Κατάθλιψη – Συμπτώματα: Τα αντιφλεγμονώδη που τα καταπολεμούν – Που βρίσκονται

Δύο ω-3 λιπαρά οξέα φαίνεται πως μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή και να βελτιώσουν τα συμπτώματα κατάθλιψης στους ασθενείς, υποστηρίζει νέα μελέτη Ερευνητές από το Βιοϊατρικό Ερευνητικό Κέντρο Maudsley του Ινστιτούτου Έρευνας για την Υγεία (NIHR) αξιολόγησαν τις επιδράσεις που είχαν οι υψηλές δόσεις των ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών EPA και DHA -που περιέχονται στα λιπαρά ψάρια– σε εργαστηριακά ανεπτυγμένους νευρώνες καθώς και σε ασθενείς για να αποσαφηνίσουν τον τρόπο με τον οποίο οι ενώσεις αυτές μειώνουν τη φλεγμονή και την κατάθλιψη. Η καινοτόμος αυτή προσέγγιση επέτρεψε στους επιστήμονες να εντοπίσουν έναν σημαντικό μοριακό μηχανισμό που μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη πιθανών νέων θεραπειών με ω-3 λιπαρά οξέα για πάσχοντες από κατάθλιψη.

Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι οι πάσχοντες από βαριά καταθλιπτική διαταραχή έχουν υψηλότερα επίπεδα φλεγμονής στο σώμα αλλά προς το παρόν δεν έχει τεκμηριωθεί η πιθανή δράση μιας αντιφλεγμονώδους θεραπείας για την κατάθλιψη. Και παρόλο που έχει αποδειχθεί ότι δύο σημαντικά ω-3 λιπαρά οξέα -το EPA και το DHA- παρέχουν αντιφλεγμονώδεις και αντικαταθλιπτικές επιδράσεις, ο ακριβής μηχανισμός μέσω του οποίου συμβαίνει αυτό παραμένει άγνωστος.

Σύμφωνα με τη σχετική δημοσίευση στο Molecular Psychiatry, λοιπόν, οι επιστήμονες εξέτασαν τη θεωρία που υποστηρίζει ότι όταν το σώμα χρησιμοποιεί και επεξεργάζεται τα ω-3 λιπαρά οξέα, κάποιοι από τους μεταβολίτες τους (οι μεσολαβητές λιπιδίων) μπορούν να προστατεύσουν τον εγκέφαλο από τις επιβλαβείς επιδράσεις της φλεγμονής.

Οι ερευνητές -με τη συμμετοχή της Ελληνίδας καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο του Manchester, Άννας Νικολάου- χρησιμοποίησαν κύτταρα από τον ιππόκαμπο -στρατηγικής σημασίας περιοχή του εγκεφάλου για τη γνωστική ικανότητα, τη μνήμη και τη μάθηση– και έδειξαν ότι η θεραπεία των κυττάρων του ιππόκαμπου με EPA ή DHA πριν την έκθεση στα χημικά μηνύματα που εμπλέκονται στη φλεγμονή -τις λεγόμενες κυτοκίνες- απέτρεψε τον αυξημένο κυτταρικό θάνατο και τη μειωμένη νευρογένεση.

Οι μεταβολίτες ω-3 σε ασθενείς
Πιο αναλυτικά, η μελέτη αξιολόγησε 22 ασθενείς με βαριά κατάθλιψη, οι οποίοι λάμβαναν είτε 3 γραμμάρια EPA είτε 1.4 γραμμάρια DHA καθημερινά για 12 εβδομάδες. Πριν και μετά τη θεραπεία με ω-3 λιπαρά οξέα μετρήθηκαν οι μεταβολίτες λιπιδίων των EPA και DHA στο αίμα τους, ενώ δημιουργήθηκε και μια βαθμολογία των καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Και στις δύο ομάδες ασθενών, η θεραπεία με EPA ή DHA σχετίστηκε με αύξηση των αντίστοιχων μεταβολιτών και με σημαντική βελτίωση στα συμπτώματα κατάθλιψης -με μέση μείωση 64% και 71% αντίστοιχα στη βαθμολογία των συμπτωμάτων για τις ομάδες EPA και DHA. Επιπλέον, τα υψηλότερα επίπεδα των ίδιων μεταβολιτών που εντοπίστηκαν στα in vitro πειράματα σχετίστηκαν με χαμηλότερα επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων.

Σημειώνεται ότι τα επίπεδα των EPA και DHA που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη είναι συγκεντρώσεις που δύσκολα επιτυγχάνονται μέσω της κατανάλωσης λιπαρών ψαριών στη διατροφή και συνήθως απαιτούν συμπληρώματα.

Οι μελλοντικές έρευνες
«Υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις συνδέσεις ανάμεσα στο ανοσοποιητικό σύστημα, τη φλεγμονή και την κατάθλιψη, αλλά για να αναπτυχθούν νέες θεραπείες σε αυτό τον τομέα πρέπει να καταλάβουμε καλύτερα τους μηχανισμούς πίσω από αυτές τις σχέσεις. Η μελέτη μας παρέχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με το πώς οι γνωστές αντιφλεγμονώδεις ενώσεις -τα ω-3 λιπαρά οξέα- βοηθούν στη μείωση της κατάθλιψης. Εντοπίζοντας και μετρώντας τους ακριβείς μεσολαβητές λιπιδίων που εμπλέκονται, εντοπίζοντας το ένζυμο που παρατείνει τις επιδράσεις τους, βρίσκοντας τους ίδιους μεσολαβητές λιπιδίων στους πάσχοντες από κατάθλιψη που λαμβάνουν ω-3 λιπαρά οξέα και αποδεικνύοντας τη βελτίωση στα συμπτώματά τους, παρέχουμε κρίσιμες πληροφορίες για τη διαμόρφωση κλινικών δοκιμών για μελλοντικές θεραπευτικές προσεγγίσεις με ω-3 λιπαρά οξέα», αναφέρει η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Δρ. Carmine Pariante.

Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα της μελέτης υποδεικνύουν ότι οι βιοενεργοί μεσολαβητές λιπιδίων που παράγονται από τη διάσπαση των EPA και DHA στο σώμα μπορούν να στοχευθούν ως μηχανισμός για τη μείωση της κατάθλιψης και της φλεγμονής. Πρέπει, όμως, να διασφαλιστεί ότι οι επιδράσεις τους μπορούν να παραταθούν προκειμένου αυτή η προσέγγιση να αποδειχθεί επιτυχής.

Οι επιστήμονες τονίζουν, τέλος, ότι η έρευνα δεν δείχνει ότι απλώς η αύξηση της πρόσληψης ω-3 λιπαρών οξέων από τη διατροφή ή συμπληρώματα μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή ή την κατάθλιψη, καθώς οι μηχανισμοί είναι πολύπλοκοι και απαιτούν περαιτέρω κλινικές δοκιμές για να γίνει ο αντιληπτός ο τρόπος που λειτουργούν.