Λικ Μοντανιέ: Ο νομπελίστας που ανακάλυψε το AIDS καταγγέλλει ότι ο κορωνοϊός κατασκευάστηκε στα εργαστηρια της Ουχάν

Η ιστορία του Γάλλου ιολόγου που ανακάλυψε το AIDS - Πώς έγινε σημαιοφόρος των θεωριών συνωμοσίας που θέλουν τον SARS-CoV-2 να κατασκευάστηκε σε κινέζικα εργαστήρια - Επίθεση από σύσσωμη την επιστημονική κοινότητα
«Ο κορωνοϊός δεν προήλθε από την υπαίθρια αγορά της Γουχάν. Αυτό είναι ένας πολύ ωραίος μύθος. Ο κορωνοϊός προήλθε από το βιοεργαστήριο της Γουχάν. Είναι έργο επαγγελματιών μοριακών βιολόγων». Με τους αμφιλεγόμενους ισχυρισμούς του ο διάσημος ιολόγος Λικ Μοντανιέ, τιμημένος το 2008 με το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής, πυροδότησε εν μέσω πανδημίας μια εκρηκτική διαμάχη στην επιστημονική κοινότητα και δρομολόγησε το ξέσπασμα σάλου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Μεγάλη πυρκαγιά άναψε ο Γάλλος επιστήμονας, η οποία φουντώνει καθώς τροφοδοτείται με... εύφλεκτα ερωτηματικά. Εχει ο ιός φυσική προέλευση ή είναι προϊόν εργαστηριακών πειραμάτων; Μεταδόθηκε από ζώο στον άνθρωπο ή σχεδιάστηκε για να εξαπλωθεί στην ανθρωπότητα; Πρόκειται για μετάλλαξη, ατύχημα ή σκόπιμη ενέργεια; Ολα αυτά βρίσκονται στο μίξερ της αγωνίας, στο οποίο προστίθενται ως έξτρα υλικά οι θεωρίες συνωμοσίας και η πολιτική εκμετάλλευση.
Σε τηλεοπτική συνέντευξή του στις 16 Απριλίου στο γαλλικό κανάλι CNEWS, ο νομπελίστας καθηγητής που συν-ανακάλυψε τον ιό HIV άφησε το ακροατήριο άφωνο. Δήλωσε ορθά κοφτά ότι «δεν είμαι ο πρώτος που το λέει αυτό. Μια ομάδα Ινδών ερευνητών δημοσίευσε επίσης μια εργασία, στην οποία αποδεικνύεται ότι το πλήρες γονιδίωμα του κορωνοϊού έχει ακολουθίες ενός άλλου ιού, του γνωστού HIV δηλαδή του AIDS».

Με δυο λόγια, διατύπωνε την άποψη ότι ο ιός SARS-CoV-2 δεν προήλθε από μόλυνση που συνέβη στην αγορά Χιουανάν της Γουχάν, αλλά είναι το εργαστηριακό αποτέλεσμα μιας προσπάθειας παρασκευής εμβολίου κατά του ιού του AIDS.

«Το γονιδίωμα του κορωνοϊού είναι πολύ ύποπτο - και αυτά τα χαρακτηριστικά του δεν θα μπορούσαν να προκύψουν φυσικά», απεφάνθη από το ύψος του πόστου του ως ιδρυτού και προέδρου του Παγκόσμιου Ιδρύματος Ερευνας και Πρόληψης για το AIDS.
Την αρχική έκπληξη του κοινού τη διαδέχτηκε η ανησυχία όταν τόνισε μετ’ επιτάσεως ότι «υπήρξε χειραγώγηση του θέματος που αφορά στον συγκεκριμένο ιό, δεδομένου ότι το εργαστήριο της Γουχάν ασχολείται με τέτοιου είδους έρευνες σχετικά με την οικογένεια των κορωνοειδών ιώσεων από τις αρχές του 2000».

Σαν να τους έλεγε δηλαδή ότι ο ιός διέφυγε από την εγκατάσταση. Κλείνοντας την εκπομπή ψύχραιμος, αλλά όχι καθησυχαστικός, ανακοίνωσε ότι «η Φύση δεν δέχεται μοριακούς χειρισμούς, θα εξαλείψει αυτές τις αφύσικες αλλαγές. Αλλά ακόμη και αν δεν γίνει τίποτα, τα πράγματα κάποτε θα βελτιωθούν, δυστυχώς όμως μετά από πολλούς θανάτους». Περιγράφοντας ένα βιολογικό Τσερνομπίλ, όσοι από τους έγκλειστους λόγω καραντίνας θεατές δεν σάλταραν από τα παράθυρα, έσπευσαν, καλού κακού, να συντάξουν τη διαθήκη τους.

Η διαμάχη για τον HIV

Δεν είναι καμιά τρομοκρατική φιγούρα που επιδίδεται σε εμπρηστικές απειλές ο Μοντανιέ. Είναι αξιοσέβαστη προσωπικότητα με διεθνές κύρος και περγαμηνές στον επιστημονικό κόσμο. Γεννημένος πριν από 88 χρόνια στο Σαμπρί, στην κοιλάδα του Λίγηρα, που είναι διάσημο για κατσικίσια τυριά που παρασκευάζει σε σχήμα κόλουρης πυραμίδας, ο μικρός Λικ-Αντουάν μεγάλωσε ως μοναχοπαίδι μιας οικογένειας ενός λογιστή και μιας νοικοκυράς.

Δύο γεγονότα σημάδεψαν τα παιδικά του χρόνια. Ο τραυματισμός του από διερχόμενο αυτοκίνητο που τον έριξε σε ηλικία 5 χρόνων δύο μέρες σε κώμα, αφήνοντάς του εμφανώς ανεξίτηλες ακόμη και σήμερα ουλές, καθώς και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος με τους αλλεπάλληλους βομβαρδισμούς στο χωριό του, πρώτα από τους ναζί και μετά από τους συμμάχους.

Αυτό όμως που σφράγισε τη ζωή και τη σταδιοδρομία του ήταν ένα μικροσκόπιο που του δώρισε σε κάποια παιδικά γενέθλια ο πατέρας του. Σπούδασε Ιατρική στο κοντινό Πουατιέ και κατόπιν στο Παρίσι, ενώ στη συνέχεια εντάχθηκε στο Ινστιτούτο Παστέρ ως ερευνητής επιστήμονας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, δε, στο ίδιο στο ινστιτούτο, δημιούργησε μια ομάδα, η οποία τελικά εντόπισε τον ρετροϊό που έγινε γνωστός ως HIV.

Εκείνα τα χρόνια υπήρξε μεγάλη διαμάχη με τον διακεκριμένο Αμερικανό επιστήμονα Ρόμπερτ Γκάλο για το ποιος απομόνωσε για πρώτη φορά τον ιό. Το 1987 η αμερικανική και η γαλλική κυβέρνηση συμφώνησαν να μοιραστούν αμοιβαία την αναγνώριση της ανακάλυψης. Βαθμιαία ωστόσο η επιστημονική κοινότητα αναγνώρισε ότι ο ίδιος και οι συνεργάτες του εντόπισαν για πρώτη φορά τον ιό. Στις 6 Οκτωβρίου 2008 πήρε το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής -μαζί με ακόμη τρεις, είναι η αλήθεια- για την από 25ετίας ανακάλυψη του ιού ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) ως αιτίας του AIDS.

Είναι παντρεμένος από το 1961 με τη Δωροθέα Aκερμαν, με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά, ένα αγόρι και δύο κορίτσια. Εχει περιγράψει τον εαυτό του ως επιθετικό ερευνητή που περνά πολύ χρόνο στο εργαστήριο και σε ταξίδια για επιστημονικές συναντήσεις. Του αρέσουν το κολύμπι και η κλασική μουσική, λατρεύει να παίζει πιάνο, ειδικά σονάτες του Μότσαρτ, στις οποίες είναι βιρτουόζος.

Ωστόσο, αυτός ο καλλιεργημένος επιστήμονας με τις τοποθετήσεις αναφορικά με την προέλευση αυτής της πραγματικής βιολογικής βόμβας σπέρνει περαιτέρω ανασφάλεια στην έντρομη κοινωνία.

Εξάλλου, είναι ένας έμπειρος και πολυβραβευμένος άνθρωπος που γνωρίζει από κοντά πόσο ευέλικτα χειρίζονται δυσλειτουργίες και παραστρατήματα στην Κίνα - από τον Νοέμβριο του 2010 υπήρξε συνεργάτης και στο Πανεπιστήμιο της Σανγκάης. Είχε μάλιστα -με μεγαλοπρεπή τελετή στην πανεπιστημιούπολη Μινχάνγκ- αναγορευτεί καθηγητής πλήρους απασχόλησης του φημισμένου Πανεπιστημίου Τζιαουτόνγκ.

Από την άλλη, ως γνήσιος θιασώτης της ακαδημαϊκής έρευνας, της ταχείας οικονομικής ανάπτυξης, της τεχνολογικής εξέλιξης και της εκπαιδευτικής προόδου της Κίνας θα μετρούσε τα λόγια του απέναντι στις ενδεχόμενες παραλείψεις μιας χώρας για την οποία τρέφει αμέριστο σεβασμό.

Δεν παύει όμως να γνωρίζει ότι η γαλλική κυβέρνηση βοήθησε τους Κινέζους να δημιουργήσουν το κρατικό Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν, που βρίσκεται αρκετά κοντά στην ψαραγορά της πόλης. Οπότε, ακόμη και ο πιο δύσπιστος ακούει τις απόψεις του με προσοχή σε ό,τι αφορά τη Χώρα του Δράκου.

Αστοχία Ή εσκεμμένη ενέργεια;

Παρότι το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας απέρριψε κάθε υποψία ότι ο ιός διέφυγε από αυτή την εγκατάσταση, ενώ ο ΠΟΥ διαρρηγνύει τα ιμάτιά του ότι δεν υπάρχουν στοιχεία πως ο κορωνοϊός προήλθε -πόσο μάλλον ως βιολογικό όπλο- από εργαστήριο, πάντα θα υπάρχουν καχύποπτοι που θα κρατούν μια... πισινή στις επίσημες διαβεβαιώσεις. Ακόμα και τα πιο ασφαλή εργαστήρια, άλλωστε, έχουν μερικές φορές ατυχήματα. Και οι ζημιές απρόσμενα συμβαίνουν.

Το 2014, ξεχασμένα φιαλίδια ευλογιάς βρέθηκαν παρατημένα μέσα σε ένα χαρτόκουτο σε ερευνητικό κέντρο κοντά στην Ουάσινγκτον. Το 2015, ο Στρατός των ΗΠΑ έστειλε κατά λάθος ενεργά δείγματα άνθρακα σε εννέα εργαστήρια σε όλη τη χώρα και σε μια στρατιωτική βάση στη Νότια Κορέα. Χώρια που οι λιγότερο επικίνδυνες αστοχίες ή αμέλειες αποσιωπούνται. Ποιος, λοιπόν, διασφαλίζει ότι τέτοιες «γκαντεμιές» δεν μπορούν να συμβούν οπουδήποτε;

Στην κρίσιμη φάση της πανδημίας οι τοποθετήσεις του Μοντανιέ ήρθαν να συνδυαστούν με πρόσφατο άρθρο της «Washington Post». Σύμφωνα με αυτό, πριν από δύο χρόνια επιστημονικοί αξιωματούχοι της αμερικανικής πρεσβείας στην Κίνα εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με την ανεπαρκή βιοασφάλεια στο κρατικό Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν, εκεί όπου ύστερα από εντολή της κινεζικής κυβέρνησης μελετώνται θανατηφόροι ιοί και μολυσματικές ασθένειες.

Οπως αποκάλυψε η εφημερίδα, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών είχε προειδοποιήσει ήδη από το 2018 για «σοβαρή έλλειψη κατάλληλα εκπαιδευμένων τεχνικών και ερευνητών που απαιτούνται για τη λειτουργία αυτού του εργαστηρίου», το οποίο είχε λάβει χρηματοδότηση από τις ΗΠΑ, μαζί με βοήθεια από αμερικανικά ερευνητικά ιδρύματα.

Οι ίδιοι διπλωμάτες μετά από επανειλημμένες επισκέψεις στις εγκαταστάσεις εξέφραζαν την ανησυχία τους ότι η έρευνα του εργαστηρίου σχετικά με τους κορωνοϊούς νυχτερίδων θα μπορούσε να διακινδυνεύσει το ξέσπασμα μια νέας πανδημίας τύπου SARS. Οι συστάσεις για ένταση της προσοχής και οι εκκλήσεις τους για βοήθεια πήγαν μάλλον τσάμπα και βερεσέ.

Αφενός δικαίως, μια και δεν υπάρχει «αξιόπιστη απόδειξη» γενετικής μηχανικής του ιού από τη συγκεκριμένη, υψηλής μεταδοτικότητας ιικών φορτίων, εγκατάσταση. Αφετέρου, τα βιολογικά εργαστήρια που μελετούν ιούς και βακτήρια είναι κατασκευασμένα με πολύ υψηλές προδιαγραφές μέτρων ασφαλείας.

Το υψηλότερο επίπεδο βιοασφάλειας προορίζεται για εργαστήρια που αντιμετωπίζουν τους πιο επικίνδυνους ιούς, για τους οποίους υπάρχουν ελάχιστα διαθέσιμα εμβόλια και θεραπείες ή και καθόλου, όπως στις περιπτώσεις του Εμπολα και του ιού αιμορραγικού πυρετού Marburg.

Πάρτυ στο Διαδίκτυο

Ελα όμως που τα διάφορα επίπεδα στα πρότυπα ασφαλείας δεν επιβάλλονται από καμία συνθήκη... Και ακόμη χειρότερα, η «στραβή» συνέβη στη Γουχάν... Εκεί ξέσπασε ο νέος κορωνοϊός, για να εξαπλωθεί ολέθρια σε όλο τον κόσμο. Αντε μετά οι γραπωμένοι στον ορθολογισμό να βρουν άκρη με τους έξαλλους συνωμοσιολόγους. Τι την ήθελε τη «διάγνωση» ο πολύπειρος Γάλλος νομπελίστας ότι «ο κορωνοϊός είναι έργο ενός μαθητευόμενου μάγου και όχι ενός επιστήμονα»; Τα θυελλώδη σενάρια ξεδιπλώθηκαν ακαριαία.

Οι περιθωριακοί ιστότοποι ξεκίνησαν το πάρτυ. Οι εικασίες έγιναν viral στο Διαδίκτυο, οι φήμες γεγονότα και οι υπόνοιες δόγμα. Στο στόχαστρο μπήκε η Γουχάν ως εστία της πράγματι πρώτης εκδήλωσης και αφετηρία της διασποράς του COVID-19. Ατεκμηρίωτα όμως ως πηγή της διαφυγής ή «απελευθέρωσης» του ιού από τα εργαστήριά της. Ψιλά γράμματα. Αφότου το λάδι έπεσε στη φωτιά, ο καπνός των fake news εκτοξεύτηκε στη στρατόσφαιρα.

Στον παραληρηματικό χορό των υπονοούμενων σύρθηκαν επειγόντως η Κίνα και οι ΗΠΑ. Η πρώτη -ενδεχομένως για ξεκάρφωμα στις κατηγορίες των Αμερικανών περί κινέζικου ιού- υπαινίχθηκε ότι ο κορωνοϊός ξεκίνησε από τις ΗΠΑ όταν μολυσμένοι Αμερικανοί φαντάροι τον εισήγαγαν στη Γουχάν κατά τη διάρκεια των Στρατιωτικών Ολυμπιακών Αγώνων τον Οκτώβριο.

Στο καπάκι συνέδεσαν την Αμερική με την πανδημία, συσχετίζοντάς την με «το αιφνίδιο κλείσιμο τον περασμένο Ιούλιο του πιο μεγάλου αμερικανικού κέντρου βιοχημικών όπλων στη βάση Φορτ Ντέτρικ, στο Μέριλαντ». Αντανακλαστικά, λες και του πάτησαν τον... κάλο, ο οξύθυμος Τραμπ αντέδρασε στις κινεζικές διαδόσεις.

«Νομιμοποίησε» προκλητικά την αλληλοεπίρριψη ευθυνών στα όρια του διπλωματικού καβγά. Κάθε τόσο στην ενημέρωση του Λευκού Οίκου ο Αμερικανός πρόεδρος κάνει λόγο για μια πολύ ενδελεχή εξέταση αυτής της φρικτής κατάστασης, εννοώντας την πιθανή διαφυγή του κορωνοϊού από το κινεζικό εργαστήριο. Από κοντά, ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο κατηγορεί το Πεκίνο για έλλειψη διαφάνειας ζητώντας να ξεκαθαρίσει τα όσα γνωρίζει. Στο ίδιο μοτίβο, ο υπουργός Αμυνας Μαρκ Εσπερ επιπλήττει την Κίνα για απόκρυψη πληροφοριών και ενημερώνει τους πολίτες ότι την πιέζει -άγνωστο με τι- για κοινή χρήση τους.


Τη σκυτάλη παίρνει το τηλεοπτικό δίκτυο Fox News, που απηχεί τη στρεβλή οπτική των οπαδών του προέδρου. Με τη σειρά του μεταδίδει τις υπόνοιες ότι δήθεν ο ΠΟΥ συμμετείχε εξαρχής στην ενορχηστρωμένη συγκάλυψη των ύποπτων δεδομένων της Κίνας και ότι Κινέζοι γιατροί και δημοσιογράφοι «εξαφανίστηκαν», καθώς προειδοποιούσαν τις τοπικές Αρχές για την εξάπλωση του ιού και τη μεταδοτικότητά του από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Φυσικά η πιθανότητα ότι ο COVID-19 προήλθε από το εργαστήριο της Γουχάν δεν παζαρεύεται, καθώς είναι σχεδόν πεποίθηση του καναλιού. Κρατάει πάντως μια επιφύλαξη: ισχυρίζεται ότι ο ιός δεν παράχθηκε ως βιολογικό όπλο, αλλά «δημιουργήθηκε» ως μέρος της προσπάθειας της Κίνας να αποδείξει ότι οι ιοί καταπολεμώνται καλύτερα από την ίδια παρά από τις ΗΠΑ.

Επιστημονικός ανταγωνισμός δηλαδή, αλλά με όλες τις μακάβριες συνέπειές του. Και τη στιγμή που η χώρα θρηνεί τα περισσότερα θύματα της πανδημίας στον κόσμο -ενώ η Πολιτεία του Μιζούρι κάνει αγωγές στην Κίνα-, καταφτάνει ως μαζορέτα στο δυναμικό παιχνίδι προπαγάνδας του Fox News ο Λικ Μοντανιέ.

Η αμφισβήτηση

Εν τω μεταξύ, αρκετοί Γάλλοι επιστήμονες έσπευσαν να αντικρούσουν άμεσα τις παρατηρήσεις του, ενώ διάφορα ΜΜΕ άφησαν υπονοούμενα ότι είτε ο νομπελίστας έχει παρασυρθεί καλόπιστα από αναξιόπιστες πήγες είτε πως έχει αρχίσει στην ηλικία του να τα ψιλοχάνει.

Πριν από λίγα χρόνια, άλλωστε, στις διασκέψεις των βραβευμένων με Νόμπελ επιστημόνων που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στο Λίνταου της Βαυαρίας εξέπληξε τους πάντες με την υιοθέτηση των βασικών αρχών της Ομοιοπαθητικής. Οι παρόντες συνάδελφοί του έμειναν άναυδοι και κουνώντας περιπαικτικά το κεφάλι τους περιφρόνησαν τις αμφιλεγόμενες προσεγγίσεις του. Το ίδιο συνέβη και όταν σε κεντρική διάλεξή του στο Σικάγο ανέπτυξε απόψεις κατά του εμβολιασμού των αυτιστικών, προκαλώντας έντονες επικρίσεις από μερίδα της επιστημονικής κοινότητας, η οποία του ευχήθηκε καλή καθηγητική σταδιοδρομία και ερευνητική εφαρμογή τους στην Κίνα. Οι νεωτεριστικές, κατά κάποιο τρόπο, θεωρήσεις του αντιμετωπίστηκαν περισσότερο ως πλησιάζουσες τα όρια του τσαρλατανισμού παρά ως ριζοσπαστικά καινοτόμες ιδέες που ανοίγουν νέους ορίζοντες στην Ιατρική.

Για τις εκτός επιστημονικής πεπατημένης αντιλήψεις του, πριν από τρία μόλις χρόνια 100 Γάλλοι ακαδημαϊκοί ζήτησαν την αποπομπή του από τον Ιατρικό Σύλλογο της χώρας. Κομμάτι δύσκολο, βέβαια, γιατί η πολύχρονη συνεισφορά του στη μελέτη των μολυσματικών επιδημιών δεν μπορούσε να διαγραφεί μονοκοντυλιά. Οταν όμως ο κόμπος έφτασε πια στο χτένι, διακεκριμένοι συνάδελφοί του τον κατέκριναν ανοιχτά πως εκφράζει θεωρίες συνωμοσίας που δεν σχετίζονται με την πραγματική επιστήμη.

Πρώτος αντέδρασε ο καθηγητής Ζαν-Φρανσουά Ντελφρεσί, φημισμένος ανοσολόγος και επικεφαλής του επιστημονικού συμβουλίου που συμβουλεύει τη γαλλική κυβέρνηση για τον COVID-19. Απάντησε κατηγορηματικά στον νομπελίστα πως τα γονίδια του ιού δείχνουν ξεκάθαρα ότι δεν δημιουργήθηκε από ανθρώπους στο εργαστήριο. Ο ίδιος επιστήμονας φαίνεται να έχει «ψυλλιάσει» στο αυτί του προέδρου Μακρόν να χαμηλώσει τις κορόνες περί κινεζικής αδιαφάνειας στο θέμα της πανδημίας.

Πράγμα που έγινε. Από τη πλευρά του, πάντως, ο Ολιβιέ Σβαρτς, επικεφαλής του Tμήματος Iών και Aνοσίας του Γαλλικού Ινστιτούτου Παστέρ, δήλωσε στο γαλλικό εβδομαδιαίο περιοδικό «L’Obs», γνωστό στο παρελθόν ως «Le Nouvel Observateur», ότι «ο καθηγητής Μοντανιέ διαδίδει αλλόκοτες θεωρίες». Και συμπλήρωσε ότι «μελέτες που μοιράζονται πολλά διεθνή εργαστήρια αποδεικνύουν με σαφήνεια ότι ο νέος κορωνοϊός δεν είναι τεχνητό ανθρώπινο κατασκεύασμα στο εργαστήριο, αλλά, καθώς υπάρχουν επαρκή επιστημονικά στοιχεία και ευρήματα, έχει αναμφισβήτητα φυσική/ζωική προέλευση».

Το γονιδίωμά του, υπογράμμισε, αποκλείει την πιθανότητα να έχει κατασκευαστεί από ανθρώπους. Διαπίστωση που έχει κάνει και ο κορυφαίος ιατρικός εμπειρογνώμονας για τις λοιμώξεις στις ΗΠΑ δρ Αντονι Φάουτσι. Αλλά και τις δικές του επιστημονικές τοποθετήσεις τις έχουν «γραμμένες» οι έξαλλοι του Λευκού Οίκου, οι οποίοι χωρίς αποδεικτικά στοιχεία δείχνουν ανενδοίαστα με το δάκτυλο ως πηγή όλων των κακών το βιοεργαστήριο της Γουχάν.

Ο Τόμας Χάξλεϊ, ο Βρετανός βιολόγος του 19ου αιώνα και εμπνευστής του όρου «αγνωστικισμός», έλεγε ότι «η επιστήμη αυτοκτονεί όποτε υιοθετεί ένα δόγμα». Ωστόσο, εν μέσω αγωνίας, αναβρασμού και σκεπτικισμού, οι εξωφρενικοί ισχυρισμοί γαρνιρισμένοι με παραπληροφόρηση φτάνουν ευκολότερα και πιο εύηχα από ποτέ στα αυτιά του μαζικού ακροατηρίου.

«Και αν έχει δίκιο;»

Ο Μοντανιέ με τα κολλήματα και το ρετάρισμά του -όσο και αν συνοδεύει τις ανεπεξέργαστες θεωρίες του παίζοντας τη σονάτα για πιάνο No. 16, σε ντο μείζονα, του Μότσαρτ- ακούγεται παράφωνος. Ανέκαθεν ήταν ένας σπουδαίος ερευνητής του εργαστηρίου και όχι προφήτης σαν εκείνους που εμφανίζονται στις δυστοπικές ταινίες προειδοποιώντας για θανάσιμες απειλές ώστε να σώσουν την ανθρωπότητα. Δεν του πάει ο ρόλος του μάντη δεινών. «Και αν έχει δίκιο;» ρωτούν απεγνωσμένα οι οπαδοί των απόψεών του. Ε, λοιπόν, δεν έχει.

Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία επισήμανε την πιθανότητα ο SARS-CoV-2 να έχει δημιουργηθεί εργαστηριακά με θραύσματα γονιδίων από το γονιδίωμα HIV-1. Ατύχησε. Οι μελέτες απέδειξαν ότι οι ομοιότητες μεταξύ του γενετικού κώδικα των δύο ιών είναι ανεπαίσθητες για να θεωρηθούν σημαντικές. Στο κάτω-κάτω, και ο ίδιος γνωρίζει ότι η επιστημονική αλήθεια πάντα επικρατεί στο φινάλε.

Σε ό,τι αφορά, τέλος, εκείνη την ομάδα των Ινδών ερευνητών που επικαλείται ο Μοντανιέ -και η οποία δημοσίευσε τον Μάρτιο τις αναλύσεις της σε έναν ιστότοπο χωρίς να περιμένει την επαλήθευση των συμπερασμάτων της από τους ειδικούς-, ήδη απέσυρε την ανάρτησή της. Προφανώς επειδή συνειδητοποίησε αμήχανη το λάθος της. Πρόλαβε όμως να σωρεύσει εντυπώσεις, να δημιουργήσει αναστάτωση και να σπείρει αβεβαιότητα και δυσπιστία. Αναμφίβολα το επιστημονικό έργο είναι αυτό που θα κρίνει αλήθειες και ψέματα. Και δεν χρειάζεται να είναι κανείς οπαδός του Νίτσε για να ασπαστεί, εν μέσω πανδημίας, τη ρήση του: «Η αμφιβολία δηλητηριάζει τα πάντα χωρίς να σκοτώνει τίποτα».