 |
| Από τη Δέσποινα Αφεντούλη |
Κωνσταντινούπολη & Σμύρνη, 1955. Με αφορμή τις πολιτικές εξελίξεις στην Κύπρο (δράση της Ε.Ο.Κ.Α.) και παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα και η Τουρκία είναι συμμαχικά μέλη του ΝΑΤΟ, στις 6-7/09/1955, με την καθοδήγηση, όπως αποδείχθηκε, της τότε τουρκικής κυβέρνησης Menderes, πραγματοποιήθηκαν ανθελληνικές διαδηλώσεις στην Κωνσταντινούπολη, με στόχο την εκδίωξη του Ελληνικού στοιχείου από την Τουρκία.
Το πογκρόμ κατά του Ελληνισμού έμεινε ιστορικά γνωστό ως «Τα Σεπτεμβριανά» ή αλλιώς ως «Η Νύχτα των Κρυστάλλων» (από τον ήχο των κρυστάλλων των ελληνικών ιδιοκτησιών που έσπαζαν), καθώς παρατηρήθηκαν παρόμοιες συνέπειες σε υλικές καταστροφές και σε ανθρώπινες ζωές στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη, με το οργανωμένο μαζικό πογκρόμ κατά των Εβραίων της Γερμανίας και της Αυστρίας, υπό την τότε κρατική καθοδήγηση της ναζιστικής Γερμανίας στις 9-10/11/1938 (έναρξη εποχής Ολοκαυτώματος).
Η αφορμή για τις ανθελληνικές εχθροπραξίες δόθηκε όταν η τουρκική εφημερίδα Istanbul Express, σε ειδική έκδοσή της, ανέφερε ότι έγινε βομβιστική ενέργεια στην οικεία του Ataturk στη Θεσσαλονίκη και στο εκεί τουρκικό προξενείο.
Σύμφωνα με έρευνα της ελληνικής αστυνομίας, οι φωτογραφίες της έκρηξης του τουρκικού προξενείου στη Θεσσαλονίκη, «κατασκευάστηκαν» και παραχωρήθηκαν για δημοσίευση στην Istanbul Express προ του συμβάντος, ενώ μετά τη σύλληψη των δραστών από την ελληνική αστυνομία, αποδείχθηκε η εμπλοκή των τουρκικών Μυστικών Υπηρεσιών.
Από ελληνικής πλευράς, υπήρξε έντονη η διαμαρτυρία σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, ενώ η τουρκική κυβέρνηση έλαβε «μέτρα» αποκατάστασης των ζημιών (απαγόρευση κυκλοφορίας, συλλήψεις Τούρκων κομμουνιστών, έπαρση σημαίας στο ελληνικό προξενείο στη Σμύρνη, ζητήθηκε «συγγνώμη»).
Τα πορίσματα του τουρκικού στρατοδικείου της Yassiada (1960-1961) απέδειξαν ότι κύριοι ένοχοι των ανθελληνικών αναταραχών ήταν ο τότε πρωθυπουργός, Adnan Menderes και ο Υπουργός Εξωτερικών, Fatin Zorlu, οι οποίοι καταδικάστηκαν σε θάνατο ως παραβάτες του τουρκικού συντάγματος, υπεύθυνοι διοργάνωσης των ανθελληνικών γεγονότων στην Κωνσταντινούπολη και της τοποθέτησης βόμβας στο τουρκικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη. Η κυβέρνηση Menderes κατονομάστηκε ως «ηθικός αυτουργός» των γεγονότων, με σκοπό την προώθηση των τουρκικών θέσεων για το Κυπριακό στην τριμερή διάσκεψη του Λονδίνου (1955).
Σημειώνεται ότι η Μ. Βρετανία επεδίωξε να αποτρέψει το ελληνικό αίτημα για αυτοδιάθεση στην Κύπρο, με την ανάμιξη της Τουρκίας στο Κυπριακό Ζήτημα, ώστε να διασφαλιστεί η διατήρηση των βρετανικών βάσεων στη Μεγαλόνησο.
Έρευνες αναδεικνύουν τη διαχρονικότητα της επιχείρησης εκδίωξης του Ελληνισμού, αλλά και ευρύτερα των χριστιανικών μειονοτήτων από την Τουρκία, ώστε να επιβεβαιωθεί η τουρκικότητα της Μικράς Ασίας. Ωστόσο, τα Σεπτεμβριανά αποτελούν μια από τις εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, όπου το τουρκικό κράτος αναγνωρίζει την ευθύνη του για την αρνητική αντιμετώπιση των μειονοτήτων.
Το πογκρόμ κατά του Ελληνισμού έμεινε ιστορικά γνωστό ως «Τα Σεπτεμβριανά» ή αλλιώς ως «Η Νύχτα των Κρυστάλλων» (από τον ήχο των κρυστάλλων των ελληνικών ιδιοκτησιών που έσπαζαν), καθώς παρατηρήθηκαν παρόμοιες συνέπειες σε υλικές καταστροφές και σε ανθρώπινες ζωές στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη, με το οργανωμένο μαζικό πογκρόμ κατά των Εβραίων της Γερμανίας και της Αυστρίας, υπό την τότε κρατική καθοδήγηση της ναζιστικής Γερμανίας στις 9-10/11/1938 (έναρξη εποχής Ολοκαυτώματος).
Η αφορμή για τις ανθελληνικές εχθροπραξίες δόθηκε όταν η τουρκική εφημερίδα Istanbul Express, σε ειδική έκδοσή της, ανέφερε ότι έγινε βομβιστική ενέργεια στην οικεία του Ataturk στη Θεσσαλονίκη και στο εκεί τουρκικό προξενείο.
Σύμφωνα με έρευνα της ελληνικής αστυνομίας, οι φωτογραφίες της έκρηξης του τουρκικού προξενείου στη Θεσσαλονίκη, «κατασκευάστηκαν» και παραχωρήθηκαν για δημοσίευση στην Istanbul Express προ του συμβάντος, ενώ μετά τη σύλληψη των δραστών από την ελληνική αστυνομία, αποδείχθηκε η εμπλοκή των τουρκικών Μυστικών Υπηρεσιών.
Από ελληνικής πλευράς, υπήρξε έντονη η διαμαρτυρία σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, ενώ η τουρκική κυβέρνηση έλαβε «μέτρα» αποκατάστασης των ζημιών (απαγόρευση κυκλοφορίας, συλλήψεις Τούρκων κομμουνιστών, έπαρση σημαίας στο ελληνικό προξενείο στη Σμύρνη, ζητήθηκε «συγγνώμη»).
Τα πορίσματα του τουρκικού στρατοδικείου της Yassiada (1960-1961) απέδειξαν ότι κύριοι ένοχοι των ανθελληνικών αναταραχών ήταν ο τότε πρωθυπουργός, Adnan Menderes και ο Υπουργός Εξωτερικών, Fatin Zorlu, οι οποίοι καταδικάστηκαν σε θάνατο ως παραβάτες του τουρκικού συντάγματος, υπεύθυνοι διοργάνωσης των ανθελληνικών γεγονότων στην Κωνσταντινούπολη και της τοποθέτησης βόμβας στο τουρκικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη. Η κυβέρνηση Menderes κατονομάστηκε ως «ηθικός αυτουργός» των γεγονότων, με σκοπό την προώθηση των τουρκικών θέσεων για το Κυπριακό στην τριμερή διάσκεψη του Λονδίνου (1955).
Σημειώνεται ότι η Μ. Βρετανία επεδίωξε να αποτρέψει το ελληνικό αίτημα για αυτοδιάθεση στην Κύπρο, με την ανάμιξη της Τουρκίας στο Κυπριακό Ζήτημα, ώστε να διασφαλιστεί η διατήρηση των βρετανικών βάσεων στη Μεγαλόνησο.
Έρευνες αναδεικνύουν τη διαχρονικότητα της επιχείρησης εκδίωξης του Ελληνισμού, αλλά και ευρύτερα των χριστιανικών μειονοτήτων από την Τουρκία, ώστε να επιβεβαιωθεί η τουρκικότητα της Μικράς Ασίας. Ωστόσο, τα Σεπτεμβριανά αποτελούν μια από τις εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, όπου το τουρκικό κράτος αναγνωρίζει την ευθύνη του για την αρνητική αντιμετώπιση των μειονοτήτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου