Παιδικά τραύματα: Πόσες γενιές μπορούν να σημαδέψουν

  Μπορούν οι τραυματικές εμπειρίες της μητέρας κατά την παιδική ηλικία να επηρεάσουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου του παιδιού που θα φέρει στον κόσμο; Δείτε τι ισχυρίζεται μια νέα έρευνα σχετικά με τα παιδικά τραύματα και τον τρόπο που μπορεί να επηρέασουν την επόμενη γενιά
Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε ότι οι πρώτες εμπειρίες της ζωής μας μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Μια νέα έρευνα ρίχνει φώς και σε έναν άλλον παράγοντα: το παιδικό τραύμα της μητέρας που μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του εγκεφάλου του παιδιού. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Biological Psychiatry: Cognitive Neuroscience and Neuroimaging, τα βρέφη των γυναικών που είχαν βιώσει κάποιο παιδικό τραύμα εμφάνισαν αλλοιώσεις στον εγκέφαλο που σχετίζονται με τις αντιδράσεις τους στον φόβο και το άγχος.

«Τα αποτελέσματα μας δείχνουν ότι η ανάπτυξη του εγκεφάλου δεν διαμορφώνεται μόνο σε σχέση με τις εμπειρίες μας αλλά επηρεάζεται και από τα γεγονότα στις ζωές των γονιών μας πολύ προτού να συλληφθούμε ως έμβρυα» τονίζει η επικεφαλής της έρευνας Cassandra Hendrix καθηγήτρια του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Emory στην Ατλάντα των Ηνωμένων Πολιτειών.

Στην έρευνα εξετάσθηκαν 48 αφροαμερικανίδες γυναίκες με τα βρέφη τους ξεκινώντας ήδη από το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Στις μητέρες δόθηκαν ερωτηματολόγια για να διερευνηθεί το κατά πόσο υπήρχε παιδικό τραύμα (εμπειρίες κακοποίησης ή παραμέλησης). Αξιολογήθηκε επίσης το άγχος που ένιωθαν κατά την εγκυμοσύνη και το κατά πόσο έπασχαν από κατάθλιψη. Ένα μήνα μετά τη γέννηση τους, οι επιστήμονες «σάρωσαν» τον εγκέφαλο των βρεφών χρησιμοποιώντας την λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (fMRI) σε κατάσταση ηρεμίας, όταν τα μωρά κοιμόντουσαν.

Οι ερευνητές εστίασαν στη συνδεσιμότητα του εγκεφάλου ανάμεσα στην αμυγδαλή, που είναι το κέντρο επεξεργασίας των συναισθημάτων φόβου, και δύο άλλων περιοχών του εγκεφάλου: του προμετωπιαίου φλοιού του εγκεφάλου και του πρόσθιου φλοιού του εγκεφάλου. Αυτές οι δύο περιοχές παίζουν βασικό ρόλο στη ρύθμιση των συναισθημάτων. Τα βρέφη, οι μαμάδες των οποίων είχαν βιώσει κατά την παιδική τους ηλικία κάποιο παιδικό τραύμα είχαν πιο ισχυρές συνδέσεις μεταξύ της αμυγδαλής και των φλοιών του εγκεφάλου.

Οι ερευνητές αφού έλεγξαν τα τρέχοντα επίπεδα άγχους των μητέρων, διαπίστωσαν ότι όσο περισσότερο είχε παραμεληθεί συναισθηματικά μια μητέρα κατά την παιδική της ηλικία, τόσο πιο εντονότερη ήταν η σύνδεση της αμυγδαλής του μωρού με τις μετωπικές περιοχές του φλοιού του εγκεφάλου. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ένα παιδικό τραύμα έχει επιπτώσεις στη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου των επόμενων γενεών.

Παρόλα αυτά , ο Δρ Hendrix επισημαίνει: «Η αντίδραση αυτή του εγκεφάλου που παρατηρήσαμε στα νεογνά των μητέρων που είχαν βιώσει κάποιο παιδικό τραύμα θα μπορούσε να είναι ένας μηχανισμός αντίδρασης ή θα μπορούσε να είναι μια αντίδραση σε περίπτωση που έχει δωθεί λιγότερη προσοχή στο βρέφος από τις νοσοκόμες. Εν πάσει περιπτώσει, η συναισθηματική παραμέληση ή κακοποίηση στην παιδική ηλικία της μητέρας φαίνεται να επηρεάζει το νευρικό σύστημα του μωρού που μπορεί να προετοιμάσει το βρέφος να εντοπίζει τον κίνδυνο ήδη από μωρό. Τα ευρήματά μας επισημαίνουν τη σημασία της συναισθηματικής υποστήριξης ήδη από την αρχή της ζωής μας. Προσθέτουν επίσης στοιχεία για τις συνέπειες των εμπειριών των προηγούμενων γενεών και τις συνέπειες της στα πρώτα χρόνια της ζωής όπως οι εμπειρίες παραμέλησης».