ΤΟ ΣΦΟΥΓΓΑΡΙ ΤΗΣ ΣΤΕΡΙΑΣ-LUFFA AEGYPTIACA (CURCUBITACEAE)

Η αιγυπτιακή λούφα είναι ένα φυτό ετήσιο, ζωηρό και ταχέως αναπτυσσόμενο το οποίο παράγει καλοσχηματισμένα κίτρινα άνθη και παράξενου σχήματος φρούτα τα οποία είναι εδώδιμα όταν είναι ανώριμα, ενώ όταν ωριμάσουν, το εσωτερικό μέρος τους, αποκτά μία σπογγώδη υφή και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν σφουγγάρι. Το φυτό μπορεί να αποκτήσει ύψος μέχρι και 9 μέτρα και διακλαδίζεται αρκετά. Τα

φύλλα του έχουν χρώμα ασημί. Τα φρούτα είναι χρώματος πράσινου και φτάνουν μήκος μέχρι και 61 εκατοστά ενώ η διάμετρος τους φτάνει τα 7,6εκατοστά, είναι κυλινδρικά και λεία. Τα μικρότερα φρούτα μοιάζουν λίγο σαν την μπάμια ή τα μικρά κολοκύθια. Στα μεγαλύτερα σε ηλικίας αλλά και μεγέθους φρούτα, η εξωτερική επιφάνεια σταδιακά αφυδατώνεται και αποκτά μία καφέ απόχρωση.

Κλίμα και έδαφος

Η αιγυπτιακή λούφα κατάγεται από την τροπική και υποτροπική Ασία και Αφρική. Καλλιεργείται σχεδόν σε όλην την Ασία τόσο για διατροφικούς σκοπούς όσο και για την παραγωγή σφουγγαριού ενώ καλλιεργείται εμπορικά και στις ΗΠΑ με εξαγωγές στην Ιαπωνία. Απαιτεί αρκετή ηλιοφάνεια και αρκετό νερό και ατμοσφαιρική υγρασία ειδικότερα κατά την ανάπτυξη των ανθικών καταβολών. Τέλος , η ιδανική θερμοκρασία κυμαίνεται από 20-30ο C. Όσον αφορά το έδαφος, αναπτύσσεται καλύτερα σε ελαφριά αμμοπηλώδη με καλή αποστράγγιση και καλή συγκράτηση της υγρασίας εδάφη, με ΡΗ που κυμαίνεται από 5,5-6,8 και χαμηλή αλατότητα. Είναι ευαίσθητη στο κρύο καθώς και στην υπερβολική βροχόπτωση κατά την διάρκεια της άνθησης και της ανάπτυξης των καρπών.

Ωρίμανση των καρπών

Οι πράσινοι καρποί θα ωριμάσουν σιγά σιγά και θα αφυδατωθούν σε διάστημα 8 εβδομάδων. Χρειάζονται αρκετή ηλιοφάνεια και ένα μέρος να αναρριχηθούν. Μόλις αποκτήσουν ύψος 3 μέτρων, τότε αρχίζουν να παράγουν αρσενικά άνθη και μέσα σε λίγες μέρες, αρχίζουν να σχηματίζουν και θηλυκά άνθη τα οποία αναγνωρίζονται εύκολα από την διευρυμένη ωοθήκη στην βάση των πετάλων. Η ωοθήκη θα μετατραπεί σε καρπό όταν επικονιαστεί. Κυρίως ωριμάζει μέσα σε διάστημα 4 μηνών από την φύτευση των φυτών στο χωράφι. Ωστόσο, οι ανώριμοι καρποί οι οποίοι χρησιμοποιούνται για διατροφή του ανθρώπου, μπορούν να συγκομιστούν ένα μήνα νωρίτερα.

Πολλαπλασιασμός και φύτευση. 

Ο συνηθέστερος τρόπος ωστόσο που ακολουθείται για τον πολλαπλασιασμό της αιγυπτιακής λούφας είναι η σπορά σε μπασκετάκια και σε προστατευμένο περιβάλλον, και η εν συνεχεία φύτευση στο χωράφι και εφόσον έχει παρέλθει ο κίνδυνος παγετού και χαμηλών θερμοκρασιών. Καλό είναι πριν από την σπορά στο σπορείο, να βυθιστούν οι σπόροι σε νερό από το προηγούμενο βράδυ. Όταν φυτευθούν στο χωράφι, οι αποστάσεις φύτευσης κυμαίνονται μέχρι 1 μέτρο τόσο μεταξύ των γραμμών όσο και πάνω στην ίδια γραμμή. Επίσης θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο γεγονός οτι το φυτό είναι αναρριχώμενο οπότε θα πρέπει να εξασφαλιστούν υποστυλώματα όταν το φυτό θα αρχίσει να αναπτύσσεται ραγδαία. Το έδαφος θα πρέπει να υποστεί την κατάλληλη επεξεργασία δηλαδή όργωμα και σβάρνισμα πριν από την φύτευση. Κατά την διάρκεια αυτών των καλλιεργητικών εργασιών , μπορεί να προστεθεί οργανική λίπανση ή η βασική λίπανση με συνθετικά λιπάσματα.

Χρήσεις

Η αιγυπτιακή λούφα είναι καλή επιλογή για αναρριχώμενο σε τοίχους ή φράχτες. Τα μεγάλα φύλλα με την ασημί απόχρωση, είναι εξαιρετικά εντυπωσιακά ενώ τα άνθη είναι ελκυστικά τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τα έντομα. Οι ανώριμοι καρποί μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε σούπες ή να μαγειρευτούν με διάφορους τρόπους. Τα μεγαλύτερης ηλικίας φρούτα, θα πρέπει να ξεφλουδιστούν διότι η εξωτερική επιδερμίδα αποκτά πικρή γεύση. Εάν θέλουμε να συγκομίσουμε τους καρπούς για μη εδώδιμους σκοπούς, τότε θα πρέπει να συγκομίζονται αφότου αρχίζουν αυτοί και μεταχρωματίζονται προς το καφέ χρώμα καθώς και οι βλαστοί κιτρινίζουν. Σε αυτή την περίπτωση, τα φρούτα συγκομίζονται, ξεφλουδίζονται και χρησιμοποιούνται σαν σφουγγάρι το οποίο μπορεί εν συνεχεία να λευκανθεί. Τα σφουγγάρια αυτά διαρκούν για μήνες ακόμα και με τακτική χρήση. Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως φίλτρο, ενώ ένα εδώδιμο λάδι παράγεται μετά από πίεση στους σπόρους. Tο λάδι αυτό είναι πλούσιο σε λινολενικό οξύ και θεωρείται καλό και ως βιολογικό λίπασμα.

Προοπτικές στην χώρα μας.

Η αιγυπτιακή λούφα, δεν καλλιεργείται ακόμα στην Ελλάδα. Ωστόσο, αποτελεί μία υποσχόμενη καλλιέργεια λόγω των ποικίλων χρήσεων που έχει καθώς επίσης και του γεγονότος, ότι μπορεί εύκολα να εγκατασταθεί σε πολλά μέρη της χωράς μας και ειδικότερα στα νοτιότερα μέρη καθώς και στα νησιά μας.

Γραμματέα Αναστασία
Γεωπόνος ΓΠΑ