Βακτήρια, οι ρυθμιστές της διάθεσης

Νίκη Ψάλτη 

Είναι δυνατόν; Και όμως, οι μικροσκοπικοί «ένοικοι» του πεπτικού συστήματος φαίνεται ότι έχουν τη δύναμη να επηρεάζουν τη σκέψη και τη συμπεριφορά μας.

Το κέφι και η διάθεσή μας είναι πιθανό να υποκινούνται από τα έργα και τις βουλές των 10 τρισεκατομμυρίων μικροοργανισμών που φιλοξενούνται στο στομάχι και το έντερο, υποστηρίζουν ολοένα και περισσότερες έρευνες, που αποκαλύπτουν την ύπαρξη μιας αμφίδρομης σχέσης επικοινωνίας μεταξύ του πεπτικού συστήματος και του εγκεφάλου. Ήδη μελέτες που έχουν δημοσιευτεί σε έγκριτες επιστημονικές επιθεωρήσεις, όπως το «Nature», το «Science» και το «Cell», αναφέρονται στη σημασία της ανθρώπινης μικροχλωρίδας και τον ρόλο της στην υγεία. Σήμερα γνωρίζουμε ότι μεταβολές στη σύνθεση της μικροχλωρίδας του εντέρου συσχετίζονται με τις φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου, αλλά και με τις αλλεργίες, ακόμη και με την παχυσαρκία. Στο επίκεντρο της επιστημονικής έρευνας των τελευταίων δύο ετών ωστόσο βρίσκεται ο τρόπος που η εντερική μικροχλωρίδα επηρεάζει τον εγκέφαλό μας.

Περισσότερη τόλμη
Το «κλειδί» της τολμηρής συμπεριφοράς βρίσκεται στο στομάχι; Δεν αποκλείεται, αν υποθέσουμε ότι τα συμπεράσματα σχετικής έρευνας σε ποντίκια μπορεί να ισχύουν και για τους ανθρώπους. Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο «McMaster» του Οντάριο αντικατέστησαν την εντερική μικροχλωρίδα των αγχωδών ποντικιών με εκείνη από τολμηρά ποντίκια. Αποτέλεσμα: Τα ποντίκια έγιναν λιγότερο αγχώδη και πιο κοινωνικά.

Μεγαλύτερη συστολή
Ωστόσο, συνέβη και το αντίθετο. Στο πλαίσιο της παραπάνω μελέτης, τα άφοβα ποντίκια έγιναν πιο συνεσταλμένα και λιγότερο επιθετικά όταν το μικροβίωμά τους τροποποιήθηκε είτε με τη λήψη προβιοτικών βακτηρίων είτε με τη χορήγηση αντιβιοτικών.

Λιγότερο άγχος
Έρευνα σε γυναίκες που κατανάλωναν προβιοτικά βακτήρια έδωσε τα πρώτα δείγματα μιας πιθανής επίδρασης από τη λήψη των συγκεκριμένων βακτηρίων στον έλεγχο του στρες και στη μείωση της δραστηριότητας των «κέντρων στρες» του εγκεφάλου. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στην ιατρική επιθεώρηση «Gastroenterology».

Ψυχική ισορροπία 
Η θεραπευτική τροποποίηση των εντερικών μικροχλωρίδων (π.χ. μέσω της λήψης προβιοτικών) με στόχο τον έλεγχο της διπολικής διαταραχής, αλλά και των συμπτωμάτων του φάσματος του αυτισμού, βρίσκεται στο στόχαστρο της έρευνας, αλλά ακόμη δεν υπάρχουν σαφή συμπεράσματα. Οι ερευνητές, ωστόσο, εκτιμούν ότι κατανοώντας τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε με τα τρισεκατομμύρια βακτήρια που συγκατοικούν μαζί μας, θα μπορούσαμε μια μέρα να βελτιώσουμε τις θεραπείες της κατάθλιψης, των αγχωδών διαταραχών, ακόμη και του αυτισμού.

Κάτι «τρέχει» στο πεπτικό 
Ένα παιχνίδι με τρεις παίκτες παίζεται καθημερινά στον οργανισμό μας. Τρισεκατομμύρια μικροοργανισμοί που διαβιούν κατά μήκος της κατώτερης γαστρεντερικής οδού (στομάχι, παχύ και λεπτό έντερο, κόλον) αποτελούν τον έναν παίκτη. Ο δεύτερος είναι το εντερικό νευρικό σύστημα, το οποίο εντοπίζεται στον γαστρεντερικό σωλήνα και έχει τόσους νευρώνες όσους και η σπονδυλική μας στήλη - γι’ αυτό και μερικές φορές αποκαλείται «ο δεύτερος εγκέφαλος». Ο τρίτος παίκτης είναι ο εγκέφαλός μας.
Οι τρεις αυτοί παίκτες βρίσκονται σε διαρκή επικοινωνία. Μέσω του νευρικού δικτύου του γαστρεντερικού σωλήνα, τα βακτήρια του πεπτικού συστήματος μεταδίδουν μηνύματα στον εγκέφαλο, ασκώντας του σημαντική επίδραση. Η κύρια «λεωφόρος» της επικοινωνίας τους είναι το πνευμονογαστρικό νεύρο.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΣΤΥΛΙΑΝΟ ΔΕΡΜΙΤΖΑΚΗ, ειδικό παθολόγο.

www.vita.gr