε οι πρώτοι Μικρασιάτες πρόσφυγες αρχίζουν να καταφθάνουν μαζικά στη δυτική Θεσσαλονίκη, η Μονή Λαζαριστών γίνεται επίκεντρο της προσπάθειας μετεγκατάστασης και ενσωμάτωσής τους στον ελληνικό βορρά, φιλοξενώντας τις πρώτες οικογένειες Ελλήνων, μαζί με λίγους Αρμένιους καθολικούς.

Σταδιακά, ο προσφυγικός πληθυσμός που καταφθάνει στη Θεσσαλονίκη αναπτύσσεται σχεδόν αποκλειστικά στα δυτικά, δημιουργώντας τοπικούς οικισμούς εκ του μηδενός: Σταυρούπολη, Νεάπολη, Πολίχνη, Ελευθέριο -Κορδελιό, Ξηροκρήνη και Μενεμένη, είναι οι βασικές νέες πατρίδες των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, της Ανατολικής Ρωμυλίας και του Πόντου. Στο πληθυσμιακό στοιχείο των περιοχών αυτών, οι οποίες ενσωματώνονται στην Α’ εκλογική περιφέρεια Θεσσαλονίκης, υπερτερεί αριθμητικά το προσφυγικό στοιχείο και κοντά σε αυτό μια προοδευτική, πολιτική ταυτότητα, η οποία εξελίσσεται έντονα τα επόμενα χρόνια, δεδομένου ότι οι κάτοικοι των περιοχών αυτών απασχολούνται ως βιομηχανικοί εργάτες, αρχικά στα καπνομάγαζα της περιοχής και αργότερα σε μεγάλες βιομηχανίες όπως η ΑΓΝΟ, αναπτύσσοντας συνδικαλιστική δράση, αλλά και έντονη πολιτική δραστηριότητα.

«Προπύργια» του Περισσού ως τη δεκαετία του '80

Ενδεικτικό αυτού αποτελεί το γεγονός ότι σχεδόν όλοι οι δήμοι της δυτικής Θεσσαλονίκης ελέγχονται μέχρι τη δεκαετία του ’80 από το ΚΚΕ, ενώ ειδικά στην Σταυρούπολη ο μακροβιότερος δήμαρχος και εκσυγχρονιστής της περιοχής κατά γενική ομολογία, υπήρξε ο Χρήστος Τσακίρης, παιδί προσφυγικής οικογένειας από την Μικρά Ασία και εκλεγμένος με το ΚΚΕ για 12 συνεχόμενα έτη, δηλαδή από το 1979 μέχρι και το 1990.



Στη συνέχεια οι περισσότερες από τις δυτικές συνοικίες παίρνουν από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90 πλειοψηφικά στην «εποχή ΠΑΣΟΚ», ενώ η Σταυρούπολη γίνεται ο κυριότερος αποδέκτης των παλιννοστούντων από την πρώην ΕΣΣΔ και μερίδας ομογενών από τη Βόρειο Ήπειρο. Χιλιάδες οικογένειες διαβιούν στην περιοχή, ενώ οι στεγαστικές ανάγκες είναι τόσο μεγάλες στα τέλη της δεκαετίας του ‘90, που η οικιστική ζώνη της Σταυρούπολης επεκτείνεται με νέους οικισμούς, αυτούς της Ηλιούπολης και της Νικόπολης, προκειμένου να καλύψει τα προσφυγικά ρεύματα που φτάνουν από τη Ρωσία, το Καζακστάν και κυρίως τη Γεωργία. Σήμερα ο δήμος Παύλου Μελά αριθμεί 98.870 κατοίκους (με την απογραφή του 2011), ενώ αποτελεί ένα από τα μαζικά σημεία εγκατάστασης των οικονομικών μεταναστών από άλλες χώρες στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης.

Η κοινωνική σύνθεση της δυτικής Θεσσαλονίκης δίνει τα τελευταία χρόνια πολύ υψηλά ποσοστά στον ΣΥΡΙΖΑ- όπως στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 που ήρθε πρώτος στην παραδοσιακά «γαλάζια» Α’ Θεσσαλονίκης με ποσοστό 35,81%. Ακόμη και όταν η Νέα Δημοκρατία επικράτησε σαρωτικά στον νομό Θεσσαλονίκης στις εκλογές του Ιουλίου του 2019, ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να κρατήσει την πρωτιά στις δυτικές συνοικίες, στον δήμο Παύλου Μελά (και στη Σταυρούπολη) με ποσοστό 34,93%, στο δήμο Νεάπολης - Συκεών, με ποσοστό 33,05% και στο δήμο Αμπελοκήπων - Μενεμένης, με ποσοστό 37,37%.

Παράλληλα, η ιστορική ταυτότητα του δήμου, όπως διαμορφώθηκε ως διαχρονικά δεκτική στο προσφυγικό στοιχείο, είχε ως αποτέλεσμα να ενσωματωθούν ευκολότερα στην περιοχή και τα πρώτα κύματα μεταναστών του 21ου αιώνα, μετά την κρίση του 2015. Από τα πρώτα τμήματα ένταξης για προσφυγόπουλα ήταν αυτά που λειτούργησαν το 2016 στα σχολεία της Σταυρούπολης, όχι μόνο στα δημοτικά της περιοχής, αλλά και στα Γυμνάσια, όπως το 2ο Γυμνάσιο Σταυρούπολης, όπου η υποδοχή τους έτυχε ιδιαίτερης προβολής, με ολοένα και περισσότερα προσφυγόπουλα να εντάσσονται χρόνο με το χρόνο στα σχολεία κάθε βαθμίδας της περιοχής. Παρά τις θεσμικές προσπάθειες αρμονικής συνύπαρξης των μαθητών, το γεγονός ότι προπηλακισμό δέχτηκε χθες, κατά πληροφορίες, μια Σύρια μαθήτρια στο 1ο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης, αποδεικνύει ότι η ομαλή ενσωμάτωση δεν είναι πια τελικά εύκολη υπόθεση στην περιοχή.



Εκτός από το έντονο προσφυγικό υπόστρωμα στα δυτικά της Θεσσαλονίκης, υψηλές επιδόσεις, ωστόσο, κατέγραφε ήδη από το 2012 και εξής στην Α’ Θεσσαλονίκης και η Χρυσή Αυγή, πετυχαίνοντας την εκπροσώπησή της όχι μόνο στη Βουλή, αλλά στα περισσότερα από τα δημοτικά συμβούλια της περιοχής. Στις εκλογές του 2012 έλαβε ποσοστό 6,91%, ανέβηκε στις εθνικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 στο 7,27% για να καταφέρει ποσοστό 3,92% στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση και παρά την καταδικαστική απόφαση της Δικαιοσύνης.

Το έδαφος για την ανάπτυξη περιθωριακών στοιχείων στην ευρύτερη περιοχή ποτίζει διαχρονικά και η εγκληματικότητα, καθώς διαρρήξεις, ένοπλες ληστείες, διακίνηση ναρκωτικών και ανεξέλεγκτες συμμορίες αλλοδαπών και Ελλήνων έχουν επιβαρύνει έντονα την καθημερινότητα τα τελευταία χρόνια, τη στιγμή που τη δυτική Θεσσαλονίκη των 350.000 κατοίκων εξυπηρετούσε στα μέσα του 2019 μόνον ένα περιπολικό, σύμφωνα με καταγγελίες του δημάρχου Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Λάζαρου Κυρίζογλου. Στον καμβά της διαχρονικής «υποβάθμισης» της περιοχής, για την οποία κάνουν λόγο επί χρόνια αυτοδιοικητικοί αλλά και κάτοικοι των περιοχών, ήρθε να προστεθεί η ραγδαία αποβιομηχάνιση και η εκρηκτική ανεργία. Η γαλακτοβιομηχανία ΑΓΝΟ, η μεγαλύτερη μονάδα στην περιοχή της Σταυρούπολης κατεβάζει ρολά, ενώ το λιανεμπόριο παραπαίει

«Μπήκαν και βγήκαν στο σχολείο ανενόχλητοι»

«Εκμεταλλεύονται την κατάσταση των κατοίκων και ιδίως των νέων» επισημαίνει στο protothema.gr κάτοικος της περιοχής με γνώση της κατάστασης, σημειώνοντας ότι «τα γεγονότα στο 1ο ΕΠΑΛ ήταν γνωστά. Δεν έπεσαν ως κεραυνός εν αιθρία. Ξεκινούν από λεκτικούς προπηλακισμούς και απειλές και φτάσαμε στο χθες» προσθέτει, τη στιγμή που αιχμές για «κλίμα ανοχής» απέναντι στην εισβολή αφήνει η Ομοσπονδία Γονέων και Κηδεμόνων Κεντρικής Μακεδονίας. «Μεγάλη απορία και προβληματισμό μας δημιουργεί το γεγονός ότι μπήκαν και βγήκαν στο σχολείο ανενόχλητοι χωρίς να υπάρξει καμία παρέμβαση από τη διεύθυνση του σχολείου την ίδια ώρα που γονείς και σύλλογοι εμποδίζονται επανειλημμένα» αναφέρει σε σχετική ανακοίνωσή της, ενώ έκκληση να μείνει εκτός «πολιτικής -κομματικής αντιπαράθεσης» το σχολείο απηύθυνε ο δήμαρχος της πόλης, Δημήτρης Δεμουρτζίδης.

Παρά την προσπάθεια να ελεγχθεί η κατάσταση, οι εικόνες εφόδου στο σχολικό συγκρότημα της Σταυρούπολης έχουν θορυβήσει έντονα τον πολιτικό κόσμο της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο, καθώς τα κοινωνικά χαρακτηριστικά της περιοχής προκαλούν έντονο φόβο για διαιώνιση του διχασμού με αναβίωση ακροδεξιών ομάδων. Το γεγονός μάλιστα ότι η Χρυσή Αυγή έσπευσε να συγχαρεί «τους μαθητές του 1ου-2ου ΕΠΑΛ Σταυρούπολης για την δυναμική τους αντίδραση απέναντι στις προκλήσεις και τις απόπειρες καπήλευσης των κινητοποιήσεων τους για αντεθνικούς σκοπούς» εντείνει τους παραπάνω φόβους, όταν μάλιστα η επίθεση στους φοιτητές που μοίραζαν φυλλάδια κατά της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής στο 1ο -2ο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης συνοδεύτηκε με επικίνδυνο εξοπλισμό (μαχαίρια, σιδηρογροθιά κτλ), σύμφωνα με τα ευρήματα της ΕΛ.ΑΣ.

Είναι χαρακτηστικό ότι τα τελευταία δύο χρόνια , άτομα με έντονη αναφορά στον ακροδεξιό χώρο παρέτειναν την παραμονή τους στο ΕΠΑΛ με το πρόσχημα της αλλαγής ειδικότητας, συνεχίζοντας την παρουσία και τη δράση τους στο συγκεκριμένο σχολικό συγκρότημα.

«Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για την ιδεολογική ταυτότητα και πολιτική προέλευση των τραμπούκων: η ΣΑΡΙΣΑ, που στεγάζεται στα γραφεία της Χρυσής Αυγής, σε ανακοίνωσή της που μοιράστηκε στα σχολεία της περιοχής αναφέρει μεταξύ άλλων: «πετυχαίνεις Κνίτες και αναρχικούς και δεν αντέχεις την απλυσιά; Σιχάθηκες τον καθηγητή που στάζει χολή για έθνος και φυλή; Συγχαρητήρια! Είσαι και εσύ ‘μέλος εγκληματικής οργάνωσης’, σύμφωνα με την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ» καταγγέλλει σε ανακοίνωσή του ο Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων (Σ.Φ.Ε.Α.) 1967-1974, καλώντας την κυβέρνηση «να προβεί στην άμεση σύλληψη και παραπομπή των δραστών στη Δικαιοσύνη».