H εξέλιξη των τιμονιών μέσα σε έναν αιώνα

Το τιμόνι είναι το κεντρικό σημείο επαφής με το αυτοκίνητό μας, εκείνο το αντικείμενο που
κρατάμε συνεχόμενα στα χέρια μας περισσότερο ίσως από οποιοδήποτε άλλο – με εξαίρεση το… κινητό μας.  Η… λαγουδέρα ήταν εκείνη που έπαιζε το ρόλο του τιμονιού στα πρώτα αυτοκίνητα που κατασκευάστηκαν από τα μέσα μέχρι περίπου και τα τέλη του 19ου αιώνα. Κάπου εκεί, στη δύση του αιώνα πιστεύεται ότι έκανε την εμφάνισή του και το στρογγυλό τιμόνι που αντικατέστησε πειραματικά στο σύστημα διεύθυνσης την λαγουδέρα με την καθολική του επικράτηση να πραγματοποιείται 10 με 15 χρόνια αργότερα.

Από εκεί και έπειτα το τιμόνι του αυτοκινήτου, χωρίς να αλλάξει ουσιαστικά μορφή, δέχτηκε πολλές αλλαγές, όσον αφορά στα υλικά κατασκευής του, έκανε ασφαλέστερη την παραμονή του οδηγού πίσω από αυτό, ενώ πάνω αλλά και γύρω από αυτό προστέθηκαν και δεκάδες άλλα χειριστήρια και κουμπιά ενισχύοντας τον ρόλο του τιμονιού ως το κύριο σημείο ελέγχου ενός αυτοκινήτου. Με την αυτόνομη οδήγηση να ανατέλλει σιγά-σιγά, το μέλλον του κλασικού τιμονιού δεν φαίνεται πλέον και τόσο ευοίωνο, ωστόσο το παρελθόν του έχει σίγουρα ενδιαφέρον, όπως άλλωστε φαίνεται και μέσα από την ιστορική ματιά της Skoda στα δικά της τιμόνια.

1905: Τιμόνι και… χειρόγκαζο



Το στρογγυλό τιμόνι κάνει για την εμφάνισή του στα αυτοκίνητα της Skoda το 1905, όταν ακόμη η εταιρία ονομαζόταν Laurin & Klement και πριν εξαγοραστεί από τον όμιλο Skoda Works και μετονομαστεί σε Skoda Auto. Αυτό το πρώτο τιμόνι για την Skoda, στο μοντέλο στο μοντέλο Voiturette A, με την ξύλινη στεφάνη και τις μεταλλικές ακτίνες, έφερε έναν μοχλό στο κέντρο, παρόμοιο με χερούλι παραθύρου! Αυτός ο μοχλός είχε φυσικά έναν τελείως διαφορετικό ρόλο, εκείνον του γκαζιού (!), ενώ στο πάτωμα μπροστά από τον οδηγό υπήρχαν μόνο τα πεντάλ για τον συμπλέκτη και τα φρένα.

1925: Το χειρόγκαζο ως cruise control!



To 1925 στο Laurin & Klement Skoda 110, το τιμόνι μοιάζει να μην έχει αλλάξει πολύ. Σε αυτό έχει προστεθεί και μία λαβή, για μεγαλύτερη ευκολία του οδηγού, ενώ το χειρόγκαζο έχει πλέον δευτερεύοντα ρόλο στον έλεγχο της απόδοσης του κινητήρα αφού πλέον το πεντάλ που όλοι γνωρίζουμε έχει πάρει τη δική του θέση στο πάτωμα του αυτοκινήτου δίπλα από εκείνα του φρένου και του συμπλέκτη. Μπορεί να πει κανείς ότι στο χειρόγκαζο των Τσέχων βλέπουμε τον… πρόγονο των σημερινών cruise control! Όπως μας πληροφορεί όμως και η ίδια η Skoda, η διατήρησή του ελέγχου του γκαζιού στο τιμόνι ήταν καθαρά θέμα ασφάλειας: οι δρόμοι τότε δεν είχαν την εικόνα που παρουσιάζουν οι σημερινοί και με τις τότε πρωτόγονες για τα σημερινά δεδομένα αναρτήσεις (συν την θέση οδήγησης αλλά και τα καθίσματα εκείνων των αυτοκινήτων) ο οδηγός δυσκολευόταν πολύ να κρατήσει σταθερό το πόδι του πάνω στον πεντάλ. Η ύπαρξη χειρόγκαζου ήταν μονόδρομος.

1932: Περισσότερα χειριστήρια γύρω από το τιμόνι






Από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 στο πολυτελές Skoda 860 (1932) κάνουν την εμφάνισή τους και δύο μοχλοί πίσω από το τιμόνι που ελέγχουν τα φώτα και τα φλας του αυτοκινήτου, κάτι που σήμερα αποτελεί κοινό τόπο στα αυτοκίνητα μαζικής παραγωγής.

1940: Αλλαγή στιλ και χειριστηρίων



Η απλή και έξυπνη αυτή ιδέα δεν κράτησε αρχικά και πάρα πολύ αφού στην Skoda Superb 4000 του 1940 οι μοχλοί έχουν εξαφανιστεί από το τιμόνι και έχουν πάρει τη θέση τους ως κουμπιά στο ταμπλό. Το τιμόνι παρουσιάζεται παράλληλα με λεπτότερη στεφάνη και ακτίνες, όπως μάλλον επιτάσσει η μόδα της εποχής.




1952: Η κόρνα στο επίκεντρο



Την δεκαετία του 1950 βλέπουμε να κάνει την εμφάνισή του στο τιμόνι ένα ακόμη “κουμπί” που σήμερα θεωρείται δεδομένο και δεν είναι άλλο από το κουμπί της κόρνας! Με την ραγδαία αύξηση της κυκλοφορίας στους δρόμους όλης της Ευρώπης, η χρήση της κόρνας έγινε απαραίτητη για την αποφυγή των ατυχημάτων, όπως και η μετακόμισή της από το ταμπλό του αυτοκινήτου στο κέντρο του τιμονιού. Η αλλαγή της δεκαετίας είναι εμφανής στο σχήμα αυτού του τιμονιού που ανήκει στο Skoda 1201 του 1952. Τα μόλις δύο “μπράτσα” αλλά και το χρώμα του που ακολουθεί εκείνο του ταμπλό, οφείλονται στην χρήση αλλά και την εξέλιξη των πλαστικών που χρησιμοποιούνται ευρέως στην κατασκευή τους μετά το τέλους του 2ου παγκοσμίου πολέμου.


1959: Η εξέλιξη της κόρνας σε στιλ και εργονομία



Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1950, η κόρνα έχει αρχίσει να αποκτά κυρίαρχο ρόλο στην σχεδίαση του τιμονιού. Οι κατασκευαστές προσπαθούν να κάνουν τη λειτουργίας της ακόμη πιο φιλική για το οδηγό και για αυτό το λόγο βρίσκουν διαφορετικούς τρόπους για να μεγαλώσουν την επιφάνεια ενεργοποίησής της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των τάσεων εκείνης της εποχής το τιμόνι του Skoda 450 του 1959. Το κουμπί της κόρνας εξακολουθεί να βρίσκεται στο κέντρο του τιμονιού αλλά ουσιαστικά έχει μεγαλώσει με την “προθήκη” μισής στεφάνης διανθισμένης με διακοσμητικά στοιχεία. Η ασφάλεια προέχει αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να συνοδεύεται και από στιλ.

1966: Το τιμόνι αποκτά ξανά “παρέα”



Μετά από πολλά χρόνια το τιμόνι αποκτά ξανά “παρέα” με τα χειριστήρια που λειτουργούν τα φώτα και τα φλας να επιστρέφουν πίσω από αυτό. Στο τιμόνι του Skoda 1000 ΜΒ (1966) ή κόρνα μάλιστα έχει βρει… καταφύγιο σε αυτά με τον οδηγό να την χειρίζεται πιέζοντας προς την κολόνα του τιμονιού έναν από τους δύο αυτά χειριστήρια.

1984: Πιο άνετο και μαλακό το τιμόνι



Η εξέλιξη στα πλαστικά προχωρά με αδιάκοπο ρυθμό και αυτό επηρεάζει και τα υλικά που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή των τιμονιών. Έτσι από τα σκληρά πλαστικά των προηγούμενων δεκαετιών έχουμε προχωρήσει σε πιο μαλακά που αντέχουν πλέον και στην πάροδο του χρόνο. Όπως είναι άλλωστε και το τιμόνι από αφρώδη πολυουρεθάνη του Skoda 120 L, θετικές προεκτάσεις και στον τομέα της παθητικής ασφάλειας. Το “παρών” πίσω από το τιμόνι, με την προσθήκη χειριστηρίων για την λειτουργία των καθαριστήρων και του υγρού για τα τζάμια.

1989: Δερμάτινη επένδυση σε προσιτά μοντέλα



Το δέρμα και το ξύλο δεν έπαψαν ποτέ να ντύνουν τα τιμόνια των πολυτελών αυτοκινήτων ή να αποτελούν μέρος του προαιρετικού εξοπλισμού. Στο δημοφιλές και στην Ελλάδα Skoda Favorit το τιμόνι παραμένει στις σχεδιαστικές τάσεις που ακολουθούσε η τσέχικη εταιρία την 10ετία του 1980. Ωστόσο το δέρμα αποτελεί υλικό που μπορούσε να επιλέξει ο πελάτης ως έξτρα με το ανάλογο αντίτιμο φυσικά, σε ένα μοντέλο προσιτό.

1996: Πρωταγωνιστής ο αερόσακος



Στην δεκαετία του ’90 οι αερόσακοι έχουν αρχίσει και κάνουν για τα καλά την εμφάνισή τους και στα πιο προσιτά αυτοκίνητα και αποτελούν ουσιαστικά το νέο… σταρ στα τιμόνια. Το τιμόνι του Skoda Felicia του 1996 είναι εξοπλισμένο με αερόσακο (φωτογραφία πάνω και χωρίς στην κάτω) και αυτό μεγαλώνει αισθητά το κεντρικό κομμάτι των τιμονιών που μέχρι τότε ήταν σαφώς μίνιμαλ. Παράλληλα έχουμε και την εμφάνιση περισσότερων από ενός κουμπιών στα τιμόνια, αν και τα δύο που βλέπουμε στου Felicia ήταν για τη λειτουργία της κόρνας.



2017: Το σύγχρονο τιμόνι

Από την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα και έπειτα τα τιμόνια εξελίχθηκαν σε τέτοιο βαθμό που φτάσαμε στα σύγχρονα τιμόνια με τα ουκ ολίγα κουμπιά που αποτελούν ουσιαστικά κέντρα ελέγχου για αρκετά από τα υποσυστήματα ενός αυτοκινήτου.



Η συγκέντρωση της προσοχής του οδηγού σε ένα σημείο, αλλά και η ταχύτητα και η ευκολία που φτάνουν τα δάκτυλά του σε αυτά τα κουμπιά, χωρίς παράλληλα να χρειάζεται να αφήσει την στεφάνη, είναι από τους βασικούς λόγους που οι κατασκευαστές τοποθέτησαν τόσους διακόπτες. Στις μέρες μας ελαφρώς διαφορετική είναι και η σχεδίαση σε αρκετά από αυτά: άλλα έχουν μικρύνει σε μέγεθος αφού η σπορ σχεδίαση φαίνεται να αρέσει ιδιαίτερα στο κοινό ενώ μερικά, όπως το τιμόνι της Skoda Octavia RS, έχει επίπεδο κάτω μέρος που συμβάλλει επίσης στην σπορ αισθητική, ενώ περαιτέρω βελτίωση παρουσιάζεται και σε επίπεδο λαβής με ανάγλυφο σχήμα στις περιοχές που συνήθως κρατάμε ένα τιμόνι. Τα σπορ αισθητικά στοιχεία και οι αγώνες έχουν επηρεάσει σαφώς την εξέλιξή τους ενώ το ίδιο έχει κάνει και η ασφάλεια με ένα από τα στοιχεία που έχει προστεθεί στα τιμόνια να είναι οι δονήσεις που φτάνουν στα χέρια του οδηγού όταν πάει να αλλάξει ακούσια λωρίδα. Με την αυτόνομη οδήγηση να κάνει την εμφάνισή της και τους κατασκευαστές να παρουσιάζουν ήδη concept μοντέλα χωρίς αυτό, οι ημέρες του τιμονιού όπως το γνωρίζουμε μοιάζουν μετρημένες. Όπως και να έχει, το παλιό καλό τιμόνι, ο κύριος σύνδεσμος μας με το αυτοκίνητο, βρίσκεται σήμερα στην καλύτερη φάση της εξέλιξής του.