Λίγο τα διατροφικά σκάνδαλα των τελευταίων ετών, λίγο η γενικότερη αβεβαιότητα για την ποιότητα των τροφίμων που καταναλώνουμε, και οι επιλογές των καταναλωτών για το καθημερινό τραπέζι όλο και μειώνονται.
Σε μια εποχή, λοιπόν, που τα αγνά τρόφιμα πιστοποιημένης προέλευσης αποτελούν είδος προς εξαφάνιση, τα βιολογικά προϊόντα έρχονται να δώσουν τη λύση…
Βιολογικά θεωρούνται τα προϊόντα που παράγονται μέσω της οργανικής γεωργίας. Η καλλιέργειά τους, δηλαδή, στηρίζεται αποκλειστικά σε φυσικές διεργασίες, στην απόλυτη αποφυγή συνθετικών λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και χημικών μεθόδων αντιμετώπισης των ασθενειών τους, καθώς και σε τεχνικές παραγωγής όπως η εναλλαγή των καλλιεργειών, η ανακύκλωση φυτικών και ζωικών υπολειμμάτων, η χρήση ιθαγενών φυλών ζώων και φυτών, η φυσική διατροφή και η ελεύθερη βοσκή.
Ένα προϊόν για να είναι βιολογικό πρέπει να συμπληρώνει συγκεκριμένες προϋποθέσεις, τόσο στο στάδιο της παραγωγής και καλλιέργειας, όσο και στο στάδιο της μεταποίησης και τυποποίησης. Ο συνεχής έλεγχος αυτών των σταδίων αποτελεί άλλωστε και το βασικό λόγο για την αυξημένη διατροφική ασφάλεια που προσφέρει το τελικό προϊόν που καταλήγει στο τραπέζι μας.
Λίγη ιστορία
Οι βιολογικές καλλιέργειες ξεκίνησαν στις αρχές του 20ού αιώνα από την Ευρώπη και χωρίστηκαν σε τρεις πιο ειδικευμένες κατευθύνσεις: στη βιοδυναμική γεωργία, που εμφανίστηκε στη Γερμανία με την ώθηση του Rudolf Steiner, στην οργανική γεωργία, που ξεκίνησε από την Αγγλία βασισμένη στις απόψεις που ανέπτυξε ο Sir Howard στη Γεωργική Διαθήκη του το 1940, και στη βιολογική γεωργία, που αναπτύχθηκε στην Ελβετία από τους Hans Peter Rusch και H. Muller.
Για καιρό οι βιολογικές καλλιέργειες παρέμειναν σχετικά άγνωστες. Καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ‘50 βασική προτεραιότητα της γεωργίας ήταν να ικανοποιεί τις άμεσες ανάγκες σε τρόφιμα και να αυξάνει σταδιακά το βαθμό παραγωγής. Από το 1980 κι έπειτα όμως η εξέλιξη ήταν ραγδαία. Επιστήμονες και Μέσα Ενημέρωσης άρχισαν να πληροφορούν τον κόσμο για τα βιολογικά προϊόντα, οι καταναλωτές άρχισαν να αποδέχονται την αξία τους για μια πιο υγιεινή διατροφή, ενώ με την ιδέα των βιολογικών καλλιεργειών συμφωνούσαν και τα κινήματα για την προστασία του περιβάλλοντος και της σωστής διαχείρισης των φυσικών πόρων της γης. Η βιολογική γεωργία συνεχίζει να αναπτύσσεται όχι μόνο στις ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία και την Ιαπωνία.
Αν και δημοσίως πολλοί επιστήμονες έχουν δηλώσει ότι ανάμεσα στα βιολογικά και στα συμβατικά τρόφιμα δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές, υπάρχουν περιπτώσεις όπου το άρωμα, η γεύση, το σχήμα, ακόμα και η υφή των βιολογικών προϊόντων κάνουν τη διαφορά. Σίγουρα όμως είναι πιο υγιεινά καθώς δεν αναπτύχθηκαν με ορμόνες, συνθετικά λιπάσματα, βιταμίνες ή αντιβιοτικά, είναι ασφαλή για την υγεία μας μια και δεν έχουν υπολείμματα λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων που πιθανότατα αθροιστικά και μακροπρόθεσμα να προκαλέσουν προβλήματα υγείας, έχουν ανώτερη διατροφική αξία και καλλιεργούνται με μεθόδους που είναι πιο φιλικές για το περιβάλλον. Το φυτό δεν «βιάζεται» να αναπτυχθεί και έτσι έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φυσικά σάκχαρα, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και μικρότερη περιεκτικότητα σε νερό, με πιο ολοκληρωμένη και μεστή γεύση. Σήμερα, εκτός από λαχανικά, φρούτα, γαλακτοκομικά και κρέας, τα βιολογικά τρόφιμα καλύπτουν μια μεγάλη ποικιλία από προϊόντα καθημερινής χρήσης όπως αλεύρι και ψωμί, αλκοολούχα ποτά και μπίρες, σνακ, χυμούς και προϊόντα αρτοποιείου, έλαια, μακαρόνια, ακόμα και παιδικές τροφές!
Βιολογικά με σφραγίδα πιστοποίησης
Πολλοί προβληματίζονται σχετικά με τη διασφάλιση της ποιότητας των προϊόντων και την αυθεντική βιολογική καταγωγή τους. Υπάρχουν λοιπόν ανεξάρτητοι φορείς διαπιστευμένοι από το κράτος που ελέγχουν τη διαδικασία σε όλη τη διάρκεια της καλλιέργειας, της ζωής αλλά και της μεταποίησης των αγροτικών προϊόντων, ώστε να διασφαλίσουν ότι αυτά παράχθηκαν με τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για να θεωρούνται βιολογικά. Όταν λοιπόν όλες οι διαδικασίες γίνονται σύμφωνα με τις αρχές της βιολογικής καλλιέργειας, τα προϊόντα πιστοποιούνται από τους φορείς αυτούς με σφραγίδα ή λογότυπο που υπάρχει στη συσκευασία και που εγγυάται ότι το προϊόν είναι βιολογικό. Στην Ελλάδα λειτουργούν τρεις φορείς Ελέγχου και Πιστοποίησης αναγνωρισμένοι από το Υπουργείο Γεωργίας: η ΔΗΩ, η ΣΟΓΕ και η ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ. Όλα τα βιολογικά προϊόντα πρέπει να αναγράφουν το όνομα του παραγωγού, του μεταποιητή αν υπάρχει, τον τόπο παραγωγής και τυχόν άλλες πληροφορίες που έχουν σχέση με την ταυτότητα του προϊόντος.
Σήμερα καλλιεργούνται στη χώρα μας μόλις 350 χιλιάδες στρέμματα, περίπου το 0,8% της συνολικής έκτασης, ενώ στη γειτονική Ιταλία καλλιεργούνται 12 εκατομμύρια στρέμματα. Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί ο κακός συντονισμός μεταξύ παραγωγών και εμπόρων και, κυρίως, η σχεδόν ανύπαρκτη στήριξη της βιολογικής καλλιέργειας από την πλευρά του κράτους, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Θέμα τιμής;
Γενικά, οι τιμές των βιολογικών προϊόντων είναι υψηλότερες από αυτές των συμβατικών. Αυτό συμβαίνει γιατί οι διάφορες τεχνικές που χρησιμοποιούνται μέχρι να παραχθεί το τελικό προϊόν είναι ιδιαίτερα δαπανηρές. Επίσης η απόδοση, η σοδειά των βιολογικών καλλιεργειών δηλαδή, είναι πιο μικρή καθώς η καλλιέργεια επιτυγχάνεται με φυσιολογικούς ρυθμούς και δεν παρατηρούνται φαινόμενα «υπερπαραγωγής», όπως συμβαίνει στις εντατικές καλλιέργειες. Θεωρητικά, όταν οι βιολογικές καλλιέργειες αναπτυχθούν περισσότερο και πάρουν τη θέση που τους αξίζει, το κόστος και οι τιμές θα πέσουν σε επίπεδα που θα είναι απολύτως ανταγωνιστικά. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι στις μέρες μας η κατανάλωση των βιολογικών προϊόντων στην Ελλάδα καλύπτει μόλις το 0,4% του συνόλου σε σχέση με το 2-5% της μέσης κατανάλωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρ’ όλα αυτά είναι αρκετά ενθαρρυντικό ότι τα βιολογικά προϊόντα κάνουν σιγά σιγά την εμφάνισή τους σε όλο και περισσότερα σημεία πώλησης. Ξεκινώντας από delicatessen μαγαζιά ως σπάνιο προϊόν, συνέχισαν με τις λαϊκές αγορές στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και μεγάλες επαρχιακές πόλεις, ενώ πλέον μπορείτε να τα βρείτε σε εξειδικευμένα καταστήματα και αλυσίδες βιολογικών προϊόντων αλλά και σε ειδικές γωνιές στα περισσότερα μεγάλα σούπερ μάρκετ. Η προτίμηση των βιολογικών προϊόντων δεν αποτελεί μόνο μια συνειδητοποιημένη καταναλωτική επιλογή, αλλά συνιστά και μια διαφορετική αντίληψη με επίκεντρο το σεβασμό προς τη φύση και την ποιότητα ζωής.
Χρήσιμες πληροφορίες
Η βιολογική γεωργία βοηθά στην αποτοξίνωση του περιβάλλοντος από τις ουσίες με τις οποίες το έχουν επιβαρύνει οι συμβατικές καλλιέργειες.
Ορισμένες καλλιέργειες βρίσκονται στο μεταβατικό στάδιο μετατροπής τους από συμβατικές, εντατικές σε βιολογικές. Για να απαλλαγεί το έδαφος από τα υπολείμματα των χημικών ουσιών χρειάζονται 2 χρόνια περίπου και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου η πορεία της καλλιέργειας ελέγχεται από τους οργανισμούς πιστοποίησης. Προϊόντα που παράγονται από τέτοια κτήματα πρέπει να φέρουν την ένδειξη «Προϊόν βιολογικής καλλιέργειας σε μεταβατικό στάδιο».
Αυθεντικά βιολογικά προϊόντα -και κυρίως τα οπωροκηπευτικά– είναι διαθέσιμα μόνο την περίοδο της εποχής τους. Τα τελευταία χρόνια οι εντατικές καλλιέργειες και το marketing προωθούν μια υποχρεωτική ομοιομορφία στην εμφάνιση των φρούτων και των λαχανικών. Αντίθετα, τα βιολογικά προϊόντα μπορεί να είναι πιο μικρά σε μέγεθος και ενδεχομένως πιο… κακοσουλούπωτα από τα συμβατικά, ταυτόχρονα όμως είναι πιο νόστιμα και υγιεινά.
Fitotechniki
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου