γιαούρτι, το οποίο βρίσκεται σε έξαρση τα τελευταία χρόνια δίνουν οι Έλληνες παραγωγοί και η κυβέρνηση. Βασικό «όπλο» στην προσπάθειά τους είναι το σήμα ποιότητας ΠΟΠ, το οποίο πιστοποιεί τη χώρα προέλευσης αλλά και τον τρόπο παρασκευής ενός προϊόντος εντός των ορίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επιβάλλει κυρώσεις στους παραβάτες. Η μάχη, όπως αναφέρουν άνθρωποι της αγοράς, είναι εξαιρετικά δύσκολη, καθώς εκτός από τα κενά στο νομικό πλαίσιο που διέπει τα προϊόντα ΠΟΠ στις χώρες εκτός Ε.Ε., στο «παιχνίδι» έχουν μπει και μεγάλες πολυεθνικές, οι οποίες λανσάρουν υποκατάστατα προϊόντα και προσδοκούν σε σημαντικά κέρδη.
Η στροφή των καταναλωτών στη μεσογειακή διατροφή «γέννησε» σημαντικές ευκαιρίες για τα ελληνικά προϊόντα, τα οποία βρήκαν νέες αγορές να αναπτυχθούν. Ταυτόχρονα όμως έκρυβε και έναν μεγάλο κίνδυνο: τις απομιμήσεις, οι οποίες το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν.
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι στον χορό αυτό, έχουν μπει και μεγάλες πολυεθνικές από τον χώρο των τροφίμων, οι οποίες δημιουργούν υποκατάστατα προϊόντα προσδοκώντας σε σημαντικά κέρδη. Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν πως με το εκτεταμένο δίκτυο διανομής, και την οικονομική ευρωστία που διαθέτουν οι πολυεθνικές, μπορούν να περιορίσουν σε ρόλο «κομπάρσου» ή και να εκτοπίσουν εντελώς τους Έλληνες παραγωγούς από τα ράφια των ξένων σούπερ μάρκετ.
Η πιο διάσημη περίπτωση οικειοποίησης ελληνικού προϊόντος είναι το στραγγιστό γιαούρτι, το οποίο θεωρείται το μεγαλύτερο «success story» στην ιστορία του αμερικανικού -κι όχι μόνο- κλάδου τροφίμων. Και όχι άδικα, αφού από το 2008 έως σήμερα, οι πωλήσεις του εκτινάχθηκαν από μερικές δεκάδες εκατ. δολάρια σε σχεδόν 2 δισ. δολάρια.
Ο Τούρκος Chobani και το ελληνικό γιαούρτι
Στην προκειμένη περίπτωση ο Τούρκος επιχειρηματίας Hamdi Ulukaya με το «Chobani» αναρριχήθηκε μέσα σε λίγα χρόνια στην κορυφή, λανσάροντας το γιαούρτι του ως αυθεντικό ελληνικό.
Κατάφερε μάλιστα να ξεπεράσει σε πωλήσεις και τη ΦΑΓΕ, η οποία πρώτη απ' όλους μύησε τους Αμερικανούς στο ελληνικό γιαούρτι. Ο Hamdi Ulukaya δεν είναι ο μόνος που θέλησε να εκμεταλλευτεί τη «φρενίτιδα» των Αμερικανών για το λεγόμενο «Greek Style Yogurt». Στην αγορά έσπευσαν και άλλοι, όπως η Danone με το «Oikos», η General Mills με το «Yoplait» αλλά και η Pepsico σε συνεργασία με τη γερμανική Muller.
Ανάλογες προκλήσεις αντιμετωπίζει και η φέτα, παρότι το 2005 πέτυχε την κατοχύρωσή της ως Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ). Τούρκοι, Κινέζοι αλλά και Ευρωπαίοι ανταγωνιστές πωλούν σε αγορές εκτός Ε.Ε. τυροκομικά προϊόντα χρησιμοποιώντας τον όρο φέτα, αφού δεν υπάρχει το αντίστοιχο νομικό πλαίσιο για την προστασία των σημάτων ΠΟΠ. «Θύμα» σφετερισμού έχουν πέσει και οι ελιές Καλαμών, η φήμη των οποίων ξεπερνάει τα σύνορα της Ευρώπης. Εχουν εντοπιστεί εταιρείες που πωλούν ελιές, με την επωνυμία «ελιές καλαμών», χωρίς βέβαια να έχουν σχέση με την περιοχή ή την ποιότητά τους.
Η απάντηση της ελληνικής πλευράς
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση,παραγωγοί αλλά και κυβέρνηση έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου για να προστατεύσουν τα συμφέροντα της χώρας.
Ξεκινώντας από αυτά που έχουν χαρακτηριστεί ως ΠΟΠ, η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί μέσα από διακρατικές συμφωνίες να επεκτείνει το δίχτυ προστασίας και σε άλλες αγορές, ώστε οι ξένοι που θέλουν να παράξουν ελληνικά προϊόντα να μην μπορούν να χρησιμοποιούν ονομασίες ή σήματα που να παραπέμπουν στην Ελλάδα.
Αυτό πέτυχε η Ελλάδα, με την καταρχήν συμφωνία της Ε.Ε. με τον Καναδά για τη φέτα, με την οποία οι Καναδοί τυροκόμοι θα πρέπει να αποσύρουν από τις επίμαχες συσκευασίες σύμβολα που παραπέμπουν στην Ελλάδα, όπως η ελληνική σημαία ή η Ακρόπολη, αλλά και ονομασίες τύπου «Hellas» ή «Greek».
Τα ίδια ισχύουν και για όσους φιλοδοξούν να εμπλακούν από εδώ και πέρα στην παραγωγή τυριών τύπου φέτας. Η συγκεκριμένη συμφωνία, εκτιμάται πως θα πρέπει να αποτελέσει «οδηγό» για παρόμοιες με άλλα κράτη εκτός Ε.Ε., καθώς δίνει ένα ισχυρό πλεονέκτημα στις ελληνικές εταιρείες.
Πρωτοβουλίες αναλαμβάνουν και οι ίδιες οι εταιρείες, όπως η ΦΑΓΕ, η οποία κινήθηκε εναντίον της Chobani για τη χρήση του όρου «ελληνικό γιαούρτι» στην Αγγλία.
Η εξέλιξη την δικαίωσε απόλυτα, αφού το βρετανικό δικαστήριο αποφάσισε ότι το γιαούρτι που πωλείται ως «ελληνικό» στο Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να παρασκευάζεται σύμφωνα με μια διαδικασία στράγγισης η οποία αφαιρεί τον ορό γάλακτος, δεν πρέπει να περιέχει πρόσθετα και πρέπει να παρασκευάζεται στην Ελλάδα.
Επιπλέον, παρέμειναν σε ισχύ τα μόνιμα ασφαλιστικά μέτρα με διαταγή του δικαστηρίου που απαγορεύουν στην Chobani την πώληση στο Ηνωμένο Βασίλειο ως «Greek yoghurt», στραγγιστού γιαουρτιού που παρασκευάζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Η παραπάνω απόφαση χαρακτηρίζεται «σταθμός», από τους γνώστες του χώρου, και αναμένεται να ωφελήσει τους Έλληνες παραγωγούς γιαούρτης στο σύνολό τους, καθώς θα ανοίξει τον δρόμο για αύξηση των εξαγωγών. Στρατηγική επιλογή τα ΠΟΠ για την Ελλάδα
Να μεγαλώσει τη λίστα των ελληνικών προϊόντων που φέρουν το σήμα ΠΟΠ έχει θέσει ως βασικό στόχο το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Μάλιστα, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Αθανάσιος Τσαυτάρης ανέφερε πρόσφατα ότι η στροφή στα παραγωγικά συστήματα ποιότητας αποτελεί στρατηγική επιλογή της χώρας, αφού το γεωργικό μας περιβάλλον προσφέρεται για την παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας και τόνισε πως ύστερα από το λάδι της Μεσσαράς της Κρήτης που έγινε το 101ο ελληνικό ΠΟΠ, θα επιδιώξει να εντάξει και άλλα, όπως το ντοματάκι Σαντορίνης. Η επίτροπος Θαλάσσιων Υποθέσεων και Αλιείας, Μαρία Δαμανάκη τονίζει πως η ένταξη προϊόντων στους καταλόγους των ΠΟΠ δεν είναι απλώς ένα πλεονέκτημα, είναι ζωτικής ανάγκης ιδιαίτερα για οικονομίες όπως η ελληνική.
Του Γιώργου Μανέττα
gmanettas@pegasus.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου